kol, tel. w Bydgoszczy Bromberg o 14 kil. 2. K. Niemiecki, niem. DeuiBoh KmsöMn wieś; 47 dm. , 383 mk. ; 358 ew. , 25 katol. ; 56 analf. 3. K. Polski, niem. PolnischKruschin, wś i gm. , 2 miejsc a K. Pol. ; b Szplitkarczma Splitt krug, osada; 7 dm. , 59 mk. , 41 ewan. , 18 katol; 7 analf. 4. K. szlachecki, niem. AdligKruschin, dom. ; 2915 mr. rozl; 2 miejsc a K. , dom. ; b domek stróża kolejowego; 11 dm. , 166 mk. , 53 ew. , 113 katol; 73 analf. Cegiel nia, pokłady torfu. Niegdyś własność Gra bowskiego. M. St. Kruszyn 1. niem. Gr. Kruschin, 1341 Krossin, wś kościelna i dobra, pow. brodnicki, nad strugą Lutrzyną, pół mili od bitego traktu brodnickojabłonowskiego, 1 1 2 mili od Jabłonowa; a wś kościelna paraf. , obszaru liczy mr. 2264; bud. 113, dm. 63, katol 175, ew. 262. Parafia, szkoła w miejscu, poczta Jabłonowo. Roku 1341 ówczesny landkomtur chełmiński sprzedaje sołectwo we wsi Krossin o 6 włókach wolnych sołtysowi Hermanowi, który miał wolne rybołóstwo w jeziorze Wansin na potrzebę stołową, jak i inni tam mają prawo łowić. Resztę włók 65 1 2 nadaje mu za czynszem od osadników. Ob. Gesch. des Culmerlandes str. 103. Parafia tutejsza liczy dusz 666; kościół tyt. św. Mikołaja, patronatu rządowego. Przy nim bractwo trzeźw. od r. 1855 i filia w Brudzawach. Szkoła 1 w parafii, we wsi Brudzawy, dzieci katol. 32; w K, szkoła luterska, gdzie dzieci katol 47, Ob. szemat. dyec. chełmińskiej str. 268. b dobra, zajmują obszaru mr. 2240, bud. 32, dm. 9, katol 148, ew. 52. Reszta jak wyżej. Dobra te posiadają znaczne pokłady torfu, cegielnie, łąki. 2. K. rumunki, niem. RaetmungKruschin, wś, pow. brodnicki, w okolicy lesistej. Obszaru mr. 939, bud. 19, dm. 9, katol 60, ew. 46. Parafia i szkoła Kruszyn, poczta Wrock. Własność Stefańskiego. 3. K. al. Krusin, niem. Kruschin, dobra, pow. chełmiński, na bitym trakcie chełmińskowąbrzeskim. Obszaru mr. 1953, bud. 17, dm. . 7, katol 90, ew. 49. Parafia i poczta Lisewo, szkoła Linowiec, Urządza się w K. stacya nowej kolei żel nadwiślańskiej malborskotoruń skiej, skąd prowadzić będzie odnoga do Chełmna. 4. K. al Krusin, niem. dawniej Kruschin, teraz Kresin; w dokumentach klasztoru kartuskiego zowie się Krusin; według Kętrzyńskiego Krzeszna ob. . Por. Kartuzy, III, 884. Kruszyn, Kruszyna, por. Krausehe niem. . Kruszyn, potok, wypływa w obr, gm. Horodnika wyźniego, w pow, radowieckim, ze źródeł łącznych i po krótkim biegu, bo niemal 4 kil wynoszącym, uchodzi z praw. brzegu do Horodnicy, w dalszym biegu Pozenem zwa nej, na obszarze gm. Mardziny. Br. G. Kruszyna 1. os. leśna, powkoniński, gra. Staremiasto, par. Lisiec wielki, na połud. od Konina o 7 wiorst. 2. K. , wś i folw. , pow. noworadomski, gm. i par. Kruszyna. Leży przy drodze z Radomska do Częstochowy, o 14 w. od tejże. Posiada kościół par. murowany, urząd gminny, piękny pałac, park, staranne gospodarstwo folwarczne. W 1827 r. było tu 82 dm. i 603 mk. ; obecnie wś ma 62 dm. , 734 mk. , 551 mr; folw. 14 dm. , 86 mk. , 4412 mr. 674 mr. ornej ziemi. K. poduchowna, wieś włośc, 11 dm. , 38 mk. , 90 mr. i K. os. prob. 2 dm. , 2 mk. , 6 mr. K. była w XVII wieku dziedzictwem Denhofów. Kacper Denhof, wojewoda sieradzki, znany z roli politycznej, jaką odgrywał za Zygmunta III, wzniósł tu w 1630 roku piękny i obszerny zamek a raczej pałac. Bywał tu kilkakrotnie Władysław IV, raz mianowicie wraz z żoną Cecylią Renatą na weselu Anny Denhofównej z Bogusławem Leszczyńskim, podkancl kor. Nad wejściem do pałacu była tablica marmurowa z napisem Sibi, amicis, posteritati. Do koła pałacu rozciągał się okazały ogród z pięknemi szpalerami. Po wygaśnięciu Denhofów, gmach poszedł w ruinę, z której w części podźwignął go późniejszy dziedzic Martini. Obecnie K. jest własnością ks. Lubomirskiego i utrzymana z całą starannością. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Macieja wzniósł w 1696 r. Stanisław Denhof zapewne na miejsce dawnego drewnianego. W 1877 był restaurowany. Są w nim nagrobki dziedziców K. Opis i widoki K. podał Ed. Chłopicki w artykule, , Częstochowskie strony Tygod. Illustr. , tudzież Kłosy T. VII str. 194. Par. K. , dek. noworadomski, 2515 dusz. Gmina K. należy do sądu gm. okr. III w Kłomnicach, gdzie też st. poczt. i stacya dr. żel. warsz. wied. Gmina ma 18818 mr. obszaru i 4640 mk. Według Tow. Kred. Ziems, dobra K. składają się z folwarków K. , Bogusławice i Maryanki; wsi K. , Bogusławie ce, Łęg, Kijowe, Klekoty, Adamów, Rusinów, Cegielnia, Sadzawki i osady Osiny. Podług wiadomości z r. 1866 rozległość dominialna wynosiła mr. 5029 grunta orne i ogrody mr, 1491, łąk mr. 161, lasu mr. 3011, pastwisk i zarośli mr. 272, nieużytki i place mr. 94. Istniały dwie gorzelnie, dwie cegielnie, piec wapienny, dwa młyny wodne. Wieś K, osad 58, z gruntem mr. 551; wś Bogusławice osad 36, z grun. mr. 867; wś Łęg osad 34, z grun. mr. 757; wś Kijowo os. 22, z grun. mr. 425; wś Klekoty osad 5, z grun. mr. 125; wś Adamów os. 2, z grun. mr. 46; wś Rusinów os. 6, z grun. mr. 56; wś Cegielnia os. 6, z grun. mr. 35; wś Sadzawki os. 2, z grun. mr. 21; osada Osiny os 1, z grun. mr. 12. 3. K. , wś, pow. noworadomski, gm. i par. Wielgomłyny. Ma dymów 12, mk. 177. Ziemi włośc, 144 mr. Gleba piasek gliniasty; spód glina wyborowego gatunku. Cegielnią mającą piec pół cią Kruszyn Kruszyn Kruszyna