posiadł. 9, zagrod. 6, obszaru mr. 561. katol. 125, ew. 4, dm. 20. Parafia i poczta Śliwice, szkoła Osieczna. Odległość od Starogrodu 5 mil. 2 K. małe, niem. Kl. . K. , włośc. wś, obejmuje gbur. posiadł. 8, zagrod. 13, obszaru mr. 989, katol. 150, ew. 4, dm. 24. Reszta ob. wyżej pod 1. Kś. F. Krowodrza. Wieś t. n. , dziś nieznana, le żała w par. Częstochowa i w XV wieku była własnością klasztoru na Jasnej Górze, któremu ją nadał Władysław II Długosz, Lib. benef. III, 123. Br. Ch. Krowodrza, wś, pow. krakowski, leży na płn. zachód od Krakowa, ma kaplicę w której się kilka razy w roku nabożeństwo odprawia i należy do parafii św. Szczepana w Krakowie. Znajduje się tutaj szkoła ludowa lklasowa; liczy 1498 mk. rzym. katol. , trudniących się warzywnictwem i ogrodownictwem. Według aktu lokacyjnego miasta Krakowa nadał tę wieś miastu Bolesław V Wstydliwy prawem wieczystem. Grunta są czarne i bardzo uro dzajne, lecz nie z natury ale przez pracowitą uprawę od bardzo dawnych czasów wyrobione, gdyż pod cienką warstwą próchnicy znajduje się lotny piasek. K. zaopatruje Kraków we włoszczyzny, szczególniej karczochy i szpara gi; zagon, według Amb. Grabowskiego, około r. 1836 przynosił 100 złp. a kosztował 1000 i dlatego tylko tyle ziemi dawano w posagu. Wiek. posiadłości nie ma; ron. posiadł. ma 586 roli, 54 łąk i ogr. i 32 mr. pastw. K. przecina gościniec z Krakowa do Krzeszowic, graniczy na zach. z Łobzowem, na płn. z Białym Prąd nikiem, na wsch. z Czerwonym Prądnikiem a na płd. z Kleparzem i Piaskiem. Mao, Kroże, po litew. Krażej, mko prywatne na Żmujdzi, pow. rossieński, nad rz. Krożentą, wpadającą do Dubissy, po obu jej stronach zbudowane, o 43 w. w kierunku płn. zach. od pow. msta Rosienie, pod 55 36 płn. szer. i 40 21 r wsch. dłg. położone, należy w części do obywatela Szukszty, w części zaś stanowi własność dziedzica sąsiedniej majętności Pluszcze, Adolfa Przeciszewskiego, w posiadaniu rodu którego Pluszcze już od r. 1608 stale po zostają. Jeden z przodków teraźniejszego dziedzica Płaszcz, a mianowicie pierwszy ich własciciel Jan Przeciszewski h. Grzymała, któremu te dobra przywilejem króla Zygmunta III z d. 14 czerwca r. 1608 za to konferowane zo stały, iż losem wojny wyzuty został z dóbr jemu, w końcu XVI stulecia, za zasługi rycerskie w Inflantach, w kremońskiem i derpskiem Cremonen und Dörpt, przez królów polskich nadanych, pojąwszy za żonę Elżbietę Siemaszkiewiozównę, odziedziczył z nią, jak świadczy dokument z r. 1613 d, 15 czerwca, część maję tności K. , która wszakże już w roku następnym 1614 wraca do książąt Radziwiłłów i zaledwie w wieku bieżącym przez ojca teraźniejszego właściciela, w części pod mkiem K. leżącej i mury pojezuickie obejmującej, prawem kupna nabytą i do głównej majętności Płuszcz powtórnie przyłączoną została. K. nader zajmującą mają przeszłość. Za czasów pogańskich w pobliżu K. , na górze zwanej Miedziakalnie góra drzew miała być oddawaną cześć bogini myśliwstwa Medżiojma zwanej, którą wyobrażano w szacie ze skóry niedźwiedziej z łukiem w ręku. W r. 1257 król Mendog, po przyjęciu wiary chrześcijańskiej, nadając wiele dóbr na Żmujdzi zakonowi inflanckiemu, darował także i K. Raczyński Kodeks dyplom. litewski str. 13. Gdy wszakże stosunki te Litwy z zakonem krzyżackim rozerwały się z czasem, miejsce to urosło ze wsi w miasteczko i stało się naczelnem powiatu tegoż imienia Baliński Starożytna Polska III, 535; tudzież dzieło rossyjskie Gorodskija posielenija Petersb. 1861, t. II, str. 534. Około r. 1547 K. nadane zostały jednemu z Kieżgajłłów za zasługi, ale nie na dziedzictwo zapewne, jak słasznie przypuszcza Baliński, gdyż w r. 1559 Katarzyna ks. Suffolk i mąż jej Ryszard Berth, emigranci angielscy, przybywszy do Polski, już od Zygmunta Augusta w zastaw te dobra wzięli za 3676 talarów, czyli 1613 kóp groszy litew, i 2 gr. Że zaś po Annie Radziwiłłównie, żonie ostatniego z Kieżgajłłów Mikołaja, marsz. w. ks. litew. , a córce Jana Radziwiłła Brodatego, Radziwiłłowie jakiegoś prawa do K. nabyli, przeto Mikołaj Radziwiłł wojewoda wileński, wypłaciwszy powyższą sumę powracającym do kraju Anglikom, wszedł w ich prawa i usadowiwszy się tam jak w dziedzictwie zamek sobie obronny wymurował, a wodami go rzeki K. otoczył. Następca jego Mikołaj Krzysztof Radziwiłł dostał K. na dziedzictwo przywilejem Zygmunta Augusta z 1go czerwca r. 1568 w Grodnie wydanym a po spaleniu się jego potwierdzonym od króla Stefana Batorego w Malborgu r. 1577 Baliński tamże, III. 535 i Siemienow Słown. geogr. II, 794. Radziwiłłowie, jak wiadomo, w w. XVII już się pisali hrabiami na Krożach. Kościół famy tutejszy należy do 9ciu pierwiastkowych chrześciańskich kościołów założonych w tej ziemi r. 1413 przez Jagiełłę i Witowda Baliński i Siemionów, tamże i najbogatszym funduszem jest opatrzony ze wszystkich probostw na Żmujdzi; wszakże kościół jest drewniany. Jan Karol Chodkiewicz fundował w mieście tem, dziedzictwie naonczas Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła, wojew. wileń. , r. 1614 kolegium jezuickie wielkie murowane Naruszewicz Historya J. K. Chodkiewicza t. II, 72 i, jak powiada za innymi Michał Baliński, zamek na nie obrócił, w którym zakonnicy ci szkołę wyższą otworzyli. Roku zaś 1621 wy

Krowodrza

Kro

Kroże