kat. . Par. gr. kat. w Łomnie. We wsi jest cerkiew. Lu. Dz. Krajna, dok. Croja, Kroją, Crayen, Kraine, Kraina, ziemia w Prusach zach. i W. Ks. Poznań. , obejmuje cały powiat złotowski i półn. część bydgoskiego, wyrzyskiego i chodzieskiego powiatu. Postać tworzy regularnego niemal czworoboku. Granice ma na około naturalne, tj. rzeki dość znaczne, jakoto Wisłę ze wschodu, Noteć z południa, Gwdę Küddow na zachód, Dobrynkę i Kamionkę ku północy. Wsch. zach. długość tej ziemi wynosi mil około 14, północnopolud, szerokość 7 mil. Pod względem politycznym i kościelnym rozpada się K. na dwie części. Południowa częsć z miastami Koronowo, Mroczyn, Bydgoszcz, Fordon, Wyrzyska, Łobżenica, Wysoka, Nakło, Miasteczko, Piła należy do Księstwa Poznańskiego. Do Prus zach. przyłączona mniejsza północna część, w której są miasta krajeńskie Kamień, Sępolno, Więcbork, Złotowo i Krajenka. Granica polityczna z małym tylko wyjątkiem odpowiada podziałowi kościelnemu północnopraska część należy do dyecezyi chełmińskiej, południowa do archidyec, poznań. gnieźn. Tylko okolice z miastem Fordonem i Koronowem przyłączone są do chełm. dyec. Dawniej przed o kupacyą cała K. jak należała jednolicie do Pol ski, tak i w kościelnym względzie podlegała arcybiskupom gnieźn. Dopiero w r. 1822 archidyakonat dawniejszy kamieński z miastami Kamień, Sępolno, Więcborsk, Złotowo i Krajen ka przydany został do dyecezyi chełmińskiej. Wszystkie wymienione miasta połączone są tu traktami bitymi, które wzdłuż i wszerz Krajnę przerzynają. Koleje żel. przeprowadzone są z Piły na Miasteczko, Nakło do Bydgoszczy w zachwsch. kierunku i nadto w kierunku północnym z Piły na Krajenkę, Złotowo do Chojnic i z Bydgoszczy do Tczewa. Projektowana kolej z Chojnic do Nakła. Oprócz rzek wyliczonych granicznych płyną tu z ważniejszych Brda pod Koronowem i Bydgoszczą do Wisły, Łobżonka przy Wyrzyskach do Noteci, Glumia przy Krajence do Gwdy i inne. Gleba przeważnie zyzna, urodzajna, miejscami jednak piaszczysta, bagnista i lesista, powierzchnia płaszczysta. Pod narodowym względem ludność K. , osobliwie w nowszym czasie po okupacyi, wiele ucierpiała. Miasta znajdują się, jak zwykle w Prusiech, przeważnie w ręku protestanckiem i żydowskiem. Także i po wsiach w wielu okolicach ludność polska wyparta. Większe zaś majątki z małemi chyba wyjątkami posiadają niemcy. Pomimo to piętno ziemi polskie, a lud mocno się trzyma gleby swojej i praw ojczystych. Pod względem nareszcie histor. dodaje się, że K. początkowo stanowiła część wschodniego Pomorza i zależna była od książąt pomorskich, Nakło było tu grodem najważniejszym pomorskim, około ktorego walki krwawe pomiędzy Polską a Pomo rzanami rozgrywały się. Dopiero w r. 1121 przez Bolesława III została a ta ziemia zdobyta dla Polski, przy której przetrwała aż do po działu r. 1772. Krzyżacy częściej kusili się zdobyć Krajne, jak np. r. 1331 część tej ziemi zabrali i w Kamieniu komturów swoich mieli około r. 1339. Wkrótce jednak po pokoju ka liskim r. 1343 znowu ją oddali. R. 1409 Gamrad von Rintzenau, komtur człuchowski, wpadł z wojskiem do K. , miasta i wsie postosząc. Tak że r. 1430 wojska krzyżackie Krajne przebie gały. R. 1433 przyczepił się z Krainy do przechodzących tędy Husytów oddział luźny zbrojnych ludzi, którzy pod Tucholą rabowali. Ob. Schmitt, der Kreis Fiatow, str. 16, 24, 31, 33, 35. 45, 47, 50, 75. Powiaty bydgoski, wyrzyski, czamkowski i chodzieski zowią się u ludu Krainą. Bibl. Warsz. 1864 I, 285. Libelt w Roczn. Tow. Przyj, nauk pozn. VII, 74. Zajmująco rozprawia o Krainie Jul. Bar toszewicz w Bibl. Warsz. 1864, I. Tak zwa na Kraina południowosłowiańska Carniola, Karyntya, zdaniem Miklosicha nie pochodzi od wyrazu, , kraj. Por. Ukraina, J. Karł. w Pam. fizyogr. II, 1883; Kod. dypl. pol. II, 288. Zwał się też K. wąski pas po lewym brzegu dolnej Drwęcy G. Zieliński, Bibl. Warsz. 1861. Por. też Czarno. Kś. F. Krajna, potok podgórski, wytryska w obr. gm. Mizunia, w pow. Dolina, w zachodniej jej stronie, w Kropiwniku, przysiołku Mizunia; płynie na wschód łączkami mizuńskiemi, opływając południowe podnoże góry Zasiałkami zwanej 644 m. szt. gen. , a zasiliwszy się z praw. brz. wodami potoku bezimiennego z pod góry Luty 1093 m. napływającego i Manasterskiej wody, płynie w krętym biegu wschodnim u połudn. stóp lesistej góry Hlubiczki ob. , u podnoża której K. potok wpada z lew. brz. do Mizuńki. Oprócz strug powyżej wymienionych przyjmuje z lew. brz, silny potok spływający z południowego zbocza Osiego garbu 768 m. . Długość biegu 51 2 kil. Br. G. Krajna Poljana, węg. NagyPoljana, wieś w hr. szaryskiem Węg. , kościół filial. gr. kat, lasy, łąki, pastwiska, 546 mk. H. M. Krąjniacy, ludność, zamieszkująca obszerną ziemię Krajnę w Prusach teraźniejszych zachodnich i w W. Ks. Poznańskiem, około miast Złotowa, Sępolna, Koronowa, Wyrzysk, Łobżenicy aż ku Bydgoszczy. Na żyznym po większej części siedzą zagonie, bywają krępi i hardzi, bo miewają grosz w kieszeni. Tu napotykamy zatracone w innych dzielnicach wsie gospodarskie, mające włościan na 80 i stopniowo na setkach morgów. Konie bywają rosłe i nad miarę często wypasło, bo Krajniak osobliwszą ma o nich pieczę. Gdy błoto i rozto

Krajna

Krajn