udzielone magdeburskie. R. 1656 liczono włók 18, gbur. 5, sołt. 1. czynszu płacili fl. 5. W skutek wojny wł. 5 było pustych. R. 1666 mieszka tu Marcin Odętkowski albo Habicht. Po oknpacyi rząd pruski zabrał tę wieś i wydał na własność prywatną, Por, Kierzliny, Kieżek, rz. w gub. radomskiej, pow. iłżec kim; początek pod wsią Lipie, płynie w stronę wschodniopółnocną przez Małyszyn i Jasieniec a przyjąwszy poniżej tegoż z prawego brzegu strugę bez nazwy, wpada z prawego brzegu do Iłżanki pod Seredzicami bliższemi, na zachód Iłży. Długa 9 wiorst. J. Bl. Kiezmark, niem. Käsemark, wś luter. paraf, pow. gdański, na żuławach gdańskich, n. Wisłą, która się. tu dzieli na odnogę gdańską i elbląską. Urządzony tu przewóz przez Wisłę. Obszaru liczy wś mr. 4348, gbur. 22, zagr. 34, katol. 154, ew. 594, dm. 78, kośoiół luterski i szkoła w miejscu; dla katol. parafia Fürsten Werder, poczta W. Cędry. Odległość od Gdańska 3 i pół mili. Osada istniała tu oddawna. Za krzyżaków nazywała się początkowo Liobenwald. R. 1349 mistrz w. krzyż. Henryk Dusmer wystawił przywilej na wieś Liebenwald włók było 63, z tych otrzymał sołtys wolnych 6, prob. 3. Od reszty 54 wł. płacili czynszu po 1 i pół marki, 4 skoty za pieprz i 4 skoty za szarwarki pańskie Herrendienst. Sołtys nazywał się Henryk Tisin. R. 1423 zamienił sołt. 3 wł. czynszowe na wolne i 3 wolne na czynszowe za zezwoleniem wójta grabinskiego Herrngrebin. Wisła często czyniła wylewy i szkody wiosce, jakto np. r. 1540 czytamy Ruptus agger Vistulae prope Kesemarck in duobus locis submorsit omnes fere villas insulae parvae gdańska żuława. Także w wojnach nieprzyjaciele często tamę tu przerywali. Przy Kiezmarku istniały dawniej sławne okopy obronne. Jedne znajdowały się zaraz przy wsi po lewym brzegu Wisły i były mniejszej wagi. Drugie pośród Wisły, nieco odlegle na samym cyplu urządzone, gdzie ta rzeka dziali się na odnogę elbląską i gdańską. Ostatnie usypy nazywały się główne, po niem. Haupt z przydomkiem Danziger; ponieważ przoz gdańszczan urządzone były, po polsku zwane Głowa miały one nietylko tamować i regulować gwałtowno fale Wisły, ale i niziny żyzne bronić czasu wojny. R 1507 gdańszczanie świeżo naprawili uszkodzone okopy. R. 1512 król Zygmunt zażądał dag newe haupt im kleinen Werder bei Stublow solde wider gebrochen werden. Gdańszczanie posłali ludzi, ale przez jeden dzień ani jednego pala nie wyciągnęli. Wreszcie ugodzili się, aby oo najmniej 45 pali było wyjętych, reszta miała pozostać. R. 1517 gdańszczanie okopy wiślane znacznie znowu przedłużyli. R. 1626 Gustaw Adolf główne okopy Haupt szturmem zdobył. Chciał takie na czółnach wysłanych zdobyć poboczne szańce pod Kiezmarkiem, został jednak niebezpiecznie przy nich ranionym. Do piero po 2 miesiącach opanował je szturmem. R. 1656 Karol Gustaw zdobył okopy; wzmoc nił znacznie i na podobę twierdzy urządził, tak że całą żuławę ztąd w szachu trzymał. Roku 1657 gdańszczanie po trzykroć daremnie ku sili się odebrać okopy szwedom. Dopiero w r. 1659 po długiem oblężeniu zmuszony był oddaó najprzód poboczne szańce przy wsi, a potera i główne na Wiśle generał szwedzki Dankwart. Zwycięztwo to w niemałej mierze przy śpieszyło pokój oliwski. R. 1734 Rosyanie wzięli okopy. Począwszy od r. 1772 odbierano cło pruskie przy okopach ku wielkiej zgryzocie gdańszczan. Obecnie, ledwie jakie znaki pozo stały. Kośoiół w K. istniał oddawna. Przez Kazimierza Jagielończyka patronat nad kościo łem jako i cała żuława oddane zostały gdań szczanom. W czasie reformacyi zabrali kośoiół innowiercy i dotąd trzymają. W XVII w. pa stor Büttner odznaczył się jako poeta łaciński t 1652. Następca jego Taut 1720 koro nowany poeta niemiecki. Kościół teraźniejszy budowany według Hartwicha 1592, według Löschina 1653, nie zawiera pamięci godnych zabytków. Nazwa Käsemark zdaje się, że powstała od serów żuławskich w tej wsi da wniej sprzedawanych; niemiec. Käse bowiem oznacza ser. Kś. F. Kieżgąjłowo, Gieżgałowo, Gażyłów, wieś, pow. ihumeński, par. Berezyna z kaplicą katol. Kieżmarek, także Kesmark, Keszmarek, Kiezmark, niem Kasmark, węg. Kesmark łac. Coesareopolis Setuia Setiva, Sevia v. Segovia według Grässego, Forum Caseorum Zarański, CäaareoForum Weber, miasto niegdyś stołeczne XVI miast spiskich, w hr. spiskiem Węgry, w dystrykcie kieżmarskim, nad Popradem, w części podtatrzańskiej. Nazwę K. wywodzą niektórzy od starożytnej nazwy CaesareoForum lub sareopolis, ztąd Kaysersmarckt, Kaysaermarckt; jest to atoli wcale mylne zapatrywanie, gdyż w dokumentach znachodzimy Caseorum Forum, a nie CaesareoForum, jak podaje Weber, t. j. miejsce serów; pierwotni snać mieszkańcy trudnili się wyrobom serów, ztąd łac. nazwa Caserum Forum, a niem. przekręcone Keyssmarct lub Keismarkt, popr. Käsemarkt, więc Kasemark. Są tacy którym się ubrdało wywodzić miano to od Kwadów, jakoby pierwotnie miasto to zwało się Quadsmark, coby znaczyć miało granica Kwadów. Innym znowu upodobało się szukać początku nazwy u jakiegoś wodza hunnów, który zwać się miał Keves, więc Kevesmark Wreszcie podają, że miasto to uzyskało miano swe na cześć króla Geyzy II; albowiem GeyzaKeza Keyza, ztąd tłómaczyć się ma pisownię tego miasta Keyzmarkt, Koyzen Kieżek Kieżek Kiezmark Kieżgąjłowo Kieżmarek