bieżącego stulecia, po ostatniem wygaśnięciu rodu polskoinfianckich Hylzenów, dobra Kownata, w owym czasie jeszcze 8000 dzies. obszaru liczące, prawem kupna przeszły do Morysonów, po których je odziedziczają i dzielą pomiędzy sobą córki tych nowych dziedziJedna z nich była zamężną za Rykiem, cow, druga za Andruszkiewiczem. Siostry Morysonówny jeszcze przed działem sprzedają niejakiemu Łukaszewiczowi atynencyą kownacką Rozkosz, mającą 500 dziesięcin rozległości, dobrami zaś Kownatą tak się podzieliły, że jedna z sióstr wzięła w posagu część znaczną Kownaty, Rykopolem zwaną i 2390 dzies. obszaru liczącą, druga zaś objęła uszczuplono już bardzo fundum kownackie. Ta utrwaliła swa pamięć, wznosząc w Kownacie, na miejscu dawnego przez Sołtanów wzniesionego drewnianego kościołka, kościół nowy, murowany starannie z cegieł, który zaledwie w r. 1850 wykończonym został. Fundatorka, Zuzanna z Morysonów Druwowa primo Toto Rykowa, w tymże roku sprzedaje Eownatę Józefowi Stabrowskiemu, który zaledwie lat kilkanaście przy tej majętności się utrzymał, gdyż już w r. 1866 kupuje ją z publicznej licytacyi za długi rozkół starowiercą Ksutów, który i obecnie jest jej właścicielem. Rozległość dzisiejszej Kownaty wynosi zaledwie 3207 dziesięcin. Oprócz tego jest tam 1000 dzies. ziemi włościańskiej. Według tabel urzędowych do dóbr K. należą folw. Batnie, zaśc. M. Batnie, Skarbówka, Asaniszka, Malinówka; wsie Łosińska, Bukaty, Brydyszki, Jugole, Zimniki; mko N. Słoboda i karczma Weresówka. Okolica malownicza falowatowzgórkowata i obfitująca w wody, żyzne pastwiska i łąki. Znaczna część głośnego na całą okolicę rybnego jeziora Raźno dotąd do Kownaty należy. Sam dwór rozciąga się uroczo nad jeziorkiem kownackiem. Grunta lekkie, przeważnie piaszczyste. Lasy, po wielkiej części wytrzebione, składają się tu głównie z sosen i świerków, jałowiec się krzewi w piaszczystych okolicach jeziora Raźna. Ludność łotewska rzymskokatolickiego wyznania. Pomiędzy Łotyszami sporadycznie rozsiane wspomniane już wyżej osady starowierców, które mianowicie w dobrach poHylze nowskich, jak Dagda i Kownata, odznaczają się przymiotami ujemnemi, czego nieraz bijące dały dowody. Mieszkańcy tych osad, niegdyś fanatycznie przywiązani do swych wierzeń, lecz od lat 20tu folgujący sumieniu, zatracili oddawna tradycyą okoliczności, które ich tu sprowadziły. Jak wiadomo ogólnie, dano im tu schronienie za czasów Rzpltej, w czasie przesladowań religijnych w gub. twerskiej i innych. O wdzięcznem uczuciu mowy być nie może odkąd, przed laty dwudziestu, uzbrajająo rozjuszone chłopstwo w noże, siekiery i strzelby, bozkarmo napadali na bliższe i dalsze dwo ry szlacheckie i plebanie, rabując je, niszcząc i pastwiąc się najbezczelniej nad właścicielami, ich rodziną, ich gośćmi i służbą. W wielu miejscach, obdarłszy okrutnie dwory i plebanie, zabrawszy srebra i pieniądze, krępowali mie szkańców i prawie nagich, bez obuwia, bez czapek, w chłodną noc pędzili do miasta po wiatowego, bijąc, tłukąc i pastwiąc się nad każdym, a przytem poduszczająo niektórych ciemnych Łotyszów przeciw dawnym panom, a nawet przeciw księżom. Starowiercy okolic Kownaty, niegdyś wstrzemięźliwi w paleniu tytuniu i piciu gorzałki, dziś palą i piją do zbydlęcenia. Dawniej wstrzymywani mocą wiary i władzą dziedziców, nie popuszczali wo dzy przyrodzonym instyktom; teraz zaś, nie mając żadnych hamulców, a naturę posiadając surową i niemal dziką, trudnią się dość po wszechnie złodziejstwem, rozbojami i są po strachem mieszkańców, którzy się z tym bar barzyńskim lecz zarazem bardzo przemysło wym i handlowym elementem w każdym razie liczyć mnszą. Przytykająca do wsi Kownaty wioska Słoboda nowa, ukazem rządzącego senatu z r. 1862 otrzymała miano miasteczka Kownaty. Ta nowokreowana mieścina liczy zaledwid 36 dworków drewnianych, dom za jezdny murowany, 15 sklepików i około o 20 kra mów urządzonych dla kupców przybywających tu na doroczne jarmarki, których obrót roczny przechodzi 10000 rubli. Te jarmarki przypa dają na Boże Ciało, na św. Eliasza i na Wszy stkich świętych. Nieliczni mieszkańcy mie ściny Kownaty liczą ich tu zaledwie 244 płci obojga, trudnią się bądź rolnictwem, bądź rozmaitemi rzemiosłami tudzież handlem płodów rolniczych. Mieścina ta jest także punktem zbioru 1 3 części powiatu dla poboru do wojska. Zarząd gminny w miejscu. Parafia rzymsko katolicka Kownaty wchodzi w skład dekanatu rzeżyckoraznieńskiego i w r, 1881 liczyła 2152 wiernych. G. M. Kownatka, ob. Kornatha. Kownatken niem. , ob. Kownatki. Kownatki 1. wś i folw. , pow. łukowski, gm. Gołąbki, par. Łuków; posiada szkołę poozątkową. W 1827 r. było tu 25 dm. , 139 mk. , obecnie 23 dm. , 286 mk. ; 1508 mr. obszaru. Od r. 1868 majorat gen. majora Ulrycha. Do niego liczą się w pcie iłżeckim Chwdowice; w radomskim Maryackie; w kieleckim Świadka; oraz część lasów w leśnictwach łukowflkiem i iłżeckiem. 2. K. , folw. pow. sierpeoki, gm. Rościszewo, par. Łukomce, nalezy do wsi Rościszewo, liczy 75 mk. 3 K. Fabęci no, wś, pow. mławski, gm. Szczepkowo, par. Grzebsk, liczy 8 dm. , 61 mk. ; obszaru gruntu 169 mr. , w tem 72 orn. , a 17 włośc. 4. K. , wś szlach. i włośc, nad rz. Wyssą, pow. szczu Kownatka Kownatka Kownatken Kownatki