żydów. . R. 1866 miało 260 mk. , wtem 188 kat. , 60 izr. , 12 prawosł. Paraf. kośoiół katol. ś. Mikołaja, wzniesiony 1739 r. z drzewa przez ks. Rogalskiego. Parafia katol. zamiejskiego dekanatu wileńskiego dusz 3061; kaplic 3 to jest 2 w K. i 1 w Plikiszkach. Kaplicę grobową w K. fundował 1851 r. Stanisław Roemer. Tu był najdawniejszy gród pogańskiej Litwy i najpierwsza stolica jej książąt najwyższych. Kroniki litewskie utrzymują, że jeszcze w r. 1040 był założony przez Kernusa książęcia, wnuka Palemona; ale to do niepewnych dziejów należy. Zdaje się wszakże, iż na dzielnicy kiernowskiej panowali książęta mający zwierzchność nad innemi, aż do r. 1230, to jest do Ryngolta, który, posunąwszy podboje swe do ziemi słowiańskiej, przeniósł stolicę do Nowogródka. Długo jednak tu wielcy książęta byli podnoszeni na tron litewski, jak Mendog w r. 1242 i syn jego Wojsiełko r. 1265, i tu się główne narady państwa odbywały. Nawet zdaje się, że około r. 1282 znowu Kiernów stałem był mieszkaniem ww. książąt, aż do Gedymina, który przed r. 1321 stolicę do Trok przeniósł, synowi najstarszemu Montywidowi Kiernowo z ziemią okoliczną oddawszy. Kiernów za Jagiełły był jeszcze udzielnem księstwem i należał do Aleksandra Wigunta syna Olgierdowego, aż do zgonu jego w r. 1391, poczem wcielony do własności w. księcia, został z czasem policzony do starostw. Zdaje się, że zamek z warowniami i przyległościami swemi, gdzie była świątynia pogańska i więzienie, zajmował trzy najwyższe pagórki na wyniosłym brzegu Wilii, na których do dziś dnia są ślady okopów i kopców sypanych, a widok z nich rozległy i wspaniały. Ale ów zamek musiał, być drowniany, bo żadnego znaku murów nie pozosta ło; z resztą miejsce to, skąd niegdyś potężni mocarze wychodzili odległe wojować plemiona, gdzie piękna księżniczka Pojatą córka Kernusa mieszkała, wielbiona od wszystkich, dziś jest dzikiem ustroniem, krzakami i cierniem zarosłem, obok którego rozciąga się uboga wieś, a wśród niej drewniany kościół. Pierwotną jego fundacyą odnowił Zygmunt I r. 1512, a Władysław IV nadania te potwierdził. Fundował przy nim bogatą altaryą w XVI w. Jan Piotr Dowbor Muśnicki, ostatni tego imienia dziedzic na Muśnikach. Nazwanie Kiernowa może pochodzić od kieras pień, kiernuiej pień nowy. Powiadają, że po obaleniu ołtarzy Perkuna w Wilnie, tu się schronił arcykapłan pogański Lizdejko i święty ogień Znicza utrzymywał. K. był najprzód własnością Gasztoldów. Roku 1522 Zygmunt I dał je dożywociem za zasługi księciu lit. Siemionowi Jamontowiczowi Pod bereskiemu, dzierżawcy kiernowskiemu. Roku 1788 ststwo K. posiadało 378 dymów. R. 1780 było w posiadaniu Skarbka Ważyńskiego, płaciło 222 zł. kwarty. Na sejmie warszawskim z r. 1773 1775 stany rzpltej, dla załatwienia licznych sporów o granice tego ststwa, wyznaczyły oddzielną komisyą z 8 urzędników litewskich do ostatecznego rozgraniczenia od dóbr sąsiednich. Narbutt zowie K, inaczej Liszków, Nauenpille albo Nowogródek. Około 1579 r. był plebanem kiernowskim sławny i uczony prawoznawca Maurus Rojziusz hiszpan, ulubieniec Zygmunta Augusta, przyjaciel Jana Kochanowskiego. Około r. 1560 był tu plebanem niejaki Wojciech Leonardus, kanonik wileński. Za nadejściem reformy religijnej, kiedy sąsiedni obywatele przyjęli protestantyzm, każdy z nich cofał nadania swoje lub swych przodków, a fundusze obracał na potrzeby zboru swojego wyznania, który tu o wiorstę od Kiernowa się znajdował, a którego ruiny na górze nad Wilią trwają dotąd pod nazwą aryańskiej kaplicy. Hieronim Nieborowski i Jan Przystanowski wdzierali się do altaryi św. Mikołaja. Achoć się potem wyrzekli wiary Lutra i Kalwina. nie przyszło jakoś do zwrotu funduszów kościołowi rzymskiemu. Żyjący w końcu przeszłego wieku ksiądz Lendzina, pleban kiernowski, a pierwej jeszcze ksiądz Michał Oleszkiewicz, wytaczali szlachcie procesa za zarbory funduszów kościelnych, ale z małym albo żadnym skutkiem. Kiernowiszki 1. , zaśc, pow, wileński 1 okr. adm. , o 22 i pół w. od Wilna, 1 dm. , 5 mk. kat. 2. K. , wś nad rz. Wilią, pow. wileński, 2 okr. adm. , gm. Muśniki, o 76 w. od Wilna 5 dm. ,29 mk. kat. 1866. Kiernówka, folw. szl. nad rz. Wilią, pow. wileński, 2 ok. adm. , gm. Muśniki, o 39 w. od Wilna, 1 dm, 25 mk. kat. 1866. R. 1784 własność Jazdowskich, dziś Rusieckich. Kiernowo 1. , ob. Kiernów. 2. K. , leśnictwo i dwór, pow. trocki, 1 okr. adm. , 34 w od Trok, 1 dm. , 9 mk. prawosł. 1866. Kiernozia, os. , przedtem mko mad rz. Nidą, pow. gostyński, gm. i par Kiernozia, leży przy trakcie bitym z Łowicza do Płocka. Odl. 18 w. od Łowicza, a 34 w. od Gostynina, 94 w. od Warszawy. Posiada kociół par. murowany, wielce starożytny, synagogę, szkołę poCzatkowy urząd gminny. W 1827 r. liczono tu 36 dm, i 451 mk. ; w 1866 r. 31 dm. i 352 mk. w tej liczbie 156 żydów; obecnie jest 32 dm. 18 mur. i 534 mk. 270 żydów, 190 kat. , 74 protest, i anabapt. , 8 sklepów, olejarnia z prod. na 650 rs, , 11 rzemieśln. , 2 felczerów. Do szkoły uczęszcza 75 dzieci. Z pomiędzy mieszkańców 18 umie czytać i pisać po polsku. Osada ta posiada ziemi około jednej włóki, lioząo w tem place pod zabudowaniami i rynkiem; właścioiele domów mają przy swoich domach po kilkanaście i kilkadziesiąt prętów. Około 10ciu mórg z ornej posiadają przy

Kiernowiszki

Kiernowiszki

Kiernówka

Kiernowo

Kiernozia