skim; dalej K. płynie pod Korzec, a uchodzi pod Ujściem. I Korczyn, 1. Nowe miasto Korczyn, os. , dawnięj mto, nad Nidą i Wisłą, pow. stopnicki, gm. i par. Korczyn. Leży nad Nidą i Wisłą, między któremi rozciąga się terytoryum osady. Połączony drogami bitemi ze Stopnicą, Buskiem, Opatowem; odl. 17 w. od Stopnicy, 142 w. od Radomia i 240 w. od Warszawy. Posiada szkołę rzemieślniczoniedzielną, dom przytułku dla starców i kalek, st. poczt. Prowadzi dość ożywiony handel zbożowy, ku czemu nad Nidą wzniesiono spichlerze. R. 1881 przez komorę K. wywieziono za 97767 rs. zboża, jaj i pierza. W r. 1860 było tu 232 dm. 68 mur. i 3319 mk. 2370 żydów; obecnie por. Nowe miasto K. Początek swój zawdzięcza K. niezawodnie grodowi książęcemu, jaki istniał zdawna w leżącym po drugiej stronie Nidy Korczynie starym. Częste przebywanie dworu książęcego i dogodne położenie między dwiema rzekami spławnemi zachęcało kupców i rzemieślników do obierania tu siedziby. Prawdopodobnie za Bolesława Wstydliwego założone tu zostało miasto na prawie niemieckiem, jak o tem świadczy poniekąd przywilej z 1258 r. , dany Hince synowi Henryka wójta Nowego miasta. Nadane K. prawa i przywileje służyły za wzór przy zakładaniu nowych osad, którym udzielano często prawo korczyńskie Corcinense. Jak Koło w Wielkopolsce tak Korczyn w Małopolsce, dzięki centralnemu położeniu, stał się ulubionem miejscem zjazdów politycznych i zgromadzeń szlacheckich. Odbywane pierwotnie w starym Korczynie przeniosły się te zebrania do Nowego K. , przedstawiającego więcej dogodności dla pomieszczenia przybyłych. Wzniesiono tu pierwotnie z drzewa zamek książęcy, lecz po spaleniu w 1300 r. stanął nowy murowany, umocniony przez Kazimierza Wgo przez utworzenie sztucznego jeziora Czartorya z pomocą przeprowadzonego z Wiały kanału. Kazimierz W. również przyczynił się do uporządkowania miasta i przyozdobienia go murowanemi budowlami. W 1383 r. bawił tu dłuższy czas Ziemowit ks. mazowiecki, który, pragnąc przez zaślubienie Jadwigi otrzymać koronę, naradzał się tu ze swymi stronnikami, oczekując powrotu Jadwigi Za rządów Władydysława Jagiełły zaczęły się ta odbywać coraz częstsze zjazdy panów i szlachty zwoływane bądź dla uchwał prawodawczych, bądź w sprawach poborów wojennych i politycznych interesach; tu przyjmowano poselstwo obce. W 1438 r. odbył się walny zjazd dla narad co do przyjęcia przez królewicza Kazimierza korony czeskiej. W 1461 r. król w otoczeniu swej rady przyjmuje poselstwo od Jerzego Podjebrata, hana tatarskiego i margrabiego brandeburskiego. W maju 1465 zjazd panów małopolskich i delegatów wielkopolskich radzono nad grodkami na prowadzenie wojny z krzyżakami, uchwalono statut NowoKorczyńskim zwany. W r. 1470 król przyjmuje legata papieskiego i Rafała Leszczyńskiego, przybyłego z misyą od cesarza Fryderyka III. W r. 1479 mistrz krzyżacki wykonywa tu przysięgę. Po wielkim pożarze w r. 1474 uwolniono K. od wszelkich czynszów, robocizn i danin na lat 12. Zygmunt I w roku 1531 pozwolił na rzecz miasta pobierać opłatę mostową i grobelną. Zygmunt August w 1549 r. wyposażył szpital miejski, a w r. 1566 dozwolił wznieść nowy ratusz. Żydom wolno było mieć jeden tylko dom w mieście. Stefan Batory w r. 1578 dozwolił na rozprowadzenie po mieście wody rurami i pobieranie od użytkujących opłaty, W r. 1589 otrzymał mieszczanin tutejszy puszkarz Kraska przywilej na wyrabianie prochu pod warunkom dostarczania do zamku 2 kamieni prochu bezpłatnie i wyrabiania w razie potrzeby za zapłatę 20 groszy od kamienia. O do brobycie i wzroście miasta w końcu XVI wieku świadczy tradycya, iż istniało tu wtedy 700 kamienic i 30000 mieszkańców. W r. 1564 istniało tu 19 warzelni piwa, naturalnie małych rozmiarów. Z przeniesieniem stolicy do Warszawy i upadkiem roli politycznej panów małopolskich chyli się do upadku i Korczyn. Jeszcze w 1606 r. odbywa się tu zwołany przez Zebrzydowskiego zjazd szlachty. Pożar 1607 r. niszczy miasto do szczętu. Wojny szwedzkie sprowadzają dwukrotny w 1657 i 1702 r. rabunek i spustoszenie miasta. Zniszczono wtedy tutejsza archiwa grodzkie i miejskie. Morowe powietrze 1701 i 1707 r, dokonało reszty. Przywileje Augusta III r. 1748 i Stanisława Augusta 1773 r. nie pomogły do podźwignięcia miasta, zwłaszcza, gdy wskutek podziału kraju przeprowadzono tuż za miastem granicę, która zatamowała stosunki handlowe z okolicą. W bieżącem stuleciu K. przechodził trzy wielkie pożary w 1811, 1855 i 1857 r. i podlegał, aż do 1848 r. , częstym wylewom Wisły i Nidy. Na terytoryum miejskiem znajduje się zdrój uważany za cudowny, ponieważ według podania św. Kunegunda miała go odkryć w XIV i XV wieku; zdrój ten miał szeroki rozgłos z powodu przypisywanej mu władzy leczenia chorób. Ma jeszcze K. dwa kościoły, parafialny i po franciszkański. Ostatni z nich jest dawniejszym i założenie swoje winien księciu Bolesławowi Wstydliwemu, oraz żonie jego Kunegundzie. Datę jego wystawienia podają napisy w kościele na rok 1241, gdy jednak nosi tytuł św. Stanisława, który dopiero w r. 1254 w poczet świętych bullą papieża Innocentego IV policzony został, przeto za epokę tę rok późniejszy przyjąć należy. Swiątynię tę przerabiał, a raczej co podobniejsza rozszerzył tylko i bo Korczyn Korczyn