nych, przeszło dwa wieki panował na Kopylu i Słucku, a dobrze zasłużony ojczyznie miał wielką konsyderacyą w narodzie. Olelkowiczowie nigdy nie zmienili wyznania greckiego, odznaczali się odwagą i szlachetnością, zaco też mieli dziedziczne miejsce w senacie; konstytucya zaś z roku 1572 przeznaczyła im krzesło zaraz po biskupach wileńskich. Linia ta prawdziwych książąt krwi wygasła po mieczu 1591 w osobie księcia Michała na Kopylu; córka zaś Michała, po gorszących znanych zatargach Radziwiłłów z Chodkiewiczami, została poślubioną Januszowi Radziwiłłowi w roku 1600 i tym sposobem olbrzymie dobra Olelków przeszły w dom Radziwiłłowski. Wiano księżniczki Zofii składało się z siedmiu miast warownych, t. j. Słucka, Kopyla, Romanowa, Starobina, Piaseczna, Lenina i Lubania, tudzież 32 folwarków dużych Kotłubaj str. 148. Pod koniec XVII stulecia dobra te, będąc radziwiłłowskiemi, omal co nie wyszły z imienia, gdyż Ludwika Karolina Radziwiłłówna, jedyna córka sławnego Bogusława, przewódzcy kalwinów litewskich, wychodząc za mąż w roku 1681 za Ludwika margrabiego brandeburskiego, uczyniła na nich swemu mężowi zapis zastawny na summę 300000 dukatów; przyszło do zwad familijnych po śmierci margrabiny, ponieważ Radziwiłłowie linii starszej nieświeskiej i Sapiehowie rościli pretensye do księztwa słucko kopylskiego. Radziwiłłowie nawet wykupili dobra u margrabiego ale Sapiehowie trwali w zaciętości tak dalece, że w roku 1695 Kazimierz Sapieha wojewoda wileński, najechał w maju Kopyl, używszy do tego chorągwi komputowych; wszakże książę Karol Stanisław Radziwiłł wojskiem nadwornem nie świeskiem dnia 14 maja z wielkim krwirozlewem Kopyl Sapiehom napowrót odebrał, a król Jan Sobieski tę sprawę musiał zagodzić. Odtąd Kopyl z przyległościami, aż do 1ej ćwierci wieku bieżącego, wchodził w skład ordynacyi nieswieskiej, a po śmierci księcia Dominika, ostatniego potomka linii nieświeskiej, gdy ordynacya miała przejść na linią uboczną pruską, Kopyl i inne dobra, w dziale zarządzonym przez władzę, zostały przyznane księżniczce Stefanii, córce jedynej Dominika, poślubionej księciu Leonowi Wittgenstejnowi; tą więc drogą Kopyl dziś jest własnością księcia Piotra Wittgensteina, jedynego syna Stefanii Radziwiłłówny. Kopyl niegdyś był świetnym, miał mocny zamek jeszcze w XVI wieku, był ludnym i słynął z różnych pożytecznych rzemiosł, szczególnie z tkactwa, białoskórnictwa i kuśnierstwa. Jan Kazimierz w 1652 r. nadaje Kopylowi prawo magdeburskie z przywilejem na ratusz i sądy wójtowskie, niemniej herb wyobrażający róg myśliwski w złotem polu. Prawa te potwierdzone zostały w latach 1658, 1665 i 1706, a w roku 1768 Kopyl wraz ze Słuckiem przez uchwałę konstytucji ob. Vol. Leg. T. VII, str. 393 na wieczne cza sy został uwolniony od podatków ekstraordynaryjnych titulo akcyzy. Ponieważ cechy mia steczka zrównane były z cechami innych miast litewskich, świetność więc handlu kopylskiego rosła; podnosił ją nadto przywilej Jana Kazi mierza na targi codzienne i jarmark sławny doroczny na konie i bydło, aż do dziś dnia praktujący się, trwający przez całe trzy miesiące od 6go marca do 5go czerwca. W dziejach Kopyla pamiętnym był rok 1506, gdyż go zdo bywała straszna nawała tatarska, a dzielnym obrońcą była niepospolita księżna Anastazya, osobiście kierując oblężonymiwojownikami twierdzy kopylskiej, która, pomimo wysiłków dziczy, nie wpadła w jej ręce. Zauważmy jednak, iż niektórzy historycy tę obronę Anastazyi do Słucka nie do Kopyla odnoszą. Inną jednak ra zą w XVI stuleciu Tatarowie Kopyl w perzynę obrócili. Był tu niegdyś zbór kalwiński fundacyi Radziwiłłów; kościół katolicki fun dacyi Radziwiłłów zgorzał po roku 1850, a dziś istniejący został zbudowany z muru w r, 1859 ze składek; liczy parafian przeszło 4000 i należy do dekanatu słuckiego; kaplicę ma w Usie dawniej też w Rymiu i Doktorowiczach. Jest tu cerkiew, biuro 3 okr. policyjnego, sy nagoga. Kopyl dziś liczy około 360 domów drewnianych i przeszło 2000 mieszkańców płci obojga, przewazie żydów, trudniących się dro bnym handlem i koniarstwem. Miasteczko ulegało częstym pożarom. W około pełno za bytków przeszłości, ślady okopów i kurhany, w których znajdywano nie tylko broń kamienną, ale i kościane narzędzia, co świadczy o głę bokiej starożytności miasta i ma wielką war tość dla archeologów. Zwracamy szczególną uwagę badaczy naszych na tę historyczną miej scowość Rusi litewskiej. Folwark kopylski, zwykle wydzierżawiany, jak i inne księcia Wittgenstejna, ma obszaru 3030 mr. , łąki niezłe, gleba lekka, dość urodzajna. AL Jelski. Kopyl, ob. Kaszówha. Kopylszczyzna 1. wś rząd. , pow. dzisieński, o 36 w. od Dzisny, 2 okr adm. , 8 dm. , 77 mk. 2. K. , zaśc. gminy mikołajewskiej, pow. dzisieński, 3 okr. adm. , o 7 w. od Dzisny, 4 dm. , 45 mk. prawosł. 1866. Kopytka, ob. Horki. Kopyłów, wś i folw. , pow. hrubieszowski, gm. i par. Horodło; odl. 21 w. od Horodła, 4 w, od rz. Bugu. posiada cerkiew parafialną dla ludności rusińskiej, erygowaną przez Jana III w 1686 r. Rozległość folwarku wynosi mr. 1215; grunta orne i ogrody mr. 791, łąk mr. 84, lasu mr. 315, nieużytki i place mr, 25, bud. mur. 8, z drzewa 24, wiatrak i młyn wodny. Wś Kopyłowo os, 62, z gruntem mr, 728.

Kopyl