19933 mk. , 22 cerkwie, 2 monastery, fabryki, znaczny handel, bank, st. p. i st. kol. żel. moskiewsko riazańskiej. Kołomości, część Biskowic, pow. samborskiKolomyckie, okolica szlachecka, pow. lidzki, 4 okr. adm. ; odLidy o 28 w. , od Wasiliszek w, 10; dm. 13, mk 104 wyzn. kat. 1866. Kołomyja, 1. ob. Kołomia. 2. K. i Kolomyjka, dwie wsie, pow. łomżyński, gm. Kossaki, par. Kołaki dawniej w wojew. mazowieokiem, ziemi łomżyńskie, pow. zambrowskim. Nazwa tej wsi pochodzi od strumyka Kołomyi, który niegdyś płynął tędy z lasów mężeńskich, ale dzisiaj, równie jak te lasy, już nie istnieje. W r. 1414 trzech szlachty mazowieckiej Piotr, Mikołaj i Michał, wszyscy herbu Cholewa, zapewne bracia rodzeni lub stryjeczni, dostali od księcia mazowieckiego super rivulo Kołomyja 50 włók na wieczne dziedzictwo i założyli tu gniazdo Kołomyjskich herbu Cholewa; przybyli zaś ze wsi Sobieszczek w ziemi ciechanowskiej. Z tego domu wzięły początek rody Kołomyjskich na Kołomyi, Cholewińskich, którzy mieszkali w Cholewach, osadzie założonej śród lasów w pobliżu Kołomyi a istniejącej dotąd, i Czarnowskich czyli Cholewów, którzy osiedli na Czarnowie w tejże okolicy w wieku XVym. W r. l469 znajdujemy jeszcze wzmiankę o rzece Kołomyi fluvium Kołomyja. Miara włóki z r. 1414 była prawie ta sama co dzisiejszej nowopolskiej, gdyż i dziś folwark Kołomyja ze wsiami Kołomyją, Kołomyjką i osadą szlachecką Cholewy, obejmuje razem około włók 50. Według Tow. Kred. Ziem. folw. K. z nomenklaturą Dryje mr. 898, grunta orne i ogr. mr. 446, łąk mr. 166, pastw. inr. 44, lasu mr. 226, nieuż, i pl. mr. 16; bud. mur. 3, z drzewa 13; płodozmian 13polowy. Dobra te w r. 1878 oddzielone zostały od dóbr Mężenino. Z. Glo. Kołomyja i Mariahilf, miasto pow. na lewym brzegu rzeki Prutu, o 42 kil. od Kut, 63 kil. od Zaleszczyk; należało dawniej do wojew. ruskiego ziemi halickiej, jest stolicą Pokucia i pow. K. Niektórzy, podobieństwem brzmienia wyrazów uwiedzeni, wywodzą pochodzenie miasta od Colonia, osady rzymskiej; podług innych zaś otrzymało miasto nazwę od Kolomana króla halickiego, na początku XIII w. według Wino. Pola górale niekiedy rzekę Prut zowią Myją. Brak piśmiennych dowodów, epokę założenia miasta w niepewności zostawia. Zamek tutejszy oddał Jagiełło 1411 r. sposobem zastawu wraz z Pokuciem Aleksandrowi wojew. bliższej Wołoszczyzny; kraina ta dopiero we 25 lat koronie przywróconą została. Tenże król miał tu założyć klasztor dominikanów. Jagiełło, jako zwierzchni pan, ponawiając 1424 r. prawa miejskie, czyni wzmiankę o nadanych przez Kazimierza W. gruntach, łąkach, lasach i ustanowionych dziesięcinach; zaleca ażeby sądy i wszelkie załatwiano sprawy wedle przepisó w prawa niem; pod wody dostarczane być mają za opłatą i to tym tylko, którzy ukażą pismo król; zabrania odbywać targi po wsiach okolicznych, pod utratą kupna; stanowi ażeby główny gościniec z Wołoszczyzny koniecznie przez miasta przechodził. Władysław król pol. i węg. przywilejem 1443 r. w Budzie danym pozwala magistratowi mieć woskobójnię, w której mieszczanie obowiązani będą wosk przetapiać za opłatą; uwalnia mieszkańców od wszelkich stacyj, lecz takowe. gdyby król znajdował się w Kołomyi, dostarczać winni. Kazimierz IVty, litując się nad losem swej ciotki Maryi, wdowy po Eliaszu wojew. Multan, wyznaczył jej 1448 r. zamek tutejszy na mieszkanie. Tenże monarcha, pragnąc nieść pomoc i polepszyć stan miasta, stanowi 1456 r. , ażeby włościanie z okolic Kołomyi, Sniatynia i Koropca jadący na Podole z solą lub innemi rzeczami sprzedajnemi, miasta nie pomijali, lecz tamże składali i sól samym mieszczanom sprzedawali; ktoby się temu postanowieniu sprzeciwiał, ma być przytrzymany, a rzeczy i kopie jego na skarb zajęte. Dnia 15 września 1485 r. pamiętna odbyła się tu uroczystość, którą Stryjkowski w ten sposób opisuje szlachta ruska, podolska, panów też pols. y lit. bardzo wiele do Kołomiey przyciągnęli, zbroią i koniami stroynie ozdobieni, tak iż wszystkiego woyska do woyny godnych tysięcy 20 było. A w ten czas straszne było imię polskie Turkom. I położył się Kazimierz obozem na szerokiem polu, a Stephan Wda Wołoski w kilka tysięcy jezdnych z pany y boiary przijechał, a tylko sam wprowadzen utciwie do namiotu, w którym król na maiestacie w koronie y w ubiorze król. siedział. Wojewoda, trzymaiąc chorągiew z herbem y uczyniwszy z ukłonnością potciwość królowi, na kolana upadł y chorągiew przed nogi jego porzucił; przysięgał ze wszystką wołoską ziemią być za wzdy w wierzeły w posłuszeństwie Kazimierza y iego naśledników; przeciw każdemu nieprzyjacielowi ze wszystką mocą być pogotowiu; ani pokoju, ani woyny z żadnym bez rozkazania król. nie czynić. Podniesiony potym z ziemie od króla y pocałowany, z 13 panów wołoskich u stołu posadzon y dosyć utciwie czestowan, na ostatek gościnnymi upominki udarowany odiechał, wziąwszy od króla 3000 jezdnych na pomoc Turkom. Piotr Wda Wołoski, zapomniawszy wiary i powinności przodków swoich, pali Kołomyję 1513 r. i spustoszenie aż pod Halicz posuwa. Podług lustracyi 1572 r. mieszczanie czynszów nie płacą, przedmieszczan jest dom. 57; kuśnierzów 7, krawców 6, bednarzów, ślusarzów, kowalów, rymarzów, siodlarzów 12, jatek rzeźniczych 8, szewc. 12, garncarzów 10, piekarzów 96, popów 6. Hipolit Stupnicki w swem Opisania Galicyi pod

Kołomości

Kolom

Kołom