i 1. rydla, powiat stopnicki, gmina i parafia Pacanów. Kółko 1. przys. Mszczęcina, pow. bocheń ski, na braw. brz. Wisły, o 3 kil. na płn. od Niepołomic, ma 95 mk. Większa posiadł. należy do benedyktynek w Staniątkach i ma obszaru 5 mr. roli; mniejsza posiadłość mr. 37. 2. K. , przys. Czarny, pow. łańcucki, par. Krzemienica. Mac, Kołków wś, pow. pińczowski, gm. i par. Góry. W 1827 r. było tu 8 dm. , 45 mk. Kołkówka, wś, w pow. gorlickim, na płn. wschód od Ciężkowic, leży w miejscu niedostępnem wśród gór, należy do par. rzym. katol. w Rzepienniku biskupim i ma 242 mk. rz. kat. Gleba przeważnie lasówka, wymaga wiele pra cowitości przy uprawie. Wiek. pos. ma 122 mr. roli i 13 lasu, K. graniczy na płd. z Rze piennikiem bisk. , na wsch. z Olszynami, na płn. z Jodłówką a na zach. z Rzepiennikiem strzy żewskim. W XV w. własność biskupstwa kra kowskiego Lib. ben. II, 246. Mac, Kólkowo, ob. Kolkowo, Kołłątąje, Kołłątajówka, ob. Kołątaje, Kołątajówka. Kołlowicie, dobra, pow. dziśnieński; , miały dusz 59, dziś ziemi 260 dzies. , właśność Potrykowskiego. Około r. 1691 własność Ewy z Korsaków 1go ślubu Czartoryskiej, 2go Sołomereckiej. Kołłupie, lewy dopływ Dubny, wpadający do Dźwiny. Por. Kołup. Kołmaga, ob. Kolmaga. Kołna, Kołnas, ob. Kałnas. KołnaJasza, ob. GórnoJasza. Kolnamujża, ob. Berghof. KołnaWyszkas, ob. Wyszki Kołnele, ob. Kałnele. Kołniany, wś rząd. nad Niemnem, pow. trocki, 4 okr. adm. , 81 w. od Trok, 11 dm. , 109 mk. katol. 1866. Kołniany 1. dobra, pow. kowieński. Roku 1670 nadane Waleryanowi Meysztowiczowi 2, K. , lit Kalnienaj, wś, pow. rossieński, nad granicą pruską, niedaleko Jurborga i Niemna, ma słynną cegielnię. Niegdyś warownia litewska, kilkakrotnie zdobywani przez krzyżaków. 3. K. , dobra, pow. rossieński, par. Kołtyniany, własność Zdzitowieckich. M. D. S. Kołnicha, ob. Czartowiec. Kolnoberże, inaczej Kałnoberże ob. . Kołnota 1. folw. , pow. wileński, 3 okr. adm, , o 36 w. od Wilna, 1 dm. , 16 mk. katol. 2. K. , zaść. , pow. wileński, 3 okr. adm. , o 37 w. od Wilna, 1 dm. , 10 mk. katol. 3. K. , wś, pow. wileński, 3 okr. adm. , o 38 w. od Wilna, 20 dm. , 213 mk. , z tego 26 prawosł. , I87 kat 4. K. , zaść. , pow. wileński, 1 okr. adm. , o 36 w. od Wilna, 1 dm. , 9 mk. kat. 1866. Kołnuje lit. Kałnujej, wś, pow. rossieński, własność rząd. i włośc, dawniej rezydencya Jarudów; kościół filialny murowany przez Jarudów w 1808 r. dawniej kaplica drewniana, należący do par. rossieńskiej, w ślicznem poło żeniu, pod wezw. św. Wiktora; 48 dm. , karcz ma, grunt piaszczysty, rezydencya leśniczego okręgu leśnego rząd. rossieńskiego; dawniej bardzo ludna okolica, o czem przekonać się można z licznych; śladów siedzib i sadzawek tu i ówdzie po polu rozrzuconych. K. leżą o 6 w. na południe od Rossień, i prawdopodobnie tu musiała przypaść krzyżakom ta połowa zie mi rossieńskiej, którą im nadał był książę litewski Mendog, gdyż są tu w pobliża okopy, prawdopodobnie siedlisko krzyżaków, bardzo dobrze jeszcze zachowane, nazywające się Pił kalnis lit. zamkowa góra, prawdopodobnie z piwnicami we wnętrzu, gdyż jeszcze przed 20stu kilku laty był tu otwór w stronie zacho dniej tych okopów, do którego dziatwa sypała przez swawolę kamienie i piaseki w ten spo sób ów otwór zasypany został. Podanie ludo we mówi, że tu jest pałac podziemny ze skar bami. W okolicy K. jest bardzo wiele starych mogił, w których przypadkowo znajdują różno drobne rzeczy, mogące być ważnemi dla arche ologii. Por. Jawojsze. M. D. S. Koto, miasto powiatowe gub. kaliskiej, nad rz. Wartą, pod 52 10 9szer. i 36 19 7 dług. googr. ; odl. 69 w. od Kalisza, 52 w. od Kutna. 164 w. od Warszawy. Połączone drogami bi. temi z Kaliszem, Kutnem, Koninem i Słupcą. . Posiada kościół par. murowany, dom modlitwy ewang. , 2 mur. bożnice, dom schronienia dla 11 starców i kalek, szkołę początkową, zjazd sędziów pokoju okr. II gub. kaliskiej i sąd pokoju okr. I, urząd powiatowy, urząd miejski, zarząd leśnictwa rząd. , czytelnię publiczną, st. telegr. , st. poczt. Z zakładów przemysłowych najważniejsze są 3 fabryki fajansu, z których jedna zatrudniała 82 robotn. i produkowała za 50000 rs. , 2ga 67 robotn. i 37100 rs. , 3cia 16 robotn. i 24400 rs. , a prócz tego fabryki tasiemek, cykoryi, browar, młyn wodny z foluszem i kilkanaście wiatraków. W 1806 r. było tu 2500 mk. 800 żyd. ; w 1827 r. 286 dm. , 2904 mk. , w 1862 4832 stałej ludności 2478 żyd. , 76 dm. mur. i 329 drew. ; obecnie jest 456 dm. 128 mur. i 6846 mk. Nazwa Koła pochodzi zapewne stąd, iż, jak w czasach historycznych, tak i w odległej przeddziejowej epoce, stanowiło miejsce zbierania się zgromadzeń publicznych, czyli tak zwanych kół. Obronne i centralne położenie tego punktu nad spławną rzeką, największą w całej prowincyi, w miejscu gdzie przyjąwszy kilka obfitych dopływów zwraca się ku zachodowi, nadawało mu w dawnych wiekach większe niż dziś znaczenie. Pierwotna osada, dzisiejsze stare miasto, mieściła się, podobnie jak Kalisz pierwotnyj Kółko Kółko Kołków Kołkówka Kólko Kołnich