czaje, par. Poświętne. W 1827 r. było tu 15 dm. , 130 mk. 2. K. , kol, pow. koniński, gm. Golina, par. Kawnice. Leży na płn. zach. od Konina, odl. od t. m. w. 9 1 2, od szosy proznańskiej w. 11 2, od rz. Warty w. 21 2; powierzchni 913 mr. , ludn. 245. Grunt żytni, częścią łąki, podlega zalewom. Kol. ta uformowana z dawnych dóbr rządowych. W 1827 r. było tu 24 dm. , 180 mk. Czyt. Łaski, Lib. ben. I, 235. 3. K. , kol. pod m. Lądek, pow. słupecki, r. 1840 oddzielona od dóbr Ratyń, Kolno, nad rz. Łabną, miasto pow. gub. łomżyńskiej, leży pod 53 24 3 szerok i 39 38 dług, geograf. Odl. 7 w. od komory celnej Wincenta na granicy od Prus i 27 w. od Łomży, połączone z obu powyższemi miejscowościami drogą bitą. Od Warszawy odl. 169 w. Położone śród błot, torfowisk i piaszczystych lwyniosłosci w ubogiej i mało zaludnionej oko kicy, na wzgórzu panującem nad rzeką, u stóp tórego rozciąga się przedmieście Łabno. Po iada kościół par. murowany, synagogę, urząd powiatowy, sąd pokoju okr, urząd miejski, stacyą pocztową i telegraf. Z zakładów przemysłowych browar, wiatrak, dwa młyny, 30 sklepów, 18 szynków, aptekę. W 1827 r. było tu 242 dm. i 1965 mk. , w 1860 r. 307 dm. 24 mur. i 3715 mk. 2320 żyd. ; obecnie 336 dm. , 5358 mk. 2638 m. i 2720 k. . Do miasta należy 4047 mr. ziemi. K. pierwotnie istnieć miało w innem miejscu, nad rz. Pisią. W akcie uposażenia biskupstwa chełmińskiego z 1222 r. jest wzmianka o K. Kościół i par, erygowaną przez ks. mazowieckich przeniesiono ze starego do nowego miasta; kiedy to nastąpiło i kiedy K. zostało miastem niewiadomo, bo w 1831 r. spłonęły wszystkie akta miej skie. Obszerny kościół wzniesiony został w 1835 r. Wedle świadectwa Swięcickiego, K. nad Pisią słynęło w XVI wiekuz handlu rybami Kwart. Kłosów str. 110. Częste pożary w XVII w. zubożyły miasto i wtedy to zapewne przeniesiono je na terytoryum okolicy szlacheckiej, Łabno zwanej. K. par. dek. kolneński 6934 dusz. Niegrodowe starostwo kolneńskie, w wdztwie mazowieckiem, w ziemi łomżyńskiej, podług lustracyi z 1620 r. składało się z miasta Kolna ob. , z dwu wójtostw kolneńskiego i borkowskiego, z 7 młynów i różnych dochodów miejskich, które łącznie czyniły złp. 1638 gr. 19. Jak dalece zaś zostało zniszczone przez Szwedów, dowodzi cały dochód tego sstwa w r. 1673 tylko złp. 220 gr. 4 wynoszący; w r. 1771 było w po siadaniu Ignacego Badowskiego, podczaszego kolneńskiego, który z niego opłacał kwarty złp. 107 gr. 17 a hyberny złp. 8 gr. 5. Dobra rządowe K. podług wiadomości z r. 1855 i 1856 oddzielone zostały od dóbr rządowych Mały Płock i składały się z folwarku Kolno albo Czerwone, miasta Kolno, nomenklatur, osad młynarskich i leśnych Nowa ruda, Lemany, Skroda Szkroda ruda, Kłyss, Zaperkowizna, Kulęg, Pasterczyk, Łabno, Turośl i Bartkowizna; wsi Antonia, Bączki, Cherubin, Cieciory, Cieloszka, Czerwone, Dęby, Dudy nadrzeczne, Borkowo, Kulimagi, Zabiele, Dudy Gorszczyny, Dudy na puszczy, Grądzkie, Kozła, Kruszy, Łacha, Łączki, Leman, Łyse, Nowa Ruda, Piątkowszczyzna, Wyżęga, Klękor, Popiołki, Adamusy, Jaśki, Podgórze, Szablaki, Trzcińskie, Ptaki, Ptaki niższe, Ptaki wyższe, Pupki, Pupkowizna. Samule, Serafin, Smianica, Tyczek, Warwiak, Waszki, Wenecya, Wejda, Ksepka, Zimno i Zalas; jeziora Serafia i Za chorskie. Rozległość oznaczona była na mr, 81, 634. Powiat kolneński, gub. łomżyńskiej, utworzony został w 1867 r. z części dawnego łomżyńskiego, posiada obszaru 27, 77 mil kw. , graniczy od północy z Prusami i pow. s zczu czyńskim, na wschód z gubernią grodzieńską, od której oddziela go rz. Biebrza, na południe z powiatem łomżyńskim, a na zachód z pow. ostrołęckim. Co do układu poziomego przedstawia on nizko położoną równinę, wznoszącą się nieco ku wschodowi i płdwschodowi. Średnie wzniesienie nizin nadrzecznych wynosi około 300 stóp nad poziom morza, w płd. wschodniej zaś części wzniesienia dochodzą do 400 i więcej stóp. Obszar powiatu należy w znacznej części do pasa jezior ciągnących się równolegle do brzegów Bałtyku. Rzeki Szkwa i Pisia prowadzą wody kilku jezior pruskich do Narwi. Słaby spadek rzek, obfitość wód leśnych, sprawiają wytwarzanie się leśnych błot i bagien, zwłaszcza nad brzegami Pisi i Biebrzy; najrozleglejsze znajduje się koło wsi Turośl, na zachód od Kolna; wody tych bagien odprowadza do Pisi wykopany w tym celu kanał od samej gran. pruskiej, długości do 18 w. idący na Nową Rudę do Połazi Cała północna część powiatu, dotykająca granicy pruskiej, przedstawia nizinę pokrytą lasami, bagnami, ptaszczystemi wzgórkami. Na sterczących gdzie niegdzie śród błot suchszych i wyniośłej szych miejscach porozmieszozały się rzadkie wioski, pozakładane przeważnie w historycznych czasach przez mazurskich karczowników, i oddalone od siebie średnio milowym promieniem. Na zachód od Kolna rozciąga się rozległy bezleśny wynioślejszy piaszczysty obszar, na którym mieszczą się tylko dwie odległe od siebie wioski Czerwone i Zabiele. Część środkowa pow. przedstawia także błotnistą, obfitą w wody okolicę, przerzniętą przez rzeki Pisie i Skrodę ze zbiornikiem wód w jeziorze Serafin. Wschodnia część powiatu pomiędzy rz. Biebrzą a Skrodą jest suchsza, wynioślejsza i stąd gęściej zaludniona. Tędy teź przechodzą dwie drogi bite przerzynające powiat; szosa z War

Kolno