dny obraca, na bitym trakcie kościerskogdań skim, przeszło 2 mile od Gdańska. Parafia Prągowo, poczta Lubiewo. Urocze położenie w wąskiej dolinie między górami Radunia czyni tu liczne zakręty i wodospady. Lubownioy pięknej natury często zwiedzają tę osadę Domy porządnie zabudowane. 2. K. Górne, niem. OberKahlbude folw. i wś, pow. kartuski, przy bitym trakcie kościerakogdańskim, w powiecie gdańskim, nad strugą Reknicą, która tu do Raduni wpada i młyny obraca. Wś ta jest 246 npm. wyniesiona; pomimo to najniższe ma położenie ze wszystkich osad powiatu. Z wybudow. Podwidlino liczy obszaru mr. 767, kat. 149, ew. 145, dm. 24, gbur. 3, zagr. 12. Od gdańskiej dolnej Kolbudy tylko mostem odłączona. W miejscu jest szkoła katol, i ewang. , parafia Prągowo, poczta Lubielewo; odleg. od Kartuz 3 mile Znaczny przemysły mianowicie w młynach i hamerniach hamerni żelaza i stali jest tu 4, młyny 2, cegielnia 1, piec do wypalania wapna 1. R. 1395 mistrz w. krzyżacki Konrad Ton Jungingen darował tę wieś wraz z pobliskiem Bielkowem Gr. Boelkau klasztorowi w Kartuzach na własność; w Bielkowie było wtedy włók 45, w Kolbudach 5 i młyn wodny. Mieszkańcy mieli być wolni od wszelkich ciężarów i zaciągów krzyżackich. Do młyna obowiązane były posyłać wioski krzyżackie Lubielewo, Kowal i Żoławka, tak jak przedtem było. R. 1399 konwent wydał wieś K. osadnikom w Bielkowie prawem chełmińskiem mają stąd brać dla siebie szarwarki, kary i inne obowiązki, a klasztorowi corok dawać za to 3 m. R. 1670 osadnicy tutejsi dają ze wsi K. czynszu zł. 3 gr. 10, z hamerni zł. 13 gr. 10, oprócz pewnej ilości żelaza. Po okupaoyi rząd praski zabrał te dobra klasztorowi. R. 1784 d. 25 marca wydał wś i folw. w wieczystą dzierżawę osadnikom. R. 1778 i 1799 zostawił przywilej. zagrodnikom. Ks. . F. Kolbuszowa 1. miasto powiat, w Galicyi, leży w okolicy lesistej i piaszczystej, nad rzeką ką t. n. , ma dosyć duży staw i jest dokoła otoczone sosnowemi lasami. Schludne miasteczko jest zabudowane przeważnie drewnianemi dworkami, bielejącemi śród zieleni pięknych sadów i ogrodów; dlatego wygląda jakby oaza w środku piaszczystej pustyni. Prócz murowanego kościoła w stronie zach. mta, zwracają na siebie uwagę ładne zabudowania większej posiadłości, dalej w stronie połudn. strzelnica, prochownia, browar piwny, cegielnia, a na nieco wzniesionem miejscu wiatrak. W XVIl w. , opowiada Kuropatnicki w swej Geografii Galicyi, był tu sławny pałac pięknej struktury, cały z drzewa na żelaznych sztybrach, kutych przez miejscowych ślusarzy, który z czasem podupadł i został w końcu rozebrany z rozkazu Jerzego hr. Tyszkiewicza. Tutaj odbyła się sławna tranzakcya kolbuszowska w 1753 r. to jest rozdarowanie dóbr ordynacyi ostrogskiej przezostatniego ordynata Janusza Ale ksandra księcia Sanguszkę, marsz. litew, która stała się w pewnym rodzaju kwestyą narodową, wywołała bowiem mnóstwo sporów i procesów, zakłóciła kilka sejmów, aż wreszcie została zatwierdzona konstytucyą z r. 1766. Znajdował się tutaj także obronny zamek, zburzony w 1769 r. przez konfederatów barskich. Więcej ma jednak rozgłosu to mczko z powodu przemysłu swych mieszkańców; jestto bowiem osada rękodzielnicza ślusarzów, stolarzów, ko łodziejów i tokarzy, którzy dawniej handel prowadzili swym towarem po całej Galicyi, Polsce i Litwie. Ich wyroby, mianowicie stoły, łóźka i skrzynie zwróciły uwagę podróżującego po Galicyi w 1804 Rohrera Bemerkungen auf einer Reise durch Galizien, który sądzi, że mogliby wykonywać daleko piękniejsze przedmioty, gdyby mieli stosowne wzory. Wobec konkurencyi stolarzów w większych miastach, i szczególniej wiedeńskich fabryka a więcej jeszcze dla braku taniego i szybkiego transportu ograniczył się ten przemysł na wyroby zastosowane do potrzeb włościan i na drewniane naczynia; mimo to jednak pozostała Kolbuszowa tem czem była; liczy 3262 mk. , z których 151 mieszka na obszarze większej pos. Pod względem zaś religii jest 1275 rzym. kat i 1987 izrael. K. jest siedzibą starostwa i urzędów z nim połączonych, rady powiatowej i sądu powiatowego, ma szkołę ludową 4roklasową i aptekę. W K. mieszka stale 2 doktorów medycyny i 2 chirurgów. Przez mczko prowadzi gościniec z Rzeszowa do Baranowa i Tarnobrzega, a prócz tego z miasta wiedzie drugi gościniec na zachód do Raniszowa. K. była częścią ordynacyi ostrogskiej, następnie książąt Lubomirskich, obecnie większa pos. jest własnością Zdzis. hr. Tyszkiewicza. Obszar wiek. pos; ma 279 mr. roli, 93 m. łąk i ogr. , 33 mr. pastw. i 10 mr. lasu; posiadł. mn. 539 mr. roli, 41 mr. łąk i ogr. i 221 mr. pastw. Kościół par. murowany z r. 1312. Oprócz tego kościoła jest jeszcze kaplica p. t. św. Stanisława na cmentarzu publicznym. Parafia należy do dyec. tarnowskiej dekan. mieleckiego i ma z 13 przyłączonemi miejscowościami 9616 rzym. katol i 1987 izrael. Dwa przedmieścia noszą nazwy; Kończówka albo Kłodniczówka i Podosobnia. W Okolicach Galicyi, str. 99, podaje M. Stęczyński opis i rysunek z południowej strony K. Przywilej nadany miastu w r. J 690, zob. w Dod. do Gaz. Lwow. , 1861, Nr. 25. Zob. także Powiat Kolbuszowski w Wędrówkach po kraju, Hołowkiewicza Przewodnik nauk. i liter. , 1878, str. 211. Powiat kolbuszowski rozciąga się w piaszczystych równinach, graniczy na zachód z pow. mieleckim, na południe

Kolbudy

Kolbuszowa