sołtys na Sądy. Czynsze i podatki. odbiera od poddanych i do klasztoru przywozi. Każdy z 16 gburów daje czynszu fl. 12 i tyleż hiberny. Czasu żniw odrabia na klasztornym folwarku w Grabowie 6 dni z kosą, 6 z gra biami, 6 z rydlem, połowę nawozu wywozi. A że teraz drzewa ładnego do browaru nie zwożą, daje każdy 11. 3. Wszyscy gburzy są lutrzy. Po okupacyi rząd pruski zajął te do bra i wydał na własność dawniejszym czyn szownikom. Kś. F. Kłobucin, niem. Klopschen, r. 1244 Clohucyn, wś, pow. głogowski, ma kościół paraf. katol. i st. dr. żel. z Głogowy do Żegania, o 15 kil. od Głogowy. Kłobucko, os. , przedtem mko, nad rz. Okszą Oksą, pow. częstochowski, gm. Kamyk, par. Kłobuck, odl. 16 w. od Częstochowy na półn. , leży w wąwozie śród wapiennych wyniosłości, przy trakcie z Częstochowy do Wielunia. Posiada kościół par. murowany, dom schronienia dla 6 starców i kalek sąd gminny okr. III, szkołę początkową, stacyę pocztową. W 1827 r. było tu 281 dm. i 1717 mk, w 1862 liczono 254 dm. 50 murow. i 2192 mk. w tej liczbie 548 żydów, obecnie jest 306 dp. , 2647 mk. 1281 męż. , 1366 kob. . Do osady należy 4251 mr. ziemi 2416 ornej. Kł, folw i 08. młyn. , 4 dm. , 21 mk, 272 mr. 128 morn. . K. wieś, 5 dm. , 79 mk. , 274 mr. i Kł os. prob. , 4 dm. , 13 mk. , 9 mr. Są siady w aktach miejskich, że miasto erygowane było w roku 1244; wszakże przywilej lokacyjny od dawna zaginął, gdy już w r. 1564 mieszczanie nie byli w stanie ukazać go lustratorom tutejszego starostwa. W tegoż aktach są wzmianki i przechowane niektóre przywileje, mianowicie I zaś Kazimierza Wielkiego z r. 1339 nadanie prawa uwalniającego mieszczan od wielu danin i powinności przedtem opłacanych, który to I przywilej następni monarchowie zatwierdzali, I jakoto Kazimierz Jagiellończyk w r. 1453, Jan Olbracht w r. 1493, Zygmunt August w r. i 1563, Zygmunt III w r. 1620, Władysław IV w r. 1637, August III w r. 1750, nakoniec Stanisław August w r. 1778. K. było jednem z miast, które Władysław książę Opolski od króla Ludwika prawem lennèm otrzymał w r. 1370. Władysław Jagiełło, zmuszony niesfornego lennika z nadanych mu ziem wypędzić, K, zbrojne odzyskał i do korony przyłączył w r. 1396. Do bawiącego tu Jagiełły przybyli w r. 1420 Wojciech Jastrzębiec biskup krakowski kanclerz kor. i Zbigniew z Brzeźca marszałek kor. , zdając sprawę, że cesarz Zygmunt, mimo obietnicy, w niczem zmienić nie chciał niesprawiedliwego wyroku w zatargach króla z krzyżakami. Ucierpiało to miasto w r. 1457, gdy Jan książę oświęcimski lapalił go i złupił. Kazimierz Jagiellończyk, . idąc z wojskiem na Szląsk w roku 1474, przeciw Maciejowi królowi węgierskiemu, stanął opodal od miasta obozem, oczekując na zebranie się większych sił, które, zwolna i niechętnie ciągnąc, spustoszenia ślady po sobie zostawiły, W tem wpadają do K. Szlązacy, lecz od mieszczan i okolicznych wieśniaków ze znaczną stratą wyparci zostali; miasto bowiem wtedy było opasane murem i wałem obwiedzione, zresztą ludne i dobrze zabudowano. W pierwszych latach XVI wieku było stolecznem starostwa niegrodowego, znaczne intraty przynoszącego. Lustracya w r. 1636 odbyta świadczy o jego zamożności i o stanie przemysłu podaje szczegóły, znajdując osiadłych licznych sukienników, szewców, piekarzy, prasołów itd. Verdum w końcu XVII w. zastał tu piękny kościół z kamienia i wysoką wieżę przy Collegium canonicorum str. 126, Liske Cudzoziemcy. Kościół parafialny tutejszy wystawiony był z modrzewia, a podanie odnosiło jego fundacyą do czasów Piotra Dunina, czyli do roku 1125. W bieżącem stuleciu kościół ten rozebrano, a nabożeństwo parafialne do kościoła po kanonikach regularnych pozostałego przeniesiono. Ten ostatni pod wezwaniem św. Marcina zbudowany, winien założenie swoje Janowi Długoszowi, kanonikowi krakowskiemu, sławnemu dziejopisowi Polski, który był proboszczem kłobuckim. Przy pomocy kardynała Zbigniewa Oleśnickiego wystawił on rzeczony kościół z klasztorem pomiędzy r. 1434 a 1448 i do niego sprowadził kanoników z Kazimierza z pod Krakowa, zaś król Kazimierz Jagiellończyk potwierdził jego erekcyą w r. 1454, której oryginał probostwo kłobuckie dotąd posiada. Z czasem atoli budowla uległa zupełnemu zniszczeniu tak dalece, iż na początku XVII w. Mikołaj Wolski, starosta krzepicki, który mieszkał w K. , z gruntu go przebudował, a biskup Tomasz Oborski, sufragan krakowski, na nowo konsekrował w 1623 r. Po tej restauracyi kościół kilka razy gorzał, ostatecznie jednak staraniem zakonników w r. 1743 odnowiony, inną przybrał postać, otrzymał wieżę z zegarem i wewnętrzne ozdoby; wszakże w r. 1796 znowu się spalił. Ówczesny przełożony ks. Wybranowski nie zaniedbał naprawy tego przybytku pańskiego, i lubo znikła okazała wieża, zegar i biblioteka, kościół przyprowadzony został do należytego porządku i w tym stanie dotąd się znajduje; tylko od r. 1810 wraz z parafią odebrany zakonnikom, a świeckim księżom powierzony. Obecnie budowla ta, wystawiona z kamienia ciosowego i zwyczajnego wapiennego, ma postać dosyć odznaczającą się, chociaż z zatartem zupełnie piętnem starożytności. Jedyny szczegół, mogący o dawności zaświadczyć, są kamienne drzwi przy wejściu bocznem, jednemu z odrzwiów krzepickiego ko Słownik geograficzny, Tom IV Zeszyt 39 12

Kłobucin