ctnr. za 907000 mrk. ; do Anglii, Francyi, Bel1 gii i Niemiec 48009 ctn. za 1802300 mrk. ; soli z Hiszpanii, Anglii, Francyi 290562 ctnr. za 327350 mrk. , do Rosyi 571100 ctnr. za 6803000 mrk. ; kruszców, towarów kruszcowych i machin z Anglii, Niemiec, Francyi, Szwecyi i Norwegii 35602 ctnr. za 773420 mrk. , do Ro, syi i w kraj 5066 ctnr. za 49480 mrk. ; śledzi z Anglii i Norwegii 25943 beczek za 681080 mrk. do Rosyi i w kraj 20144 beczek za 687420 mrk. ; węgli kamiennych i koksu z Anglii 1235612 ctnr. za 1463000 mrk. , do Rosyi i kraju 900000 ctnr, za. a 1180000 mrk; drzewa i towarów drewnianych z Rosyi i z prowincyi za 6394740 mrk. , do Anglii, Francyi, Holandyi i Belgii za 14580140 mrk. ; skór, szczeciny i włosów z Rosyi i prowincyi 3016 ctnr. za 515440 mrk, do Niemiec i Anglii 2801 ctnr. za 529480 mrk. ; cukru, faryny, syropu, towarów kolonialnych, farb, wina, araku i, koniaku z Anglii, Belgii, Holandyi, północnych Niemiec 35939 ctnr. za 1273340 mrk, do Rosyi i w prowincyą 1910 ctnr. za 57300 mrk. W r. 1876 przybyło 1034 okrętów, odeszło 1068, w przystani portowej było na końcu. 1876 r. 77 okręt, żaglowych, 12 parowców. Regularne kursa parowcami odbywają się po morzu do Szczecina, na zatoce i odnodze Niemna Rus do Tyłźy, przez zatokę Gilge, kanał Fryderyka i Deime i Pregołę do Królewca i kąpieli morskich w Kranz. Z zakładów przemysłowych 3 warsztaty okrętowe, 3 browary, 2 piece do wypalania wapna, 7 cegielni, 8 tartaków, 1 fabryka mydła, 2 fabryki chemicznych preparatów, odstawianych do Magdeburga i Szczecina, 2 gisernie i fabryki maszyn rolniczych i 1 miejska gazownia. W r. 1252 pobudowali tu kawalerowie mieczowi z Inflant zamek; istniejąca około niego osada otrzymała 1254 lubeckie prawo miejskie i w ciągu wieków kilkakrotnie w wojnach Żmujdzinów, Litwinów, Polaków, Szwedów i Rosyan, i przez pożary niszczoną była. W r. 1807 przed i po pokoju tylżyckim schroniła się tu królewska rodzina pruska. Ówczesny król Fryderyk Wilhelm III mieszkał z żoną królową Ludwiką w dzisiejszym magistracie; ich synowie Wilhelm, dzisiejszy król pruski i cesarz, nieboszczyk brat jego i poprzednik na tronie, mieszkali w dzisiejszym domu pocztowym; 4 i 5 paźd, 1854 r. spaliła się połowa miasta; w r. 1605 urodził się tu niemiecki poeta Simon Dach, autor pięknych pieśni kościelnych. D. 11 czerwca 1863 r. wylądowała tu niefortunna wyprawa Łapińskiego. Uwagi godne budynki są ewang. kościół św. Jana i kościół katolicki. Na obudwu stronach cieśniny kłajpedzkiej są fortyfikacyjne okopy na stałym lądzie w północnej stronie za miastem i naprzeciwko na północnym krańcu półwyspu kurońskiego. Jest tu gimnazyum, 2 wyższe szkoły dla dziewcząt, szkoła nawiga cyjna; batalion fizylerów 5 wschodniopru skiego pułku nr. 41, komendantura, główny urząd celny, t. z. wyższy mistrz rybacki dla zatoki kurońskie, komora handlowa, filia banku państwowego 1876 r. 106818000 mrk. obrotu, landratura i geometra powiatowy, sąd okręgowy i ziemiański z sądem przysięgłych, prokuratorya i 12 konsulów rosyj. , ang. , franc, hiszp. , portugal. , włoski, belg, , holend. szwedzki, duński, paraguajski i dla Stanów Zjednoczonych; fabryka gazu oświetlającego. Stacya kolej, , poczt. i telegraficzna, poczta osobowa do Połągi na Litwie rosyjskiej i omnibus do Krotyngi, a do innych pomniejszych stacyj sąsiednich chodzą tylko poczty piesze listowe; do miejsc nad zatoką przewóz listów i przesy łek odbywa się łódkami lub parowcami. Je, den 7dniowy jarmark kramny na rok zwykle w lipcu, 2 na bydło i konie w czerw. i paźdz. , targi codzień. Wychodzą w. K. dwie gazety Lietuwiszka Gejtunga lit. i Pakaju Pasles lit. i niem. . Nazwa K. , według niezgodnych etymologów, ma znaczyć płaskie miejsce albo błędne miejsce. J. B. Kłajpedzka cieśnina albo Kurońska, niem, Memeler Tief, w Prusach wsch. , łączy Baltyk z zatoką Kurońską, rozdziela zaś mierzeję Ku, rońską od stałego lądu. Imię nosi od miasta handlowego Kłajpedy Memel, które tu położonę. Długa około mili, szeroka 1200 stóp. Dawniej była bez porównania szerszą i głębszą; jeszcze na początku tego stulecia 3000 stóp była szeroka, ale piaskiem z mierzei zwolna zawiana i nieszlamowana, staje się coraz niebezpieczniejszą dla statków. Właściwa głębsza nieco droga jest już tylko 100 stóp szeroka. Dlatego trudna po niej żegluga i niejeden okręt rozbije się tu, mianowicie w czasie burz jesiennych i wiosennych. Obecnie wiele czynią, żeby szkodliwym zawiejom piasku z mierzei koniec położyć; urządzają różne zapory, wzgórza piaszczyste drzewami, roślinami zasadzają i t. d. Pomimo to, obawa co do utrzymania i użyteczności cieśniny nie jest mała. Woda w cieśninie jest słodka i dość daleko w morzu po ciemniejszym kolorze rozeznać ją można. Jeszcze niebezpieczniejszy jest port Kłajpedzki w cieśninie przy mieście Kłajpedzie znajdujący się nie mija rok, żeby tu po wystających głazach i ryfach kilka, ba nieraz kilkanaście okrętów nie poniosło szwanku. Ob. Otto Glagau, Littauen and die Littauer in Preussen, str. 167, Klajsze, dobra w pow. szawelskim, par, popielańskiej, o 42 w. od Szawel, o 8 w. od Popielan. Po uwłaszczeniu włościan zostało włók 50 ziemi, własność Wieńczysława Burby, niegdyś okolica szlachecka. W 1717 r, Krzysztof Starosiolski w K. mieszkał. Nabył K. Jerzy

Kłajpedzka cieśnina