koło klasztoru Marinej Hwjezdy Marienstarn j pod wsią Kociną wpada do. Halsztrowa. I Klotainen niem. , wś i dobra, pow. licbarskij st. p. Siegfridswalde. klotildenhof niem. , ob. Klotyldów. Klotsch niem. , ob. Kolaczko, Klotyldów 1. , kol, pow. kutnowski, gm. Piecka Dąbrowa, par. Sleszyn, ma 11 dm. , 117 mk. , 141 mr. obszaru, gleba żytnia. 2. K. , kol. , pow. kaliski, gm. i par. Kościelec. Odl. 24 w. od Kalisza, ma 7 dm. , 64 mk. Klotyldów, niem. Klotildenhof lub Sypniewo Małe dom. , pow. chodzieski; . 1596 mr. rozl. , 5 dm. , 76 mk. , 67 ew. , 9 kat. , 17 analf. Poczta w Margoninie o 6 kil. , st. kolei żel. Białośliwie Weissenhöhe o 16 kil. M. St. Klotyldowó albo Różowo, folw. pryw. , pow. dzisieński, o 74 w. od Dzisny, 2 okr. adm. , 1 dom, 9 mk. katol. 1866. Klotyldowo, wieś, pow. szubiński, 35 dm. , 250 mk. , 35 ew. , 215 kat. , 100 analf. Poczta i telegraf w Łabiszynie o 6 kil. , st. kolei żel. Chmielniki Hopfengarten o 30 kil. M. St. Klotz niem. , wś, pow. kościerski, ob. Kloc. Klotzbuden niem. , pow. złotowski, ob. Klocbudy. Klotzek niem. , pow. tucholski, ob. Klocek, Klowice, ob. Głowaczewo. Klubie al. Bisie, grupa domów w płn. wsch. stronie Dobrosina, pow. żółkiewski. Klubinn niem. , dobra, pow. żuławski w Prusiech Wschodnich, st. p. Heinrichswalde. Kluchane, nazwa wsi w dyplomie erekcyi klasztoru klarysek w Starym Sączu, darowa nej temuż klasztorowi przez ś, Kingę Morawski, Sądecczyzna I, 149. Obecnie wieś taka nie istnieje. Mac. Klucken niem. , ob. Kluki. Kluckowietz niem. , ob. Kluhowiec. Klucz, starodawny wyraz, oznaczał zarówno narzędzie do zamykania jak i w ogóle ogół złączonych w pewną całość części klucz żurawi, ogół włości sta nowiących jedne całość; pokrewny z mm kluczka by ło to uszko z pomocą, węzła utworzone do chwytania cżegoś, także stryczek i sidła. Klucz znaczy też zdrój, źródło. Br. Ch. Klucz, folw. , pow. warszawski, gm. Góra, par. Wieliszew. Klucz L, znaczne wzgórze w obr. gminy Truchanówa, w pow. stryjskim, na płd. zach. od wsi, w grzbiecie górskim ciągnącym się od płn. zach. ku płd. wsch. , od rzeki Oporu po rzekę Sukiel; wzgórze to tworzy najwyższe wzniesienie w tym grzbiecie, gdyż wznosi się do 927 m. npm. Sz. g. 49 2 28, dłg. g. 4 16 10. U płd. zach. stóp płynie rzeka Kamionka ob. T. III, str. 769, nr. 1 z dopływem Łuszki zwanym. Z płn. wsch. spływają liczne strugi do potoku Tyszownicy jak Czernin ob. , i strugi tworzące Tyszownicę. 2. K. , grupa domów koło Seneczowa, pow. doliniański, obszar dworski Wełdzirz. Klucz, niem. Klutschau, Kluczau, wś, pow. wiclkostrzelecki, o milę od Ujazdu ob. . Wś ma 361 mk. , 55 dm. , 30 bud. , 33 osad, 831 mr. rozl. , szkołę i paraf. kościół katol. z r. 1748. Par. K. dek. ujazdzkiego 1869 r. miała 1428 katol, 10 ewang. F. S. Kluczatki, dwa zaśc. rząd. , pow. święciański, 4 okr. . adm. , o 46 wiorst od Swięcian, 7 dm. , 48 mk. katol 1866. Kiuczborek, Kluczbork, Kluczborg, niem. Creuzburg, m. pow. na Szląsku górnym, na płd. krańcu powiatu, pod 50 58 sz. g. , o 4 40 na wschód i o 0 8 na płd. od Wrocławia, 644 według innych źródeł 580 npm. , nad rzeką Stobrą. Założyli to miasto w r. 1230 krzyżowcy Czerwoni, zakon trudniący się pielęgnowaniem chorych po utracie Palestyny. Porów. Dr. Heidenfeld Chronik der Stadt C. Kiuczborek 1861. Członek tego zakonu Marbotho otrzymał polecenie udania się na Szląsk i tegoż roku 1230 założył tu pierwszy szpital swojej reguły gdzie dziś szpital miejski. Czytamy w Series et acta magistror. Wratislawiens. ad Sanctum Matthiam Stenzel, Sciptores rerum Silesiacarum. Wrocław 1835, t. II, p. 291 sq. o owym Marbotho Primus ego Breslae sacraeque piaeque cohortis, Quam signat crux et Stella, magister eram. In Cruoiburgensi, cujus sum conditor, urbe Hospitium miseris primus opemque tuli. Kiedy wkrótce potem owi rycerze Krzyża i Gwiazdy osiedli i we Wrocławiu, objąwszy szpital przy kościele św. Mateusza stąd nazwa, , Kreuzherren ad St. Mathiam, założony przez księżnę Annę, wdowę po Henryku II, poległym w bitwie z Mongołami, dano im przywilej założenia miasta K na prawie niemieckiem; prócz tego nadano im 150 włók frankońskich gruntu we wsi Kojacowicz Kunzendorf, tudzież wsie Chonów Kuhnau i Uilrichsdorf. Wówczas książęta szląscy, uznawszy ekonomiczną wadliwość prawa polskiego, chętnie udzielali najróżnorodniejszym przedsiębiercom pozwolenia na zakładanie wsi i miast na prawie niemieckiem Stenzel, Gesch. Schlesiens I, 210. W nowem mieście najpierw zakon sprawował sądy, ale już 1274 r. widzimy tu wójtów książęcych, którzy z wybieral, nymi ławnikami tworzą kolegium sądowe. R. 1292 miasto K. kupiło na własność kameralną wś Czaple. W tym czasie zmarł Henryk IV, książę na Wrocławiu, Oleśnicy, Ziębicach i Brzegu; K. przeszedł we władanie ks. głogowskiego Henryka Wiernego a gdy ten umarł 1309 r. , we władanie Konrada I oleśnickiego R. 1320 ks. brzeski Bolesław, najstarszy syn ks. wrocławskiego HenrykaV, przyłączył znowu do Brzegu miasta Namysłów, Byczynę, K. i Wołczyn. Syn i następca Bolesława Wa

Klotainen

Klo

Kluckow