zamek około 1475 r. , którego dokończył syn jego Fedor. Lecz gdy mury były skończor e i dwie narożne baszty wyprowadzone, a miasto osiedlać się poczęło, Radziwiłł ołycki pozwał go, okazując przywileje dawniejsze, dowodzące, że horodyszcze zajęte pod zamkiem i ziemia, gdzie się osiedlają, jest jego własnością i należy do włości smorzowskiej i Michorszczyzny. Dowody Radziwiłła były prawne i jasne, i rzeczywiście nadanie Swidrygiełły zapewniało tylko monaster na uroczysku Klewaniustojący, pod nazwą którego Czartoryski i przyległo horodyszcze i ziemię opodal leżącą mieć rozumiał. Spór zakończył się dopiero 1555 r. Radziwiłł ustąpił Smorzów i Michorszczyznę, a w zamian dostał od księcia Jana Fedorowicza Silno, brzeg klewański nad rzeczką Ołyką i tysiąc złotych. Jerzy, drugi syn Jana, był pierwszym z Czartoryskich, który przeszedł na wiarę katolicką. Uprzednio już 1590 r. wybudował kościół tutaj pod wezw. Wniebowzięcia N. M. P. , św. Stanisława biskupa, patrona swego Jerzego i św. Anny, i chował w 1592 r. nawet tu swe dzieci, lecz dopiero 1598 r. zostął katolikiem, wsdług świadectwa siostry jego Hornostajowej, i tegoż roku dopiero czyni erekcyą dla kościoła, któremu nadał, oprócz różnych danin, wieś Nowystaw. Książę Jerzy zostawił żyjących dwóch synów Jędrzeja, któ. ry był bernardynem pod imieniem Adryana i Mikołaja Jerzego, Mikołaj zrzuca drewniany, a stawia z muru kościół 1630 r. , dodaje w erekcyi sto kóp zboża z nowo nabytego Żukowa i tyleż z Kruszwicy i za zgodą królewską wciela do mansyonaryi klewańskiej wieś Peresopnicę, z obowiązkiem odprawiania co miesiąc mszy świętej za pomyslność królów polskich. Następnie czyni fundusz na dwóch uczniów, naznaczając pensyi zł. 60 dla bakałarza, a 1642 wprowadza soleniter do kościoła ciało św. Bonifacyuśza, przez syna Floryana z Rzymu przywiezione. Lata jednak panowania księcia Mikołaja na Klewaniu niepomyślne były roku 1648 kozacy zrabowali miasto i cerkiew; 1653 r. na wiosnę szarańcza ogromne spustoszenia zrobiła, następnie Tatarzy 8 grudnia zniszczyli Klewań i tylko zamek ocalał, zawsze jednak nadwerężony. Jan Kazimierz zatem, chcąc podnieść miasto, nadaje 1654 r. prawo magdeburskie, pozwala mieć pieczęć z wyobrażeniem ś, Michała, którą we wszelkich potrzebach pieczętować się mają, i naznacza jarmarki tygodniowe na Trzech Króli i Wniebowzięcie, oraz targi w poniedziałek i piątek; waruje sobie jednak odwołanie tych praw, jeśliby mieszkańcy do buntów kozackich należeli. Książę Mikołaj nakoniec zbudował ratusz i ustanowił cech tkacki i piekarski. R. 1704 książę Kazi mierz nadaje prawa i swobody mieszczanom, lecz z tem kończy się i dobry byt ich, bo książęta rozproszyli się po świecis i w Klewaniu już nie mieszkali. Cały wiek XVIII nie do zanotowania nie zostawił, chyba to jedno, że r. 1794 do końca 95 w sekwestrze rosyjskim cała włość zostawała. R. 1817 zaczęto przeobrażenie zamku, ścianę wschodnią złamano, a natomiast dwie oficyny dodano, bo książę Konstanty umieścił w nim szkołę powiatową, dał jej swą bibliotekę, urządził gabinet fizyczny i mineralogiczny, założył ogród botaniczny, dal mieszkania bezpłatne nauczycielom i różne do nich wygody, urządził i opatrzył funduszem szkołę parafialną na wzór Lankastra, ustanowił fundusz na edukacyą biednych dziewcząt i uczniów. Następniewyrobił przywilej na aptekę, którą zobowiązał bezpłatnie dawać lekarstwa dla biednych uczniów, a lekarza dla wszystkich sam opłacał. Tak urządzona szkoła wkrótce musiała zakwitnąć i być pierwszą między innemi, zwłaszcza, . że Czartoryski, dbały o naukę, co najlepszych nauczycieli garnął do niej. Rok 1831 rozwiał to wszystko. Klewań, wś, pow. radomyski, par. prawosł. Warowicze, o półtorej wiorsty od Pawłowicz na płn. , ma 106 mk. , w połowie katolików. Klewancowskaja, st. p. w gub. kostromskiej, pow. kinieszemskim, w pobliżu stacyi Sudysławl i Makaryew. Klewańskie, ob. Jasionowo. Kiewarcze, por. t. III, str. 813. Klewe, ob. Chlewo, pow. ostrzeszowski, wieś i dominium. Kleweń, rz. , prawy dopływ Sejmu desnowego, płynie granicą gubernii czernihowskiej i kurskiej. Klewenau niem. , folw. do król. domeny w Radzynie, pow. grudziąski, nad jeziorem, o pół mili od Radzyna, ma 7 bud. , 2 dm. , 28 kat. , 7 ew. Parafia, szkoła i poczta Radzyn. Kś. F. Klewica 1. , folwark, należy do Umiastowskich, pow. oszmiański, 3 okr. adm. , od Osz miany w. 18, od Dziewieniszek 12, mk. katol. 27, starozakon. 7 1866. Kaplica katol, parafii surwiliskiej. 2. K. , wieś włośc, pow. oszmiański, 3 okr. adm. , gm. Graużyszki, od Oszmiany w. 19, od Dziewieniszek 11, dm. 18, mk. katol. 129, staroob. 8 1866 Klewica 1. , rz, , dopływ rz, Klewy w pow. ihumeńskim, od mka Pohost na przestrzeni 6 w. spławny, uchodzi między wsiami Wiązy i Miłostów. 2. K. al. Klewa w pow. oszmiańskim. Klewienen niem. , ob, Klewiny, Klewikiłazy, kol, pow. rypiński, gm. i parafia Gujsk, ma 91 mieszk. , 16 bud. mieszk. , 15 osad, powierzchni zajmuje 177 mr. 124 m. gruntu ornego. Klewinie 1, wś, pow. maryampolski, gm. Kwieciszki, par. Maryampol. Odl. 12 w. od Maryampola, ma 3 dm. , 35 mk. 2. K. , os. .

Klewań