33 dm. ., 346 mk. , 966 mr. obszarn, Por. Hmsmiew. Rz. Kisielewicze, wś poleska, pow. bobrujski, przy dr. żel, libawskoromneńskiej, o 16 w. od stacyi Jasień ku Bobrujskowi, ma osad 16, grunta piaszczystej pokłady wapienia; kaplica katol, paraf. Bobrujsk. Al Jel Kisielewka 1. zaśc, pow. wileński, 3 okr. adm. , o 68 w. od Wilna, 1 dom, 10 mk. katol. 2. K. , wś. , pow. wilejski, 3 okr. adm. , o 70 w. od Wilejki, 2 dm. , 12 mk. katol. 1866. Kisielewo al Kiszelewo, 1. wś, pow. płocki, gm. i par. Drobin, odl. o 25 w. od Płocka, ma 3 domy, mk 120, gruntu 345 mr. 2 K. , wieś nad rz. Sierpienicą, pow. sierpecki, gm. i par. Borkowo. W 1827 r. było tu 11 dm. , 54 mk. , obecnie 13 dm. , 146 mk. , obszaru 27 mr. włośc, i 590 mr. folwarczn. . 3. K. , wś i folw. , pow. lipnowski, gm. Oleszno, par. Dobrzyń, nad strugą bez nazwy. Do K. należy kol. Modzoły. Gruntu włośc. 41 mr. 40 orne, 17 os. , 7 dm. , 125 mk. ; folwarcznych gruntów 454 mr. , w tej liczbie 360 mr. ornych, 2 bud. mieszkalne, 17 mk. ; we wsi wiatrak. Roku 1789 właściciele Kiszelewski, Orłowska i Trzciński. Kisielewo, wś pryw. , pow. dzisieński, O 34 w. od Dzisny, 1 okr. adm. , 3 dm. , 20 mk. 1866. Kisielewska, st, p. , pow. duchowszczyński, ob. Kisiele. Kisielewssczyzna, folw. i zaśc, pow. wileński, 5 okr. adm. , o 21 w. od Wilna, 2 dm. , 14 mk kat. 1866. Kisielewszczyzna, wś nad rzeczułką wpa dającą do Niemna, w płdn. stronie pow. miń skiego, gm. świerzeńska, 17 osad, gleba lekka; miejscowość bezleśna, AL Jel Kisielice al. Kisielec, niem. Freistadt, dok. Kiszelycz, Vrienstadt, msto, pow. suski, . nad jez. i strugą Gardęga albo Gardenga, która w tej okolicy początek swój bierze, na bitym trakcie suskogrudziąskim, około 2 mile od Łasina, 11 2 mili od Susza. R. 1867 liczyło ludności prócz żydów 2218, katol. 63, ew. 2165; bud. 558, dm. 222. W miejscu jest kościół luterski paraf, dla katol. par. Święte, z wieżą 153 st. wysoką, w stylu gotyckim, na szczególne życzenie króla Fryderyka Wilhelma IV wzniesioną; 3 szkoły, między niemi miejska realna, szpital kościelny, szpital miejski, ratusz staroświecki, magistrat, apteka, poczta, urząd celny, r. 1860 i t. d. Dawniej miasto było murem otoczone, po którym liche tylko pozostały szczątki. Głównem zatrudnieniem mieszczan, obok nieznacznego handlu i przemysłu, jest rolnictwo. Miasto posiada obszaru mr. 8426, między któremi roli ornej mr. 4330, ogrodów mr. 227. łąk 663, pastwisk 832, lasu 2360 itd. Wyjąwszy kupców i handlarzy niektórych, liczono tu r. 1860 piekarzy 5, rzeźników 5, browar 1, wiatraków 7, fabrykantow sukna 27, garbarszy 4, kuśnierzy 4, powroźników 2, rymarzy 4, tkaczów 2, balb. 1, krawców 15, stolarzy i kołodz. 17, kowalów 3, tokarzów 3, zdunów i cegl. 8, szklarzów 2, gwoźdz. 2, ślu. sarzów 4, blachnierzy 2, zegarm. 1, malarzów 3, fabryk, mydła 1, majster mularski nie licząc czeladników itd. 1, majster ciesielski 1. Jarmarków dorocznych 8 przypada; 4 kramne i 4 na bydło i konie. Okolica dzisiejszego miasta K. leżała w dawniejszej Pomezanil, przez pogańskich Prusaków zamieszkanej. Po zdobyciu tej ziemi przez Krzyżaków, otrzymała te dobra sławna rodzina polska Stańków. R. 1331 Ludwik i Jan Stańkowie, synowie Dytryka Stańko, założyli tu na gruntach swoich nowe miasto, które się po niem. zwać miało Vrienstat. Musiało jednak mieć ludność przeważnie polską, jeżeli nazwa, zapewne pierwotna, tej miejscowości, polska, po nich się przechowała. Od r. 1331 1334 Stankowie kościół tu zbu. dowali. R. 1392 Katarzyna, wdowa po Dytryku Stańko z Kisielic, w asystencyi swoich braci Jana i Mikołaja Szczuplińskich, Dytryk z K. , jej zięć, Anna, Elżbieta i Barbara jej córki, oraz Aleksander z Torznic, jej syn, sprzedali miasto K. biskupowi pomezańskiemu Janowi za 1360 grzywien. Ob. Kętrz. , Ludność polska, str. 182. W czasie reformacyi zraz z biskupami pomezańskiemi zlutrzała i ludność; dobra po biskupach zabrali książęta pruscy, przez co oczywiście i patronat kościoła tutejszego przeszedł w ich ręce. Ludność i wtedy jeszcze, tak w mieście jak i w okolicy, była przeważnie albo w znacznej co najmniej części polską. Wykażą to następujące dwa wybitne szczegóły. r. 1596 umarł Wojciech Wałdowski, protestant i polak, potomek spolszczony dawniejszej familii Grampnerów, posiadacz dóbr Waldowo; pochowany został u fary w K. przed wielkim ołtarzem, z nagrobkiem polskim, który przytaczamy Thu liezy sliachetni Albrecht Wałdowsky z domu starozytnych Grampnerow, dokonczył zywota swego dnia 1 sept. 1596, roku swego 78. Epitaphium. Tu przed twardym kamieniem uspione twe kosczy, Ktorich dusa pozbywsy Uzywa radosczi, Czni Albrechczie w Olimpio Jusz czasy wiecznemi Ktoram Bóg wdziecznie Przyjął z Angolijmi swemy. Juz z radoszczy precz vstomp Niesczensczie troski Wziął go Bóg na opiekę i jest W moczy boszki. herb Grot. W roku 1652 nazywa się w K. burmistrz Balcer Kamieński, a sędzia miejski Jan Rypiński; między mieszczanami Czachorowski, Czapka, Rotykowski, Murawski, Lipowski itd. Kętrz. 1. c. Obecnie miasto ma charakter niemiecki, wyjąwszy chyba kilku katolików. Ci ostatni wydani byli przez długie wieki na niełaskę książąt i królów pruskich; ztrudna tylko uczęszczali do odległych nieco parafij sąsiednich, najchętniej Kisielewicze Kisielewicze Kisielewka Kisielewo Kisielewska Kisielewssczyzna Kisielewszczyzna Kisielice