Holca, niem. Golenz, wieś serbska w pow. budyszyńskim, w r. 1875 domów 37, mieszk. 212. A. J. P. Holcy, wś, pow. piński, gm. Płotnica, 3 okr. polic, wś koronna, 155 mk. , część należy do Dąbrowskiego. Kś. M. Holcza, wś, pow. ostrogski, na zachód od Ostroga o w. 18, przy drodze niegdyś pocztowej do Dubna, rozrzucona nad stawem błotnistym, pierwotnie należała do Janka Czaplica, który sprzedał ją ks. ostrogskim Michałowi i Konstantemu, sam poszedł w służbę do nich a przytem dostał dworek w Międzyrzeczu ostrogskim 1499 r. . Ostatni ordynat Ostrogski ks. Janusz Sanguszko przez akt sporządzony w Kolbuszowie 1753 r. wieś tę darował Ignacemu Podhorodeckiemu, podczaszemu wołyńskiemu. Wybudował on tu pałacyk drewu. i obok kaplicę drewnianą. Był to pan rozrzutny, wiele miał długów, więc dla wydźwignięcla się z kłopotów tak postąpił od Ostroga wjeżdżając do Holczy po prawej stronie jest góra, mająca w sobie pokład kamienia, porośnięta lasem; tu więc pewną przestrzeń oprowadził murem, a że z. pod góry wytryskało źródło czystej wody o którem Rzączyński wspomina, zaliczając wodę do uzdrawiających, więc w miejscu tem wymurował kamienną grotę i umieścił w niej statuę św. Jana Nepomucena, przytwierdził okowaną skarbonę z zamkami, dalej urządził hassen, a jeszcze niżej sadzawkę. W lesie na górze wystawił pustelniczy domek, przy bassenie na dole drugi domek dla stróża onego źródła, skarbony i całej pustelni, albowiem wielu chorych przybywało tu dla picia cudownej wody. Wsporaniona statua św. Jana stała na drodze z Holczy do Mizocza; Podhorodecki ztamtąd sprowadził ją do groty, zaprosił do tego obrzędu ks. franciszkanów z Międzyrzecza ostrogskiego i obywateli swego powiatu. Przy stosownem nabożeństwie statua została przewieziona do miejsca przeznaczenia, tu najdostojniejsi obywatele na własnych barkach zanieśli ją do groty, gdzie na poświęconem miejscu ją ustawiono. Przebiegły Podhorodecki czwartą część dochodu przeznaczył na kościół i klasztor ks. franciszkanów międzyrzeckich a trzy części na własne długi. Umarł 1825 roku bezdzietnie; dalecy krewni dostali H. w spadku. Dziś ta wieś jest w podziałach. Na prośbę podcz. Podhorodeckiego, król Stanisław Poniatowski Holczę podniósł na miasteczko. Rynek na jarmarki i targ był obszerny w czworobok, na rynku kilka sklepów, dwie duże i porządne austerye; od strony Dubna są dotąd dwie cerkwie, jedna parafialna druga filialna. Po śmierci Podhorodeckieigo sukcesorowie, podzieliwszy miasteczko na części, nie mogli utrzymać go tak porządnie, więc też podupadło a dziś H. jest wsią. W pałacyku mieściła się kwatera stanowa, obecnie przeniesiona do Zdołbicy. Przez lat 50 była tu stacya pocztowa ale w 1874 r. zniesiona dla kolei żelaznej obok przechodzącej. Większa część H. została sprzedana czechom 1872 roku. Ziemia w części czarnoziem, w części glinkowata, góry obfitują w dziki kamień. Z. Róż. Holczowice, ob, Albrechtice, Holczyce, wś nad Zelwianką, powiat wołkowyski. Holde niem. , os. pod Zabrzem, pow. bytomski. Holderselber, lub Holdirsselber niem. ob. Petersheide niem. . Hole. Tak górale karpaccy nazywają wyższe Karpaty, zowiąc niższe skrajne Beskidami. Hole Weterne, pasmo górskie, ob. Hale Wiateme, Holenczyn, dobra, powiat siebieski, własność Targońskiej. Holender, os. , pow. sieradzki, gm. i par. Klonowa. Holenderki, wś, pow. włocławski, gmina Przedecz. Liczy 89 mk. , 16 dm. , 80 morgów gruntu. Holendernia 1. wś, pow. chełmski, gmina Bukowa, par. Sawin. 2. H. , os. , pow. sokołowski, gmina i parafia Sterdyń. Ma 2 domy, 8 mk. Holendernia, ob. Łaukiesa. Holendernia, zaśc. szlach. nad rz Bystrą, pow. oszmiański, 4 okr. adm. , o 128 w. od Oszmiany, 6 dm. , 51 mk. kat. 1866; . Holendry v. Olędry Holländer, nazwa osad zakładanych przeważnie w nizinach nadrzecznych, obfitujących w łąki i pastwiska sprzyjające hodowli bydła i produkcyi nabiału. Nazwę tę otrzymały pierwotnie od wychodźców z Fryzy i Holandyi, którzy w XVI w. chroniąc się przed prześladowaniem religijnem jako menonici osiadali chętnie w Polsce, w Żuławach początkowo, gdzie oddawano im ziemię za opłatą czynszu. Później zwano Holendrami wszel kie osady, nawet przez polską ludność zakładane na podobnych warunkach. W obrębie królestwa naj więcej H. spotykamy nad rz. Wartą w pow. koniń skim i słupeckim, tudzież w nizinach nadwiślańskich. Mylnym jest wywód tej nazwy od Hauländer kar czownicyj podany przez znanego historyka pruskiego Wuttkego i za nim powtarzany często po polskich pracach naukowych. Wuttke chciał przez to pod nieść znaczenie i rozmiary niemieckiej kolonizacyi w Polsce. Od tych osadników wzięła początek nazwa Holendernia, dawana oborom dla krów przeznaczo nym. Br. Ch. Holendry 1. wś, pow. garwoliński, gmina Wilga, par. Pilica. Liczy 11 dm. , 118 mk. i 146 mr. obszaru. 2 H. , wś, pow. pułtuski, gm. i par. Zatory. 3. H. , wś włośc, powiat kozienicki, gm. Trzebień, par. Magnuszew. Liczy 20 dm. , 122 mk. i 165 mr. obszaru. 4. H. , wieś włośc, nad rz. Wisłą, pow. kozienicki, gm. i par. Kozienice. W 1827 r. było tu 48 dm. , 299 mk, , obecnie zaś 45 dm. , 445 mk. , Holca Holca Holcy Holcza Holczowice Holczyce Holde Holderselber Hole Holenczyn Holender Holenderki Holendernia Holendry