2 wileński, 3 trocki, 4 poznański5 sandomierski, 6. kaliski, 7 wojnicki, 8 gnieźnieński, 9 sieradzk. 10 łęczycki, 11 żmudzki, 12 brzeskokujawski, 13 kijowski, 14 inowrocławski, 15 lwowski, 16 wołyński, 17 kamieniecki, 18 smoleński. 19 lubelski, 20 połocki, 2t bełzki, 22 nowogrodzki, 23 płocki, 24 witebski, 25 czerski, 26 podlaski, 27 rawski, 28 brzeskolitewski, 29 chełmiński, 30 mścisławski, 31 elbląski, 32 bracławski, 33 gdański, 34 miński, 35 wendeński, 36 parnawski, 37 derpski, ci trzej 35, 36, 37, powstali już po roki 1579 i wypadli zupełnie z oderwaniem części Inflant od Polski; w miejsce tych wszystkich trzech utworzono jednego inflanckiego; tego wspominają Lengnich, Skrzetuski, Trembicki i Kolęda na r. 1771, 38 czerniechowski, powstał r. 1633. W ostatnich czasach utworzono jeszcze 39 mazowieckiego kasztelana i dano mu ostatnie miejsce pomiędzy kasztelanami większymi. Hartknoch i Lengnich nie wspominają, go jeszcze. Między kasztelanami mniejszymi był porządek następujący 1 sandecki, 2 międzyrzecki, 3 wiślicki, 4 biecki, 5 rogoziński, 6 radomski, tego ani Skrzetuski ani Trębicki nie wspominają 7, zawichoski, 8 lędzki, 9 szremski, 10 żarnowski, 11 malogoski, 12 wieluński, 13 przemyski, 14 halicki, 15 sanocki, 16 chełmski, 17 dobrzyński, 18 połaniecki, 19 przemęcki, 20 krzywiński, 21 Czechowski, 22 nakielski, 23 rospierski, 24 biechowski, 25 bydgoski. 26 brzeziński, 27 kruszwicki, 28 oświecimski, 29 kamieński, 30 spicimirski, 31 inowłodzki, 32 kowalski, 33 santocki, 34 sochaczewski, 35 warszawski, 36 gostyński, 37 wiski, 38 raciąski, 39 sierpski, 40 wyszogrodzki, 41 rypiński, 42 zakroczymski, 43 ciechanowski, 44 liwski, 45 słoński, 46 lubaczewski, 37 konaiski sieradzki, 48 konarski łęczycki, 49 konarski kujawski. Na tym kasztelanie kończy się porządek z r. 1569. Kolęda na r. 1771 i Trembecki dodają tylko 50 buskiego; Skrzetuski zaś oprócz tego dodaje jeszcze 51 łukowskiego, 52 żytomierskiego, 53 owruckiego. Kasztelan krakowski z urzędu należał do decutacyi czuwającej nad skarbcem, w którym chowano insygnia królewskie Wyższość w urzędzie kasztelana nad wojewodą krakowskim, Długosz wyprowadza od buntu Skarbimira, którego Bolesław Krzywousty kazał oślepić r. 1117, a na uwieńczenie swej surowości urząd wojewodziński, który Skarbimir sprawował, miał niźej od kasztelańskiego postawie. Pisarze współcześni Krzywoustemu, jak Gallus i Mateusz Cholewa, nie wspominają o tem. To pewna, że już za Ludwika węgierskiego kasztelan krakowski był wyższym od wojewody krakowskiego, bo to widać w kronice u archdyakona gnieźnieńskiego. Kasztelanowie wileński i trocki zasiadali w senacie na krzesłach przed wielu innymi wojewodami. Powstało to bardzo naturalnie stąd, że Litwa miała najprzód tylko czterech senatorów. Przy urządzaniu ostatecznej unii Korony z Litwą i zaprowadzeniu senatu, zastrzeżono obudwu kasztelanom litew. prawo starszeństwa przed nowoutworzonymi senatorami artykuł Cezara Biernackiego z. Enc. Orgelbrd. Por. art. Grodzisko t. II, str. 841. Kasztelanowszczyzna, dobra, pow. dzi sieński, o 63 w. od Dzisny, o 10 w. od Głębo kiego, 800 mr. obszaru, w tém 300 lasu. Gle ba bardzo urodzajna, pszenna, częścią żytnia. Dziedzictwo Czerniawskiego; 1811 r. 87 dusz, 1866 r. 28 mk. K. O. Kasztelański staw, utworzony przez pot. Kasztelan al. Baczka, na granicy Stołpina i Turzego, w pow. brodzkim. Długość stawu czyni blisko 2 kil. Wąski ledwo jedna czwarta kilom. na płd. , rozszerza się trochę do pół kii na płn. zach. Na zack jego brzegu leży Kasztelan, przysiołek Stołpina. Lu. Dz. Kasztelany, ob. Kasztelan. Kasztelany, leśnictwo, pow. wągrowiecki, 2 dm. , 18 mk. , należy do dom. Glinna. Kaszuba 1. , os. , pow. konińskie gm. i par. Gosławice, nad rz. Wartą, przy szosie poznańskiej na płn. zach. Konina, odl. od t. m. w. 3 i pół, powierzchni 51 mr. , ludn. 10. Grunt żytni. Por. Chorzeń. 2. K. , wś włośc. , pow. rypiński, gm. Płonne, par. Radziki duże, odl. 16 w. od Rypina, liczy 3 dm. , 37 mk. , 51 mr. gruntu. Z tą wsią łączy się druga Kierzpółwiosek lub Psia droga i razem mają 6 osad, 12 dm. , 91 mk. , 318 mr. 305 ornej. Kaszuba 1. , dobra z młynem, nad strugą Zbrzycą, pow. chojnicki, w piaszczystej i lesi stej okolicy. Obszaru liczy mr. 3876, bud. 17, dm. 9; kat. 115, ew. 2. Parafia i szkoła Leś no, poczta Brusy. Dawniej należał do staro stwa tucholskiego. W lustr. z r. 1664 czytamy Koszuba młyn czynszuje zł. 92; strzedz zobo wiązany młynarz puszczy i barci lisieńskiej, jako porządek naznacza według kolei. R. 1060 właściciel Jan Główczewski 2. K. , młyn, pow. lubawski, we wsi Targowisku, na stru dze Jesienna, należał zdawna do bisk. chełmiń skich. Inwentarz dóbr z r. 1740 pisze o nim K. , młyn, z włóką na Targowisku, trzyma Adam Pieguński za prawem wiecznem, prawa oryg. nie pokazał, tylko kopią bisk. Mikołaja z r. 1501; powiada, że jest w zastawie za 500 fl. , dawać powinien korcy żyta 40, wieprzów 4 karmić rocznie pańskich, bez macowania mléć do zamku. Po okupacyi rząd pruski zajął ten młyn i wydał na własność prywatną. Obecnie pod tą starą nazwą nie jest znany, ale istnieje we wsi Targowisku. Kś. F. Kaszubinka, wieś, pow. grodzieński, zarz. pol. Skidel, należy do rodziny Bogatków, leży nad rz, Kotrą, prawie naprzeciw ujścia Skidlicy. Ma dom. 22. Kaplica należąca do parafii Jeziory i kaplica prawosławna ś. Jerzego nad brzegiem Kotry przy moście na gościńcu pocztowym, o 3 wiorsty od st, Strupin. Kaszubka, struga; dawniej tak nazywano Łobźonkę, pow. złotowski. Kaszubska Szwaicarya, ob. Kaszuby. Kaszuby, wieś włośc, pow. krasnostawski, gm. Rudnik, par. Płonka; ma 17 osad i 388 m. obszaru. Kaszuby, niem. Kassuben, Kaschuben, Kaschubei, w dokum. Cassubia, Cassubitae, nazwa ziemi i ludu w Prusach zachodnich, niepewno zkąd wzięta, czy od kasania hub wyraz obecnie jeszcze zamiast fałd używany, czy też od kaszubów, które oznaczają na Pomorzu wody niezbyt głębokie, wysoką trawą porosłe. Z ziemi kaszubskiej wyszły niegdyś rody książąt pomorskich. Była ona pierwotnie bardzo obszerna, Kasztelanowszczyzna Kasztelanowszczyzna Kasztelański staw Kasztelany Kaszuba Kaszubinka Kaszubka Kaszubska Szwaicarya Kaszub