busewie, w Brodnicy górnej na pustkowiu pod Wilkami, w liczbie 28 mogił, w Kamionce w 2 miejscowościach opodal jeziora ostrzyckiego, u podnóża gór szymbarskich, w Fiszerhucie, Czarlinie i w Stężycy. Ku południowej i zachodniej granicy powiatu grupy te drobnieją. Takie drobniejsze grupy mogił kamiennych pokazują się w Kamienicy, w Amalientalu i Gostomiu. ob. Towarz. Nauk. w Toruniu roczniki I. 24 i 25. Głazy t. zw. eratyczne dosyć gęsto rozrzucone są po powiecie; znaczniejsze znajdują się przy Borkowie i Zaworzu. Parafia i kościoły kartuskie, 1. Parafia liczy dusz 1613. Po zniesieniu klasztoru dawniejszego urządzono najprzód wikaryą lokalną d. 11 lipca 1849, którą do godności parafii wyniesiono d. 9 list. 1861. Bractwo istnieje tu wstrzemięźliwości od 5 lutego 1856. Proboszcz Jan Lugart przybył tu 1862. Wsie parafialne Kartuzy, Grzybno, Leszno, Kaliska. Szkoła elem, w Kartuzach. Kościół poklasztorny parafialny ma tytuł Wniebowz. N. M. P. , w kształtnej formie z cegły murowany, w stylu gotyckim, kosztem i staraniem zacnego Jana Tirgart mieszczanina gdańskiego, dobrze dotąd zachowany, konsekrowany d. 7 paźdz. 1403. Dach przedstawia postać wieka od trumny. Długi 150, szer. śród muru 30. Wspomnienia godne między innemi stare stale, nadzwyczaj pięknej rzeźbiarskiej roboty. O. Schwengel wypisuje nagróbki stare przed kapitularzem były ad ostiam ecclesiae lapis Hie licht Tideman Eppenschode begraben mette sin wif gestorben in dem iar 1410. Przy nim drugi kamień z napisem, , Anno Dni 1416 die SS. XI millium V. Martyrum obiit Joannes de Else, Hildebrandę de Else. Trzeci kamień Anno Dni 1414 obiit Herman Eppenschede feria IV post festum Corp. Christi. Oretur pro eo. Inno nieczytelne. Z polskich czasów opisuje Schwengel następ. nagrobek Mikołaja Szczawińskiego, który był pochowany przed ołtarzem św. apostołów. Napis taki był A. 1569 Hic sepultus est generosus Nicolaus Szczawiński de Tarnow, capit. mirachov. cum legitima uxore sua generosa Dorothea Lawska, quae post ipsum obiit A. 1575. Ponad grobem zawieszona była przedtem chorągiew na jednej stronie klęczał Mik. Szczawiński pod krzyżem, gdzie czytano napis Crux mihi cum fuerit semper spes firma salutis, Per hanc me meritis suscipe Christe tuis. Po przeciwnej stronie Generosus D. Nicolaus Szczawiński a Tarnow capit. mirachov. Vir genere clarus, pietate omnique genere virtutum proeditus ac in fide et religione Catholica constans, regibus et principibus ob ingenii elegantiam et comitatem morum omnibus gratus de republica bene meritus. 2. Kościół św. Katarzyny mniejszy, dla laików, a osobliwie kobiet przeznaczony, którym wstęp do klasztoru był zabroniony. Stał nade drogą koło muru klasztornego, otoczony dokoła cmentarzem. Cały z cegły murowany, miał 3 piękne ołtarze. Jak świadczył napis umiesz czony w wielkim ołtarzu, poświęcony w nie dzielę po oktawie Bożego Ciała r. 1490. Przed reformacyą miewał niekiedy własnego probo szcza, potem jako filia do Goręcina przyłączo ny. Dochodów osobnych nie posiadał, utrzy mywany ze wszystkiem przez klasztor. Po kasacie klasztoru coraz bardziej upadał, roze brany w r. 1839. Cmentarz dotąd jeszcze po został. 3. Kaplica św. Krzyża znajdowała się na t. zw. górze Spiczastej zapewne Łysej, po niem. teraz Spitzberg, po prawej stronie drogi do Sierakowic. Powiadają niektórzy, że tu za starych czasów bogaty rycerz miał zamek. In ni zaś mówią, o czem i akta klasztorne podają, że na tej górze czarownice z całej okolicy nocą się schodziły. Niezawodnie aby zapobiedz na dużyciom gorliwy przeor Repff wystawił mu rowaną kaplicę na tem miejscu w początkach XVII wieku. Niekiedy odprawiała się w niej Msza św. R. 1749 istniała jeszcze. W now szych czasach podupadła. Opowiadają jesz cze ludzie prości o bogatych skarbach, jakie się w tej górze zaczarowane mają znajdo wać. Kś. F. Kartynicze, wś w pow. mozyrskim, nad rz. Uborć. Kartzamupchen niem. , wieś, pow. gąbiński, st. p. Trakieny. Kartzauningken al. Karczauningken ob. . Kartzemken niem. , os. , pow. gdański, ob. Karczemki. Kś F. Kartzewischken al. Karzewischken niem. , Alt i Neu, dobra, pow. tylżycki, st. p. Plaschken. Karuhnischken al. Kutschirnen niem. , wś i os. leśna, pow, piłkalski, st. p. Lasdehnen. Karuserkaempe niem. , podług map woj skowych osada, pow. kwidzyński, śród nizin prawego brzegu Wisły. Obecnie, jak się zdaje, zniesiona, ponieważ w skorowidzach urzędo wych niezamieszczona. Kś. F. Karużyszki, wś, pow. maryampolski, gm. i par. Szumsk. Odl. 8 w. od Maryampola, ma 6 dm. , 87 mk. Karvenbruch niem. , ob. Karwieńskie błoto. Karw, tyle co leniwy, ciężki ztąd nazwa stare go wołu i dawne przezwisko, stanowi źródłosłów nazw Karwów, Karwacz, Karwice. Br. Ch. . Karw, wieś, pow. rypiński, gm. Dzierzno, par. Swiedziebna, odl. o 18 w. od Rypina, ma 4 dm. , 35 mk. , 44 mr. gruntu. Karwa, wieś, pow. wejherowski, ob. Karwień. Karwacki, przysiołek Horpina, w płn. stronie obszaru, pow. Kamionka Strumiłłowia. Karwacya, niem. Carwath, os. do Serako Kartynicze Kartynicze Kartzamupchen Kartzauningken Kartzemken Kartzewischken Karuserkaempe Karużyszki Karw Karwa Karwacki Karwacya