głodzie, na lew. brz. Sanu. Wedle obliczeń z r. 1869 było dm. 92, mk. 625 273 m. 252 k. w gminie, a na obszarze dworskim dom 1 i mk. 4. Wedle szematyzmów z roku 1881 jest 518 mk. obrz. gr. kat. a 30 rzym. kat. Własność mniejsza obejmuje roli orn. 479, łąk i ogr. 33, pastw. 146, lasu 24 mr. Par. gr. kat. jest w miejscu, należy do dekanatu birczańskiego a należą do niej filie w Hodynie i Mrzygłodzie. Par. rzym. kat. w Mrzygłodzie należy do dekanatu leskiego. We wsi jest cerkiew pod wezwaniem M. B. Lu. Dz. Hłumecka osada, pow. nowogradwołyński, włościan dusz 136, ziemi włośc. 959 dz. Własność Uwarowych; należy do dóbr emilczyńskich. L. R. Hłupanin, wś, pow. Ostrogski, o 2 wiorsty na północ Holczy a o 20 na zach. m. pow. Ostroga, na nizkiej i błotnej płaszczyznie położona, należała niegyś do familii Kierdejów Tajkurskich, którzy w późniejszym czasie przezwali się Czaplicami; od tych przeszła do Wiśniowieckiego, Popławskich, Myszkowskich margr. , od tych do Turny, później do rządu a w 1802 r. do hr. Ilińskich i dotąd w ich ręku zostaje. Jest tu cerkiew parafialna. Hłupczyce, ob. Głupczyce. Hłupiki, dobra, pow. mścisławski, własność Sołtanów. Hłupońca, niem. Glaubnitz, wieś w części serbska, na saskich Łużycach, niedaleko mia steczka Halsztrowa, należy do ewang. parafii Horny Wujezd. A. J. P. Hłusk, bardzo starożytne miasteczko, dawniej w województwie nowogrodzkiem na wschodnim krańcu powiatu nowogrodzkiego, a dziś w gubernii mińskiej, w powiecie bobrujskim nad rzeką Ptyczą, z prawej strony, o 43 w. od miasta powiatowego, o 220 od m. gubernialnego położone. Ma zarząd gminny, szkołę wiejską, biuro 3go okr. policyjnego, biuro 4go okr. sądowego, kościół par. około 1600 parafian, należący do dekanatu bobrujskiego, kaplicę mgilną, dwie cerkwie, 5 bóżnic żydowskich, mieszkańców obojga płci przeszło 5000 i przeszło 500 domów. O Hłusku pewniejszą wiadomość znajdujemy w wieku XV, kiedy był we władaniu litewskiej książęcej rodziny Holszańskich, inaczej Dubrowickich, którzy tu mieli zamek obronny, zbudowany nad brzegiem Ptyczy; okopy tej warowni do dziś, dnia pozostały. Jurja Siemianowicz Holszański w roku 1480 zapisuje we włości hłuskiej ziemię monasterowi pieczerskiemu w Kijowie Bartoszewicz. Pod koniec wieku XVI, mianowicie w r. 1558 po zejściu kniazia Siemiona Holszańskiego, olbrzymie dobra jego poszły w podział pomiędzy pięć córek, z których Zofii i Helenie dostał się zamek hłuski i z wielu folwarkami. Zofia Holszańska poślubiona była kniaziowi Aleksandrowi Połubińskie mu, wskutek czego H. później przeszedł do rodziny Połubińskich. Mylną zdaje się być całkiem opowieść w księdze mińskiego statystycznego komitetu za rok 1878 str. 17, o darowaniu Hłuska przez Pawła Holszańskiego, biskupa wileńskiego, królowi Zygmuntowi Augustowi i że ten jakoby z kolei miał H. oddać w darze Janowi Chodkiewiczowi wielkorządcy inflanckiemu. Najprawdopodobniej biskup tu schedy nie miał, a chociaż Jan Chodkiewicz w roku 1568 otrzymał tytuł hrabiego na Szkłowie, Myszy, Bychowie i Hłusku, z tem wszystkiem H. musiał przejść do Chodkiewiczów chyba przez wiano tej Połubińskiej rodzącej się z Zofii Holszańskiej, która była za Hieronimem Chodkiewiczem kasztelanem wileńskim ob. u Niesieckiego wyd. Bobr. t. VII, str. 366. Bądź co bądź H. krótko widzimy we władaniu Chodkiewiczów; zdaje się iż jeden tylko Jan Hieronimowicz tego tytułu hrabiego na H. zażywał, bo na schyłku wieku XVI, jak świadczą dokumenta, Hłuskiem władają już pospołu Czartoryscy i Połubińscy ob. Archeogr. Sbor. Wil. t, III, str. 35 45, wskutek kolligacyi z Holszańskiemi i Chodkiewiczami. Wspólne to władanie Czartoryskich i Połubińskich brzemienne było sporami o granice, więc dochodziło do zajazdów i krwawych rozpraw; w roku 1579 kniaź Aleksander Połubiński wnosił pozew do grodu nowogrodzkiego na Jerzego Czartoryskiego za napad hłuszczan na Osow, dobra Połubińskich, i popełniane tam krymina. W innej atoli sprawie obaj spólnicy byli zagrożeni przed sądem. Ciekawa i gorsząca była to awantura w cyklu smutnych dziejów kraju. Należy wspomnieć po krótce, bo rzuca światło na ówczesny stan społeczeństwa. Wiadomo jak rycerstwo w chwili rozwielmożnionej anarchii w rzeczypospolitej, dawało się we znaki spokojnym mieszkańcom i niemal doprowadzało ich do rozpaczy. Otóż w roku 1616 gdy oddział hussaryi pod dowództwem rotmistrza Sienkiewicza ciągnął na wojnę moskiewską pod Smoleńsk gościńcem hłuskim, przerażeni tem hłuszczanie, chcąc uprzedzić możebną grabież, podburzyli lud okoliczny i napadłszy znienacka zbrojno pod samym Hłuskiem wędrujące rycerstwo, rozbili je na głowę i cały obóz zagarnęli, tak, że resztki dobrze pokiereszowanej szlachty zaledwo ucieczką salwować się zdołały. Pomimo klęski oddziału w smutnej tej rozprawie ucierpiało i samo miasto, gdyż cofając się rycerstwo puściło pożogę i niemało ludu wymordowało. Po skończonej atoli kampanii wytoczony został proces kryminalny od wojska wzmiankowanym właścicielom Hłuska, zaco musieli poszkodowanym towarzyszom pancernym wypłacić znaczną Hłumecka osada Hłumecka osada Hłupanin Hłupczyce Hłupiki Hłupońca Hłusk