do Łapajówki. Znaczniejszym jego dopływem jest tutaj Kamionka al. Sosnowiec od lewego brzegu. Na małej przestrzeni płynie ona wzdłuż granicy a potem przez środek miasta od płd. na płn. i wpada do Bugu na płn. granicy obszaru. W dolinie Bugu i Kamionki leżą zabudowania miejskie i przedmiejskie. Miasto zajmuje środek i ma w rynku kilka domów murowanych, ale większą część drewnianych; na lewym brzegu Kamionki leżą przedmieścia Bełzkie, Podzamcze i Lwowskie, na prawym brzegu Bugu przedmieście Zabużańskie. Zachodnia część obszaru wznosi się ponad dolinę znacznie wyżej niż część wschodnia i dochodzi w najwyższym swym szczycie, Kamiennej górze, 258 m. We wschodniej części czyni najwyższe wzniesienie 232 m. , a ku krańcowi wsch. opada wzgórze Farastwo al. Farastow do 222 m. Miasto zajmuje powierzchnię 6 10 mili kw. Z tego przypada na obszar dworski 520 mr. roli ornej, 77 mr. łąk i ogr. , 11 past. ; a na własn. mniej. 2274 roli ornej, 276 łąk i ogr. , 282 pastw. Grunta tutejsze urodzajne, po większej części czarnoziem. Według spisu z r. 1880 było 3571 mk. w mieście i na Podzamczu, 1096 na przedmieściu bełzkiem, 756 na lwowskiem a 684 na zabużańskiem, czyli razem 6107 a mianowicie 1590 obrz. rz. kat. , 1641 gr. kat. , 56 akatolików, 2820 izraelitów. Większa część ludności zatrudnia się rolnictwem. Między rzemieślnikami liczniejsi są szewcy, krawcy, kowale, tkacze, cieśle i garncarze. Do rozwoju przemysłu przyczynia się najbardziej młyn parowy i tartak parowy, a oprócz tego są tu jeszcze gorzelnia, browar pospolity i cegielnia pospolita. Tutejszy tartak parowy o sile koni 30 wyrabia z drzewa sosnowego, dębowego i jasionowego deski i parkiety, konsumuje drzewa klocowego 2300, dostarcza gotowego materyału 1500 metr. kub. Na początku w. XIX była tu dawna garbarnia, dziś rozwija się garbarstwo na mniejsze rozmiary, W XVI w. wyrabiano tutaj miecze, a w tymże wieku była także tkalnia na większe rozmiary. Z przywilejów nadanych przez Zygmunta III w r. 1589 okazuje się, że istniały podówczas w K. cechy kuśnierski, szewcki, tkacki, cech kowali, szychtyrzów, ślusarzów, bednarzów, rybaków, mieczników, siciarzów, pasamoników, stolarzów i tokarzów. Dziś zaginęły niektóre z tych cechów w zupełności, inne podupadły, wogóle przemysł podupadł. Rybołówstwo w Bugu węgorze stanowiło dawniej znaczny zarobek mieszkańców miasta, na co posiadało miasto osobne przywileje, dziś brak odpowiedniego gospodarstwa stawowego zniweczył tę gałąź zarobku. Oprócz tego było do niedawnych czasów jeszcze w używaniu spuszczanie tratew Bugiem; dziś już i to ustało. Również i handel, oraz jarmarki i targi tutejsze nie bardzo są ożywione i niczem się nie odznaczają. Handlem zajmują się głównie żydzi, a bydło, sól, zboże, drzewo, poniekąd i ryby, są głównym artykułem handlowym. Targi tygodniowe odbywają się co drugi wtorek, jarmarki 19 stycznia, 8 maja, 10 września. Stan czynny majątku miejskiego wynosi 162. 148 zł. , stan bierny 233. W r. 1881 było dochodu 7740 zł. K. jest siedzibą urzędu miejskiego, urzędu powiatowego, podatkowego II klasy, sądu pow. , notaryatu, powiatowej komisyi szacunkowej, rady pow. , poczty i telegrafu. Jest tu szkoła etatowa 5klasowa męzka, 2 lekarzy, 2 chirurgów i apteka. K. jest także siedzibą urzędów parafialnych obrz. rzym. kat, należących do archidyecezyj lwowskich. Par. rzym. kat. należy do dek. gliniańskiego, należy do niej 38 wsi a mianowicie Batiatycze, Berbeki, Budki, Czertynie, Dalnicz, Dernów, Gaik, Henrykówka, Horajec, Jagonin, Jazienica polska i ruska, Ignacówka, Konstantówka, Krasicze, Krzywulanka, Kupiczwola, Łany niemieckie, Łany polskie, Łapajówka, Maziarnia Gogułowa, Maziarnia Kamionecka, Neudorf, Nowystaw, Obydów, Podrudne, Podzamcze, Rożanka, Ruda, Sapieżanka. Sokole, Tłumacz, Turki, Zbaniów, Zbrońce, Zdeszów, Zubów most, Zeldec. Par. gr. kat. ma filią w Sapieżance a należy do dek. buskiego. Jest tu starodawny kościół murowany z r. 1471, fundacyi Jerzego Strumiłły, podkomorzego lwowskiego. Cerkiew parafialna w mieście pod wezw. Narodzenia N. M. Panny, druga filialna pod wezwaniem św. Mikołaja na przedmieściu. Cerkiew nowowzniesioną poświęcał d. 20 września r. 1882 kś. biskup Sylwester Sembratowicz. W lustracyi starostwa kamioneckiego z r. 1766 czytamy między innemi, że wedle zeznań kś. proboszcza bywał dawniej na przedmieściu bełzkiem, przy bramie koło Gliniska nazwa omego pola do dziś istniejąca kościołek św. Ducha, z gruntami do niego należącemi, który przez napady tatarskie spalono. W czasie lustracyi stał na tem miejscu szpital i chałup cztery. Z tejże samej lustracyi dowiadujemy się, że istniała w K. jeszcze jedna cerkiew z klasztorkiem panien bazylianek, pod tytułem Zwiastowania N. M. P. , fundacyi miejskiej. Do klasztoru należał ogród obok położony. W K. jest kasa pożyczkowa gminna z kapitałem 1977 zł. Dawniejsza nazwa Kamionki była Dymoszyn ob. Kronika Dzieduszyckich str. 38. Była to własność Jerzego Strumiłły. Nazwa Kamionki pochodzi stąd, że na tamtejszych polach i na pobliskich ku zachodniej stronie znejdują się ogromne bryły kamieni narzutowych. Przydomek Strumiłowa, pochodzi od właściciela Strumiły Jerzego, podkomorzego lwowskiego, który wieś przeistoczył na miasto, a r. 1471

Kamionka Strumiłowa