wany przez biskupa Dembowskiego. W 1867 r. klasztor został skasowany, a kościół przerobiony na sobór pod wezwaniem N. M. P. kazańskiej. Kościół i klasztor trynitarzy, dzisiejszy parafialny, wybudowany ze składek w 1750 r. , ukończony w 15 lat, konsekrowany przez biskupa Krasińskiego w 1780 r. Klasztor przetrwał do 1842 r. , liczył 9 zakonników. Parafia liczy 2577 wiernych. Kościół i klasztor panien wizytek w bieżącym wieku przybyły one z Romanowa za staraniem Grocholskich; siostra gubernatora Grocholskiego, hr. Cecylia Chołoniewska, była jego fundatorką. Największa liczba zakonnic była 12, w chwili kasaty 6 w 1866 r. Kościół św. Katarzyny, najstarszy ze wszystkich kamienieckich, przez turków zniszczony zupełnie. Ks. biskup Mackiewicz w 1816 r. z resztek wystawił dom dla wikaryuszów kamienieckich. Kościół ormiański św. Grzegorza Illuminatora, fund. przez arcyb. lwow. Wartana Hunaniana w 1708 r. , dziś nie istnieje, według Rollego znajdował się na miejscu domu Korewickiego Po drugim podziale kraju, prowincye przyłączone do Rossyi zostały podzielone na trzy gubernie mińską, bracławską i iziasławską, w skład której wszedł Kamieniec z częścią woje wództwa podolskiego pod nazwą ziemi kamienieckiej. Utracił podówczas znaczenie, zubożał, został tylko fortecą; biskupstwo łacińskie zniesione, potem z rozmaitych kawałków sklecone, otrzymało nazwę biskupstwa latyczowskiego, choć biskup mieszkał w Winnicy, żyjąc kosztem kapucynów miejscowych i szlachty, dla której był grozą, z racyi swoich stosunków z bracławskim gubernatorem Bergmanem, czy Berchmanem, który się zdzierstwem upamiętnił. Pod względem duchownego zarządu Kamieniec wcielono do dekanatu kitajgrodzkiego, a pod względem administracyjnym należał on do kapitansprawnictwa z rezydencyą w Dunajowcach. Handel upadł zupełnie, liczba mieszkańców także spadła do 3658 z przedmieściami i futorami. Domy przedawano za bezcen; dość powiedzieć, że nowy pałac biskupi nabyty został za 75 rubli asygnacyjnych. Kupcy ormiańscy zaczęli się tłumnie wynosić z miasta, osiadali na wsi, wydawali córki swoje za ubogą szlachtę, a żydzi wciskali się coraz więcej i opanowali miasto zupełnie. Po wstąpięniu na tron Pawła, z ziemi kamienieckiej i guber. bradtawskiej utworzono gub. podolską w dzisiejszych granicach, ze stolicą w Kamieńcu; biskupstwo katolickie przeniesiono tu także, a stolica archierejów prawosławnych, wcześniej trochę bo w 1795 przeniesiona z Szarogrodu, gdzie się rozlokowali czerncy w pobazyliańskim klasztorze. Pierwszym archirejem był Wiktoryn Sadkowski, który to składał przysięgę Staniał. Augustowi w Tulczynie, podczas jego powrotu z Kaniowa; drugi Joanicynsz, który uporządkował rezydencyą archirejską w pofranciszkańskim klasztorze do dziś tu ona zostaje, utworzył seminaryum, gdzie się prawosławna młodzież sposobi do stanu duchownego; a łatwo mu to przyszło, zastał bowiem na ten cel zebrany fundusz przez swego poprzednika, ostatniego episkopa unickiego Bielańskiego 100, 000 fl. p. . W 1812 r. Kamieniec jako warownia przestał egzystować. Ciekawe są dzieje jego zależności pod względem administracyjnym. Od 1793 r. rządził ziemią kamieniecką iziasławski gubernator Szeremetiew, a wszystkie trzy gubernie, świeżo uorganizowane, miały swego generałgubernatora rezydującego w Nieświeżu; pierwszym takim wielkorządcą był Tutolmin, generałgubernator miński, iziasławski i bracławski. Od 1796 r. , po wprowadzeniu podziału potwierdzonego przez Pawła, powstało nowe generałgubernatorstwo, składające się z gub. mińskiej, wołyńskiej i podolskiej; po Tutolminie rządził niem krótko Bekleszew, potem hr. Gudowicz, a po nim od 1801 Rozenberg. W 1811, po przyłączeniu Bessarabii do Rossyi, powstało nowe generałgubernatorstwo podolskobessarabskie z hr. Bachmetiewem na czele; w 1819 rozerwano je, a nasza gubernia, pod względem administracyjnym przyłączona do królestwa polskiego, zostawała pod zarządem W. Ks. Konstantego do 1831 r. ; odtąd weszła ona w skład kijowskiego generał gubernatorstwa. To dziwna, że obwód tarnopolski dawniejszy powiat czerwonogródzki województwa podolskiego odcięty od Austryi w moc tylżyckiego przymierza, stanowił oddzielną prowincyą, a wielkorządca jego, senator Tels, miał władzę dość niezależną, bo we wszystkiem odwoływał się do samego cesarza. Szereg gubernatorów podolskich; Józefowicz pierwszy zamieszkał w Kamieńcu; po nim Żaków, Czewkin, Werderowski, Saint Priest, Pawłowski 1818, Grocholski do 1831 r. . Łubianowski, Łaszkarow podwakroć, Turczaninow, Petrow, Flige, Setników, Annienkow, ks. Wiaziemski, Stepanow, Pfeiler, Braunszwejg, Suchotin, Horemykin, ks. Meszczerski, Muchanow 1877, HudymLewkowicz do 1879, Miłoradowicz. Urząd marszałków gubernialnych i powiatowych utworzony w 1796 roku; zastępcy ich nazywani byli chorążymi. Szereg marszałków szlachty podolskiéj piérwszy hr, Teodor Potocki, wojewoda bełzki i tajny sowietnik; od 1799 Józef Witosławski; 1802 r. Kajetan Peszyński, 1805 Kajetan Starzeński, 1808 Kazimierz Humiecki, 1811 Józef Dziekoński, 1814 Mikołaj hr. Grocholski był on poprzednio, z racyi choroby Dziekońskiego, jego zastępcą w 1812, 1817 Stanisław Delfin Komar; od 1820 do 1850 hr. Konstanty Przeździecki, od 1850 do 1859 Jan Sulatycki, 1860 zastępcą jego zo

Kamieniec