Kałpaki, folw. , pow. szawelski, par. szawlańskiej, 9 włók rozl. , dziedzictwo Rafała Bo husza. J. Godl. Kałtki, niem. Kaltken, wieś, pow. łecki, st. p, N. Juchy. Kałubiel, mały zaścianek w połud. stronie powiatu ihumeńskiego, w 1 okr. polic, uździeń skim, nieopodal rzeki Łoszy z lewej strony, w okolicy folwarku Przewozu, ma osadę 1; miej scowość lesista. Al Jelski. Kałudy al. Kałuda, niem. Kaluda, od 1864 r. zwana Eichfelde, folw. do Kęsówka, powiat tucholski, okolica lesista. Kś. F. Kaługa, por. Hanutka i Kaluha. Kaługa, miasto gubernialne na lewym brz. rzeki Oki, przy ujściu Jaczenki, pod 54 51 szer. północnej i 53 55 długości wschodniej, 782 wiorst od Petersburga, 154 od Wiaźmy odległe; 38658 mieszk. , w tem 3251 katol. , 43 cerkwi, seminaryum duchowne, gimnazyum, kościół katol. buduje się; bank miejski, stacya pocztowa, stacya kolei żel. riażskowiaziem skiej, przytem 90 fabryk i zakładów, z których znaczniejsze skór i futer; sławne pierniki; prowadzi obszerny handel zewnętrzny i wewnętrzny. Czas założenia Kaługi niewiadomy, wspominaną jest już pod r. 1382 i była ważnym punktem strategicznym w walkach z Litwą, chanami krymskimi, oraz w r. 1610 była rezydencyą Samozwańca, który tu uciekł z Tuszyna i przeciągnął mieszkańców na swą stronę. Wzmocniwszy swe siły, fałszywy carewicz wespół z Sapiehą wyruszył dla wznowienia kroków nieprzyjacielskich, lecz musiał spiesznie się cofnąć i tu w dniu 23 grudnia r. 1611 przez tatara zabity został. Służyła K, na miejsce wygnania dla znakomitych więźniów; mieszkali tu przez lat kilka wywiezieni z Warszawy w r. 1767 z rozkazu posła rosyjskiego Repnina, a za wiedzą króla Stanisława Augusta, Kajetan Sołtyk, biskup krakowski, Józef Andrzej Załuski, biskup kijowski, Wacław Rzewuski, wojew. krakowski z synem najstarszym Sewerynem Rzewuskim, starostą dolinskim; w ostatnich czasach od r. 1859 zamieszkiwał tu Szamyl z rodziną. Kałuski powiat, 259m. kw. , ma powierzchnię równą, miejscami wzgórkowatą, grunt gliniasty, piaszczysty, niezbyt urodzajny; znajdują się tu niewyzyskiwane dotąd pokłady węgli. Przerzynają go rzeki Oka, Ugra. Mieszkańców 90336, zajmujących się przeważnie przemysłem. Kałuska gubernia graniczy na północ i wschód z gubernią moskiewską, na wschód z tulską, na południe z orłowską, a na zachód z smoleńską i leży między 53 i 56 szer. północnej i 51 a 55 długości wschodniej. Rozległość jej wynosi 561, 53 m. kw. 27172, 5 w. kw. , ludność 1, 010, 628 głów, z tych 494748 męż. i 515880 kobiet; pod względem zaś religii 980970 prawosławnych, 27477 rozkolników, 1165 katolików 305 ewangelików, 617 żydów, 68 mahometan i 31 pogan, z których 1801 osób na 1 m. kw. przypada. Powierzchnia gubernii jest płaszczyzną wzniesioną, ku północozachodowi pagórkowatą, w stronie zaś płn. wsch. piaszczystą; w połud. zachod, części znajdują się miejsca niskie i bagniste. Kaługa, niem. Kalluga, według Kętrzyńskiego wś w pow. toruńskimi. Na mapach wojskowych ani w skorowidzach niewspominana. Kaługowo, st. p. w gub. kałuskiej, pow. mosalskim, blisko większych stacyj pocztowych Juchnów i Aleksandrowski Chutor. Kaług, właściwie SiedliceKałus, niem. Schaedlitz Kalus, wś, pow. pszczyński, par. Pszczy na, w przedłużeniu płd. zachodniej kończyny m. Pszczyny, ma 184 mr. rozl. Był tu niegdyś i folw. książęcy, ale grunta do folw. Louisen hof włączono. F. S. Kałuska gubernia, ob. Kaługa. Kałuska Siwka, ob. Siwka Kałuska. Kałuska Wola, wś, pow. nowomiński, gm. Kuflew, par. Kałuszyn. Kałuski, błota, ob. Duba, rz. Kałuskie Dołhe, ob. Dołhe Kałuskie. Kałusz, miasteczko powiatowe w Galicyi, o 100 kil. na płd. płd. wsch. od Lwowa. Tuż na płn. . wschód od K. leży osada niemiecka Nowy Kałusz i wieś Bania, odrębne gminy admini stracyjne, należące jednak wraz z Kałuszem do jednej gminy katastralnej. W opisie fizycz nym łączymy przeto także te trzy gminy w jedne całość. Zajmują one przestrzeń od 49 do 49 5 półn. szer. i od 41 58 do 42 6 30 wsch. dług. od P. Na półn. zachód leżą Mości ska i Kopanka, na płn. wsch. Dołpotów, na płd. wsch. Studzianka, Podhorki i Chocin, na płd. zachód Pójło i Siwka. Miasto samo roz łożyło się w płd. wsch. stronie obszaru; na wschód od niego leży przedmieście Dómka al. Dumka, na płd. Zagórze, na płn. zachód Pomiarki. Na płn. wschod. narożniku obszaru leży Kunicha al Srolek, przysiołek Bani. Cały obszar leży w dorzeczu Dniestru. Przez płd. kończynę płynie Słona Rzeka, ramię Czeczwy. Wchodzi ono tu z Pójła, płynie od zach. na wschód, dzieli się na dwa ramiona, których jedno skręca na płd. wschód a niebawem opu szcza obszar i wpada do Łomnicy; drugie zaś płynie napłn. wschód przez płd. część miasta a opuściwszy obszar miejski wpada również do Łomnicy. Na płn. od Słonej Rzeki płynie Siw ka. Wchodzi ona w obszar ze wsi Siwki i pły nie zrazu na wschód, potem na płn. wschód przez płn. część miasta, następnie pomiędzy Banią i Nowym Kałuszem i pomiędzy Kałuszem a Kopanką, poozem opuszcza obszar. Do Siw ki wpada od praw. brz. potok nastający na płnod Kunichy, na płn. stoku Kopanki, płynący Kałpaki Kałpaki Kałtki Kałubiel Kałudy Kaługa Kaługowo Kałuska Kałuski Kałuskie