iławski, marsz. konfed. województwa połockiego, porąbany w potyczce pod Lanckoroną r. 1771. Istnieje tu także piękna biblioteka klasztorna, która powstała z darów Mikołaja i Jana Zebrzydowskich, Anny Radziwiłłównej, Anny z Ruszczy Lubomierskiej, Zofii z Iwanowic Jordanowej, Krzysztofa del Campo ks. Scypiona bernardyna i w. i, R. 1617 liczyła do 1000, dziś liczy około 6000 dzieł. Wszystkich dróżek czyli kaplic jest 26; stacyj drogi N. M. P. jest 20. Miejsca zaś szczegółowe są kapliczka Wniebowzięcia na górze Oliwnej, kaplica św. Heleny, Znalezienia św. Krzyża i Pięciu braci Polaków. Główne odpusty są 1 od Kwietniej Niedzieli do Wielkiego Piątku, dni sześć; 2 W Zielone Swiątki, dni trzy; 3 W Boże Ciało, dni cztery; 4 Na Wniebowzięcie N. Panny, dni siedm; 5 Narodzenie Matki Boskiej, dni trzy; 6 św Franciszka 4 paźdz. dni cztery. Czyt. M. Baliński i T. Lipiński, Starożytna Polska, Warsz. 1844, t. II, 237 239. Józef Łepkowski, Kalwarya Zebrzydowska i jej okolice. Kraków, 1850. Tenże, Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa. Warszawa, 1863. Str. 192 214. Kalwarya Zebrzydowska w Przyjacielu ludu. R. IV. T. II, 1838. Str. 297. Historia Calvariae seu diligens et accurata descriptio situs, fundationis, privilegiorum Devotissimi Conventus Zebrzydovicen. S. Mariae Angelorum ad Calvariam, cum omnibus ad illum spectantibus concessionibus, Litteris Apostoliois, confraternitatibus et miraculia divina bonitate ibidem exhibitis et exhibendis, nec non rebus in eo notabiliter gestis collecta. A. D. 1613. Jest to rękopis o 772 str. , pisany złą łaciną; znajduje się w bibliotece zakonu kalwaryjskiego. Kalwarya albo krótka historya o fundacyi miejsca i oo. bernardynów na gruncie zebrzydowskim, przez ks. Mikołaja Skarbimierza. W Krakowie, w druk. Mac. Andrzejowczyka, 1632. Kalwarya albo nowa Jeruzalem na polach Zebrzydowskich zasadzona, a przez ojca Franciszka Dzielowskiego zakonu św. Franciszka wywiedziona. W Kaźmierzu przy Krakowie, w druk. Balcera Swierzbowicza, r. p. 1669. Ozdoba Korony Polskiej, po św. Jerozolimie pierwsza św. Jerozolima Zebrzydowskich, przez ks. Jana Połanieckiego. Kraków, 1760. Starożytności Polskie, Poznań 1842, str. 413. M. Grabowski, Kraków i jego okolice. Kraków 1866. Str. 241 245. Encykl. Orgelbranda. T. XIII, 770. Kalwaryi historya. Cieszyn, 1861. Opis K. w Kłosach t. XIV. Kalwarya Zebrzydowska p Chłędowskiego w Pam. lwowskim 1817, t. 6, str. 261. Kalw. w Wadowiekiem w Lwowianinie 1841 str. 264. K. Z. opis niemiecki w pismie Galizia 1840, mr. 29. K. Z. w Przeglądzie naukowym, Warszawa, 1842, t. 4, str. 1125. K. Z. w Czasie, 1853, nr. 154. K. Z. w Przyjacielu domowym 1855. K. Z. w kalendarzu Wildta, 1856 str. 26 z ry ciną. Odpust w K. Z. Czas 1862, nr. 113 i 114. K. Z. p. Siemieńskiego, Tyg. illustr. 1861, III, 147. K. Z. w Tygodniku lwow skim z ryciną 1868. K. Z. , rycina i krótki opis w dziełku Galicya w obrazach, zesz. 11. Kolorowany herb K. Z. znajduje się w Muz. Ossolińskich. WK. Z. urodził się Józef Kalasan ty Szaniawski. Br. G. i Mac. Kalwarya pacławska al. przemyska, wś w pow. dobromilskim, 10 kil. na płn. zachód od sądu powiat. i stacyi kol. w Dobromilu, 5 kil. na płd. wschód od st. poczt. w Rybotyczach, w pięknem położeniu, na wzgórzu, śród gęstych lasów. Na wschód leżą Nowosiołki dydyńskie, na płn. Huwniki, na zachód Makowa, na płd. Pacław. Wzdłuż granicy zach. płynie od płd. potok Sopotnik, dopływ Wiaru. W stronie zachodniej wznosi się nad potokiem wzgórze zwane Kalwarya do 332 m. Wsch. część obszaru wznosi się wyżej; tutaj leży klasztor 465 m. a na płn. od niego liczne kapliczki, idące w kierunku płn. wsch. aż w pobliże Sierakosiec w pow. przemyskim. Wedle spisu z r. 1880 było 310 mk. w gminie, 8 na obszarze dworskim prawie wszyscy obrz. rzym. kat. . Par. rzym. kat. w miejscu, należy do dekanatu dobromilskiego, dyecezyi przemyskiej. Należą do niej Hujsko, Leszczyny, Makowa, Nowosiołki, Pacław, Paportno i Sopotnik. Dawniej należała Kalwarya do par. rzym. kat. w Rybotyczach, od roku 1722 do Niżankowic; zaś w roku 1743 przyłączył Wacław Sierakowski, biskup przemyski potem arcybiskup lwowski parafią do klasztoru pacławskiego. Kościół i klasztor założył Andrzej Maksymilian Fredro, kasztelan lwowski, potem wojewoda podolski, stosując się do rozmiarów prawdziwej Kalwaryi i tu sprowadził franciszkanów 5 sierpnia roku 1668. Budowę kaplic celem obchodzenia męki Chrystusa i na pamiątkę Matki Boskiej i posągów śród lasu ukończono w przeciągu 3 lat. Gdy tenże Fredro nakazał synowi swemu, bawiącemu wtedy w Rzymie, prosić papieża o udzielenie odpustów dla fundowanego przez siebie kościoła, Klemens X, słuchając ralacyi o fundacyi miejsca tego, odrzekł z podziwieniem Fili magna et multa petis; visne ex Polonia Romam facere Pozwolił więc raz w rok zupełnego odpustu zwiedzającym K. pacł. Za staraniem Jerzego Fredry, kasztelana lwow. , rozciągnięto to pozwolenie w r. 1671 na lat 20. Odtąd co lat 20 odnawiają zakonnicy tutejsi w Rzymie przywilej na odpusty. Podobnie jak na Kalwaryi zebrzydowskiej obchodzą tu drogi męki Chrystusowej, tudzież drogi radosne i bolesne Matki Boskiej. Znajdujący się w kościele cudowny obraz Matki Boskiej, Kalwarya pacławska Kalwarya