siedzibą osobnej ziemi kadyńskiej terra Cadinensis r. 1255 wspominana. Krzyżacy zajęli to uroczo miejsce, mieli tu swój folwark z dworcem, który nad całą okolicą postawili. Utrzymywali także urzędników czyli rządców we wsi. Częściej wygotowywano przywileje krzyżackie w Kadynach, jako np. r. 1324 dla Hazelewa i Bierkowa, r. 1330 na młyn we wsi Klakendorf, r. 1347 na młyn w Reimannsfelde itd. Także sądy odbywały się tu osobne nad prusakami, jak czytamy w aktach, , in unserem Richthofe zu Cudyn. Około r. 1430 ustąpili te dobra krzyżacy sławnemu Januszowi von Baysen, tyle im potem niewdzięcznemu. Przywilej nieco później wygotował mistrz w. Paweł von Russdorf r. 1432. W przywileju wspomina mistrz między innemi, że za pilne usługi, które czynił krzyżakom Janusz i później czynić będzie, ustępuje mu się dwór nasz i dobra Cudynen unsir Hof und Gut Cuddynen dokąd włók 20 należy. Nadto 8 włók i jedna włóka pruska Hoke przy wsi Scharfenberg; dalej 40 włók w Rehberg, młyn w Hazelewie, wszystko prawem magdeburskiem. W zatoce Swieżej miał Janusz prawo ryby łowić mniejszemi narzędziami ku własnej potrzebie. Sądownictwo większe i małe otrzymał nad podda nymi. A jeżeliby mu P. Bóg męzkich potomków nie użyczył, mogą te dobra po nim odziedziczyć córki wyjątkowym sposobem. Za to winien nam będzie Janusz Baysen Baziński corok na uznanie naszego panowania dawać wosku funt kramny i 1 chełmiński albo 5 pruskich fenigów płacić, nadto w wojnie służyć nam na koniu, kiedy potrzeba. Płużne z tych dóbr mu opuszczamy, ale następcy dawać je będą. R. 1431 d. 23 lutego tenże Janusz wydał 17 włók prawem chełmińskiem we wsi swojej Kudien osadnicy nazywali się Piotr Schweinchen Swinka, Piotr Giandaw, Paweł Glandaw, Nadraw, Klauken, Dytmar Hayen, Mikołaj Tulken i Paweł Dytryk. Gotówką zapłacili od włóki po 4 m. , czynszu dawali po 1 i pół m. Na swój użytek wyjął Baysen dwor z ogrodem, las jodłowy i łąkę między lasem a zatoką. Czynszownicy zobowiązani byli utrzymywać w należytym stanie gelegen zu halten dwór i ogród, drzewo ku temu brać z lasu swojego. A kiedyby pan Baysen tu bawił, drzewo także dla jego potrzeby z lasu swojego dostawiać, łąkę mu grodzić, siano do połowy sprzątnąć. R. 1605 Ludwik Baysen i Anna z Białobłockich Bazińscy sprzedali kadyńskie dobra za 10, 000 zł miastu Elblągowi z prawem wykupna po 3 latach. R. 1682 posiadacz Jan Teodor von Schlieben wojew. liwoński. Po jego śmierci r. 1695 przez niejaki czas posiadał te dobra syn jego Ernst Zygm. von Schlieben, który je sprzedał Stan. Działyńskiemu. Krótko potem znowu je posiada młodszy brat ostatniego, Jan Wilhelm von Schlieben; zostawił jednę córkę niedorosłą Eleonorę; majątek bardzo rozpraszał. Za 18000 tal. zaciągnionego długu objęła po nim K. siostra jego Marya Eleonora, żona kanclerza pruskiego von Ostau. Sama nie mając dzieci zapisała dobra owej córce Jana Wilhelma Eleonorze. Hr. Eleonora v. Schlieben 1 voto za Morsztynem, 2 za hr. z Lubrańca Dąbskim kasztelanem brzeskim, także dzieci nie miała, zapisała więc dobra swoje ostatniemu mężowi Dąbskiemu. Po jej śmierci krewni von Schlieben wytoczyli jednak proces i zapis unieważnili r. 1786 i odprzedali dobra generałowi pruskiemu Wilh. hr. von Schwerin. R. 1799 d. 18 maja nabył K. drogą subhasty kanon. warm. Ignacy Mathy, późniejszy biskup chełmiński, ale tegoż jeszcze r. 1799 d. 4 paźdz, ustąpił je krewnemu Ignacemu Antoniemu Mathy, bankierowi w Gdańsku. R. 1804 Gotfryd Struensee z Elbląga posiadacz. R. 1806 lejnant Leop. von Dewitz. R. 1811 ponownie Strueusee. R. 1817 Daniel Birkner kupiec z Elbląga. R. 1827 drugi syn jego Edward Birkner. Przedtem bywała znaczna część wsi wydawana czynszowym gburom, których ostatniemi czasy wykupiono, tak że obecnie istnieje tylko folwark w K. Fundatorom klasztoru oo. bernardynów jest wspomniony powyżej Jan Teodor v. Schlieben wojewoda. R. 1682 zawezwał do siebie na pierwszą ugodę o. Piotra Meischel z Warszawy, przeznaczonego tu na gwardyana. R. 1683 d. 18 sierp. bisk. warmiński potwierdził fundacyą. Tegoż roku d. 7 września przygotowany jest przywilej erekcyjny zakonnicy zowią się fratres ord s. Francisci minores de regulari observ. Otrzymali plac wolny 200 kroków długi, 150 szeroki; klasztor i kościół przyrzekł pobudować fundator. Kamień węgielny do tej nowej fundacyi położony r. 1684, zakonnicy z Warszawy sprowadzeni r. 1685, kościół ukończony 1686 r. Zniesiony został ten klasztor za rządów pruskich r. 1826 budynki, ogród przeszło 8morgowy, łąkę 11morgową kupił posiadacz dóbr Birkner r. 1840 za 2596 tal. Kapitał poklasztorny przejął fiskus. R. 1863 wzrósł on do sumy 8169 tal. Kwotę oddał rząd biskupowi warm. na fundacyą zakładu dyecezyalnego demerytów w Springborn przy Licbarku. Obecnie pozostały jeszcze słabe resztki dawniejszego klasztoru. Ob. C. Rhode Ber Elbinger Kreis 47, 86, 129, 385, 386, 369. Kś. F. Kadys, ob. Kad. Kadysz, wś nad Czarną Hańczą, pow. augustowski, gm. Wołowiczowce, par. Teolin, w pięknem położeniu, blisko ujścia Marychy do Hańczy. Odl. 53 w. od Augustowa. Składała się z kilku odrębnych części, przybierających coraz to inne nazwy od właścicieli takowych. Spis z 1827 r. wylicza pięć oddzielnych części.

Kadysz

Kadys

Kadysz