Jędrzejowskie olędry, niem. PutzigHau land, ob. Jędrzejów. Jędrząjki, niem. Jendreyken, wś, pow. łecki, st, p. Borzymy. Jędrzejnik, Jędrzejniki, wś, pow. nowomiński, gm. Glinianka, par. Nowo Mińsk. W roku 1827 było tu 15 dm. , 108 mk. Folwark Jędrzejniki Gelinów z wsią Jędrzejniki, od Mińska w. 7. Rozl. mr. 774, grunta orne i ogrody mr. 450, łąk mr. 35, pastwisk mr. 70, lasu mr. 170, zarośli 39, wody mr. 1, nieużytki i place mr. 10. Bud. mur. 1, drew. 12. Wieś Jędrzejniki osad 15, z gruntem mr. 168. Jędrzejów w języku urzęd. Andrejew zwany, osada, przedtem mko, stolica powiatu i n. gub. kieleckiej, leży pod 50 38 4 szerok. i 37 57 2 dług. wschodniej, nad dwiema rzeczkami Brzeźnicą i Jasionką, z których pierwsza przerzyna miasto ze stawów pod klasztorem wypływa, druga płynie brzegiem jego terytoryum. Połączony jest traktem bitym IV rzędu z Kielcami i Miechowem, traktem bitym na Szczekociny do Koziegłów i st. drogi żel. warszaw. wied. w Myszkowie, tudzież z traktem idącym z Kielc na Pińczów do Skalbmierza, z którym trakt z J. idący przecina się we wsi Kije. J. odl. od Warszawy 196 w. , od Radomia 112 w. od Kielc 35 w. Posiada dwa kościoły murowane paraf. , po cystersach, sąd gminny okr. I, urząd powiatowy, urząd gminny, dwie szkoły początkowe męzką i żeńską, szkołę niedzielną rzemieślniczą, seminaryum nauczycielskie ze szkółką wzorową, filią banku polskiego, oddział pocztowy, stac. telegraficzną, dom schronienia dla starców i kalek. W 1827 r. liczono tu 185 dm. i 1447 mk. , w 1861 r. było 223 dm. 49 mur. i 1970 mk. wyłącznie chrześcianie; 1875 r. 2537 mk. ; obecnie 3, 100 mk. Osada to bardzo starożytna, na początku XII wieku była wsią zwaną Brzeźnica i należała do dwóch braci Janisława, proboszcza wrocławskiego, kanonika gnieźnieńskiego i krakowskiego, oraz Klemensa, z domu i rodu Gryfów, którzy słynący podówczas zakon cystersów sprowadzili roku 1111 z Morybundn, w Burgundyi, do Brzeźnicy, i klasztor im tutaj wystawili 1149 r. . Klasztor ten z początku miał szczupłe dochody, lecz gdy pierwszy z założycieli został arcybiskupem gnieźnieńskim, zaraz hojnie go obdarzył i samą wieś Brzeźnicę podarował. Późniejszymi głównymi uposażycielami klasztoru byli biskupi krakowscy Gedeon i Wincenty Kadłubek, z których ostatni wstąpił nawet do tutejszego klasztoru, puszczając biskupstwo Iwonowi, i w nim jako zakonnik w r. 1223 świętobliwego życia dokonał. Przy końcu XII w. wieś Brzeźnica która już 979 r. miała podobno kościół mur. przezwana była Jędrzejowem, od imienia jednego z opatów Andjrzeja, jak twierdzi Paprocki. Lecz wiarogodny spis opatów tutejszych Hencel, O klaszt. Jędrzej. , str. 170 żadnego w owym czasie nie podaje Jędrzeja. Bez wątpienia zatem Brzeźnica od kogo innego przemianowanie swoje otrzymała. Był tedy J. jeszcze w r. 1271 wsią, którą dopiero Bolesław Wstydliwy osobnym przywilejem wyniósł do stopnia miasta i prawem niemieckiem nadał, uwalniając mieszczan od wypraw wojennych i od robocizn przy stawianiu zamków, wyrażając się w niem, iż oni wyłącznie tylko do opata i klasztoru rozrządzenia należą. Obdarzyli to miasto różnemi swobodami i inni monarchowie polscy i biskupi, jako to biskup krakowski Paweł w r. 1274; Władysław Łokietek w latach 1308 i 1318 i i d. , pomnażając dobra klasztoru, który aż do ostatnich czasów był stolicą jednego z najbogatszych opactw w dawnej Polsce. Lecz ślady tych nadań w czasie pogorzeli J. przed r. 1510 w ogniu zniszczały. Po spaleniu miasta i przywilejów mieszczanie udali się do Zygmunta I z prośbą, aby im takowe ponowił. Król wyznaczył na grunt komisyą, która pod przysięgą 10 wiarogodnych obywateli wybadała jakie im prawa, nadania i swobody służyły. Na mocy zdania sprawy tej komisyi, Zygmunt przywilejem wydanym w Krakowie 1510 roku przyznał miasta prawo niemieckie, targi tygodniowe i trzy jarmarki do roku. A ponieważ okazało się z zeznania tychże mieszczan, iź winni byli dostarczać na każdą wyprawę wejenną wóz czterokonny z woźnicą, dwóch pieszych ludzi i łożyć na ich utrzymanie, a nadto obowiązani byli dawać podwody i opłacać podatki, jakie tylko uchwalone zostaną; wszystkie przeto takowe ciężary i powinności nadal ponosić mają, bynajmniej się od nich nie wyłamując. Przywilej ten i inne petwierdzali późniejsi królowie polscy, jako to Zygmunt August w r. 1533 w Krakowie; Stefan Batory, w r. 1581 w Warszawie; August III dnia 26 maja 1751 i nakoniec Stanisław August 25 sierpnia 1778 r. Ztąd miasto było zamożne, ludne i dobrze zabudowane, a do tutejszego klasztoru liczne włości należały, które wraz z miastem, po supressyi zakonu w r. 1817, przeszły na własność rządową. Co do wspomnień historycznych przywiązanych do J. , to w r. 1526 r. znaczna część stanu rycerskiego, przeciwna wyborowi cesarza Maksymiliana, popierając elekcyą Stefana Batorego, zgromadziła się tu na zjazd walny trybem pospolitego ruszenia, do którego przyłączyło się niemało senatorów. Tu przybyły w poselstwie Hieronim Filipowski dziękował w imieniu Batorego za obranie na królestwo. Potwierdzono następnie wybór Anny Jagiellonki na królowę i przybranie jej za małżonka Batorego. Przy końcu maja 1592 r. tu zje

Jędrzejowskie olędry

Jędrzejowskie

Jędrząjki

Jędrzejnik

Jędrzejów