Niema tu zwyczaju, aby rodzice chudobę swoją dzieciom oddawali, chyba późno i przy śmierci. Nawet dom mieszkalny sam sobie wystawić muszą, którzy się do małżeństwa zabiorą. Poprzednio też każdy chłopak zarobił sobie nieco grosza, przebywszy, jako jest ogólny zwyczaj, kilka lat w służbie na okręcie. Czytać i pisać każdy rybak potrafi, dzięki szkołom, które w każdej wiosce się utrzymują. Gazety pilnie czytują, osobliwie Pielgrzyma z Peplina i Przyjaciela ludu z Chełmna, obecnie z Poznania. W ogóle lud to ciekawy, jak i nasi bracia górale. Kiedy kto cudzy zjawi się w ich wiosce, zaraz na ulicę dzieci i dorośli wychodzą i o wszystko pytają. Pod względem gminnego urządzenia, tworzą rybacy jak najzupełniejszą rzeczpospolitą. Cokolwiek gminy dotyczy, gminną też naradą obmyślane i rozstrzygnięte być powinno. W takim razie sołtys nakazuje zebranie. Wysłany chłopiec chodzi od domu do domu, wołając głośno do gromady. A gdy się wszyscy zbiorą, obradują. Staropolskim zwyczajem jednozgodność rozstrzyga i nieraz zdarzy się, że bez skutku rozchodzą się, bo niebyło zgody. Panuje także oddawna wspólność majątku na wyspie. Wspólny pasterz wygania bydło na paśnik, także i łąki są wspólne. Siano w kopki grabią i tak się dzielą dla jak największej sprawiedliwości. Jednego z pomiędzy siebie obiorą, oczy mu zawiążą i w środek ustawią, że nie widzi; a inni tymczasem obchodzą z kolei do kopek i pytają komu ta a ta się należy. Na co on rybaka jakiego nazwie, aż wszystkie podzielą. W końcu dodać należy, że i rząd pruski po ojcowsku obchodzi się z rybakami. W wewnętrzne ich stosunki i starodawne urządzenia nie miesza się, żadnej policyi ani żandarma tam niemą. W obliczaniu podatków umiarkowany, sól potrzebną do ryb zasalania po tańszej cenie spuszcza. Szkoły. jako się wspomniało, dla każdej wioski założył rząd. Także i parafią katolicką w Jastarni on głównie uposażył. Poczty piesze codziennie tam i napowrót po całym półwyspie przebiegają. Nawet stacya telegr, w ostatnim czasie została założona w Jastarni. Dla wygody żeglujących zbudowane są i utrzymywane na półwyspie dwie latarnie morskie, w Jastarni gdańskiej i w Helu. Z dawnych jeszcze polskich czasów wspomnieć należy, że za królów Władysława i Kazimierza założono na półwyspie dwa forty, Władysławowo i Kazimierowo nazwane, dla lepszej obrony floty polskiej, którą tu w Puckiej zatoce ustanowić zamierzono. Obecnie nie ma po tych fortach ani pamięci, gdzieby się znajdowały, ani znaku jakiego. Zapewne nie zostały one jeszcze na dobre wykończone, kiedy je szwedzi albo inny jaki nieprzyjaciel zniszczył. O Szwedach przynajmniej wiadomo, że wiele temu półwyspowi dokuczali. Na mapie sztabowej podane są 2 wyniosłe pagórki nad brze giem otwartego morza z przeciwnej strony miasta Helu położone, na jednym stoi napis Schweden B. , na drugim Russen B. , ale o ich znaczeniu nic nie wiadomo. Kś. F. Heland niem. , ob. Borowa góra. Helbersdorf, niem. , ob. Goczo, Helbingsau niem. , Haligowce. Helbinów mylnie Gielbinowa, wś, powiat bałcki, par. Krzywe jezioro, gmina Wielki Bobryk 1550 mk. , w tej liczbie 771 żydów. Ziemi włośc. 1412 dzies. , 52 dm. i 314 kolonistów żydów. Bucholc posiada tu 299 dzies. Helcmanowce, węg. Helczmanócz, niem. Hansdorf, wś, w hrab. spiskiem, w dystr, gielnickim, w dolinie rzeki Gielnicy, śród pięknych Rudaw spiskich, od Gielnicy na połd. zach. w odl 7 kil, a od Mniszka 5 kil na płn. wsch. Wieś ta, należąca do górniczego okręgu, powstała w r. 1326. Założył ją niejaki Kunchman, sołtys ze Sławkowa w hr. szaryskiem i nadał jej nazwę Kunchdorf. Pod tą też nazwą t. j. Kunchfalva, podaje ją Fejer w swoim Cod. dipl. hung. civ. et eccl. w tomie VIII, cz. 3, str. 140; również Wagner, Anal. Scep. I, 449. Parafia ruska. W r. 1876 było w H. 32 kopalń, które z 17 gór dostarczyły 25425 kil. rudy miedzianej, a z 4 gór 3127 kil. miedzi i srebra. Br. G. Helcnarowice, ob. Hecznarowice. Heldervorwerk niem. , ob. Smarchów, powiat namysłowski. Helebartyn, góra w obr. gm. Suchodoła. W pow. dolińskim, od wsi na południowyzachód w Beskidzie lesistym; od grzbietu lesistego, Lipowicą zwanego, ku płn. wsch. odrywa się odnoga ze szczytem H. Taż odnoga rozdwaja się tutaj na ramię wschodnie, ze szczytem Czarną Horą 866 m. , i zachodnie ze szczytem Czarnym Wierchem 892 m. . Z pod stóp wypływa kilka potoków górskich, przerzynających obszar wsi Suchodołu a wpadających do Czeczwy ob. . Wzniesienie H. 1035 m. Helena, wieś, powiat wieluński, należy do dóbr Kuźnica Grabowska, ma 61 osad, 1155 mr. gruntu nadanego włościanom. Helena, jaskinia, ob. Czortowiec. Helena, na Orawie, ob. Ilona. Helena Św. , niem. St. Helena, folw. , pow. bukowski, należy do domin. ; Brody; 1 dom, 24 mk. Helenapol, ob. Chwalęcinek. Helenenhof niem. 1. folw. do wsi rycer. W. Czapielsk, pow. kartuski, par. Prągowo, szkoła Czapielsk, poczta Stęgwałd, odległość od Kartuz 2 i pół mili. 2. H. , folw. , powiat świętosiekierski, st. p. Braniewo. 3. H. , ob. Grabionna, Heland Heland Helbersdorf Helbingsau Helbinów Helcmanowce Helcnarowice Helebartyn Helena Helena Św Helenapol Helenenhof