rolczyków, pochowano ich blisko miasta i usypano wielką mogiłę, na której dziś krzyż drewniany stoi. Na uwiecznienie tej potyczki, są w aktach kościelnych następujące wiersze Na zachód od miasta, obok bitej drogi, Wznosi się na piasku obszerna mogiła, Bo tu grób znaleźli niemcy, nasze wrogi, Których ręka polska walecznie pobiła. W J. jest kościół murowany, pięknego stylu o dwóch wieżach, wystawiony w r. 1752 przez Stanisława Andrzeja Załuskiego, biskupa krakowskiego, dziedzica Jedlińska. Od r. 1869 J. jest osadą i nosi urzędową nazwę Jedlińsk; ma dom. katol. 86, żydow. 16, razem 102, pomiędzy któremi są murowane plebania, oberża i jeden dom żydowski. Ludności ma w ogóle katol. 613, żydów 354, prawosł. 6, ewang. 2, razem 975. Ma ulic 5 Rynek, Famą, św. Wojciecha, Chłodną i Pocztową; rynek obszerny i równy. Cechow miejskich trzy szewcki, kowalski i cech połączony, to jest składający się z członków innych rzemiosł. Jarmarków dziś odbywa się sześć, a co dwa tygodnie we wtorek odbywają się targi. W Jedlińsku jest urząd wójta gminy J. , szkoła elementarna, do której w r. 1879 uczęszczało dzieci 75, jest szpital czyli dom ochrony dla starców, w którym mieści się sześć osób. Jest tu sąd okręgowy czyli gminny, zaprowadzony w dniu 1 13 lipca 1876 r. Jest stacya pocztowa i straż ziemska, w r. 1867 zaprowadzona. Są dwie kasy pożyczkowe jedna kasa włościańska czyli gminna, założona w r. 1870 z kapitałem zakładowym wynoszącym rs. 181 kop. 52 i druga kasa miejska, w r. 1873 założona z kapitałem zakładowym rs. 843 kop. 6 i pół. Herb miasta dawniej był Rak, z powodu że tu były słynne raki, poławiające się w rzece Radomce, znane w Warszawie pod nazwą Raki jedlińskie. Szynków wódczanych i piwnych jest 5 ale pijaństwa niema, bo zaprowadzona wstrzemięźliwość w r. 1863 położyła tamę pijaństwu. W J. jest sklepików żydowskich z wiktuałami i towarami płóciennemi i bawełnianemi kilkanaście; zresztą żadnych fabryk nie ma. J. w ogóle ma rozl. w gruntach, łąkach, ogrodach, pastwisku, włók 21. Z tych gruntu ornego mają mr. 263, prętów 56, łąk 140, pr. 56, ogrodów mr. 27, pr. 91, pastwiska mr. 144, pr. 167. Pod budowlami mr. 8, pr. 87, wody zajmują mr. 10, pr. 45. Granice i drogi mr. 35, pr. 22. Nieużytków mr. 1, pr. 6 czyli w ogóle mr. 630, pr. 250, albo włók 21 przeszło. Mieszkańcy osady żyją z gospodarstwa rolnego, z rzemiosł i przemysłu. Uprawiają oni starannie ogrody warzywne, temi warzywami zaopatrują miasto Radom, i dobrze się z tego mają. Trudnią się rzemiosłem a głównie szewctwem, gdyż tu szewców jest ze 100, kuśnierzy 9, kowali 5, stolarzy 4, tkaczów 4, rymarz 1, cieśla 1, kołodziej 1, rzeźników bijących wieprze 15. Z żydów zaś są rzeźnicy, piekarze, krawcy i jeden felczer. Trudnią się przemysłem, jako to przewózką różnych produktów do Warszawy; wywożą żelazo z fabryki Nietulisko i szkło z huty Wólczyna. J. zdobią dwie alee topolowe, które obok szosy ciągną się od Jedlińska ku Białobrzegom parę wiorst i od Jedlińska ku Wsoli wiorst parę. Cała okolica J. obfituje w łąki, które po obu stronach rzeki Radomki ciągną się od wsi Jankowic przez wsie Bród, Gutów, Wolą Gutowską, Jedlińsko, Piastów, Wsolą, Piaseczno, Lisów, Bartodzieje w długości wiorst przeszło 12 i dostarczają dobrego siana, które zakupuje wojsko dla koni artylleryjskich w Radomiu i koloniści z parafii Głowaczów, którzy łąk nie mają. J. uległo dwukrotnej pogorzeli raz w dniu 9 października 1841 r. drugi raz w dniu 27 sierpnia 1842 r. , gdzie całe prawie miasto ogniem spłonęło. W przeciągu 40 lat powstały nowe domy porządne i dogodne, ale jeszcze te niedbalstwo mieszkańcom zarzucić można, że nie brukują ulic. Ks. Jan Kleczkowski, proboszcz jedliński, od r. 1839 napisał w J. kilka dziełek treści religijnej i wydrukował w Warszawie. W J. odbywa się corocznie zabawa ludowa pod nazwą Scięcie śmierci w kusy wtorek, opisana przez kś. Kleczkowskiego. Obszerniejszy opis Jedlińska zamieszczony jest w Zorzy z r. 1870 nr. 20, 21 i 22. Gm. J. ma 5192 mk. , ziemi 17580 mr. , w czem 11147 dworskiej; domów 574. W skład gmin wchodzą Amelków, Andrzejówka, Bartodzieje, Bierwce Księże, B. Szlacheckie, Bierwiecka Wola, Borki, Brodek, Goryń, Goryńska Wola, Jańki, Jedlanka, Jedlińsk, Jezierna, Ludwików, Lisów, Malinów, Marcelów, Obozek, Olszów, Osowie, ostoja, Piaseczno, Płasków, Romanów, Spezyja, Szpaczki, Wierzchowiny, Wola Gutowska, Wolczyna, Wycisłówka, Zawady, Zazdrość, Zielonka i Załowie. Par. J. byłego dekanatu sandomierskiego ma 2031 dusz katolickich. Jedlińska wola, wś i folw. , pow. noworadomski, gm. Radziechowice. par. Jedlno ob. , Leży na połowie drogi z Radomska do Brzeznicy, ma 385 mk. , 48 dm. , ziemi włośc. 558 mr. , dworskiej wraz z folw. Ludwinów 1276 mr. , w tem ornej 450 mr. Jedlisko ob. Siedlisko, pow. raciborski. Jedlitz niem. , ob. Jedlice i Jedlicy. Jedlna lub Jedlnia, wś i folw. , pow. kozienicki, gm. i par, Jedlnia. Leży przy drodze bitej, o 18 w. od Kozienic nad strugami Rakietką i Roścień według Balińskiego nad Jedlonką. Posiada kościół parafialny murowany, szkołę początkową, urząd gminny, fabrykę fajansów. Ma 183 dm. , 1429 mk. , 605 mr. ziemi dworsk. i 2673 mr. włość. Folw. J. był nadany generałowi majorowi Bezakowi,

Jedlińska wola

Jedlińska

Jedlisko

Jedlitz

Jedlna