wiązkiem pilnowania stawu we dnie i w nocy i odbywania stróży podczas spustu. W roku 1698 wydała tu Marya Kazimira przed podróżą do Rzymu uniwersał ob. Akta ziem. i gro. i I, str. 109. Gdy w czasie wojny północ nej Karol XII król szwedzki w targnął do Polski i nowego jej króla nadać postanowił, zjechał do J. August II i zwołał 16 listopada r. 1703 radę senatu, gdzie przekładał, że jedyną widząc nadzieję w pomocy cara Piotra I umyślił wysłać Tomasza Działyńskiego, wojewodę chełmińskiego, w celu zawarcia nowego przymierza wspólnej obrony. Wielu temu było przeciwnych, dając za powód, iż przez to zniweczono by rozpoczęte z królem szwedzkim układy pokoju. Na ostatniem posiedzeniu oświadczył August, iż wstrzyma się z poselstwem 4 tygodnie, oczekując skutku owych układów. Lecz gdy i na to szemrać poczęto, obrażony monarcha opuścił zgromadzenie a 18 grudnia udał się do Saksonii. Po zgonie królowej Maryi Kazimiry Sobieskiej, pobierającej prawem dożywocia dochody ze starostwa, nadał je August U Józefowi Mniszchowi, marszałkowi. wielk. kor. r. 1716. Od r. 1740 posiadała starostwo Katarzyna z Zamojskich Mniszchowa, podkom. lit. , za przywilejem Augusta III, a w r. 1771 objął je Ksawery Branicki, hetman wielki koronny. W inwentarzu sporządzonym w tymże roku znajduję się następujący opis Zamek i most z poręczami na fosie z drzewa, wałami i fosą otoczone z lipami powale. Na wale brama z gruntu opadła; za tą stajnia, spichlerz, oficyna z drzewa. Z dziedzińca do zamku idąc, brama z dwoma kordygardami, za tą plac, na którym bywał pałac drewniany, teraz rozebrany; skarbiec murowany, budynek ekonomiczny, rezydencya pisarska. Ogród włoski; lipy, smereki, grabina, bukszpan i inne rodzajne dla pożytku, nierodzajne dla ozdoby adornują; altanki i inne budynki, jedne porozbierane, drugie dla starości ruiny czekają; kanały pozałaziły; sadzawka, na której bywały łazienki, trzciną zarosła; figarnia, oranżerya. Staw duży na rzece Szlam, młyn o 6 kamieniach, inne młyny Awedykowski, Szumiłów, Cherhalizów i Czajków, W rynku ratusz z drzewa, domów kat. 10, żydowskich 28. Ulice fama, bruchnalska, krakowiecka, zatylna, jarosławska, lwowska i zamkowa mają 150 chałnp; na podwalu chałup 59 wraz z groblanami. Na przedmieściu wielkiem chałup 332, na małem 97. Garncarze, ślusarze i szklarze w zamku bez żadnej płacy naprawiać powinni. Groblanie raz do roku zażeń odbywają, do zamiatania pokojów, mycia okien, lepienia w zamku, kiedy tego potrzeba chodzą; chmiel w ogrodzie podzameckim zbierają, kapustę ogrzebują i podlewają, jarzynę wykopują i urządzają, z listami poblisko chodzą, na straż do stawu kolejno wychodzą lub stróża rokowego najmują. Do dawnego starostwa jaworowskiego należały miasto J. z przedmieściami wielkiem, i małem z prowentem 31, 220 złp. 6 gr. i wsie Olszanica z wielkim stawem z prow. 5, 171 złp. 12 gr. , Cytula przedtem Wólka Jazowska nowa osada z prow. 1, 008 złp. 8 i pół gr. , Załuże z prow. 3, 272 złp. 15 gr. , Stary Jazów z prow. 2987 złp. 9 gr. , Szkło z prow. 7369 złp. 12 gr. ; Zawadów z prow. 2585 złp. , Nowiny, nowa osada z prow. 1180 złp. 19 gr. ; Czernilawa z pro. 4095 złp. 20 gr. , Wierzbiany z prow. 6303 złp. 28 gr. i Trościaniec z prow. 5841 złp. 6 gr. W Cytuli było też pół łana w pos. Władysława Kryńskiego za przywil. z roku 1750; w Wierzbianach pół łana w posiadaniu Mikołaja i Stanisława Kruszelnickich za przywil. z r. 1763 z prow. 359 złp. 16 gr. , sołtystwo Jana Klisza za przywil. z roku 1749 z prow. 207 złp. , z czego czynsz do dworu odrabiał i pół łana w posiadaniu Józefa Sadurskiego za przyw. z r. 1750 z prow, 33 zł. 9 gr. Starostwo zajęto w roku 1773. Opowiadał naoczny świadek Adam ks. Czartoryski, iż gdy Józef II przejeżdżał przez Jaworów i chciał w nim wszystko oglądać, kazał tu sobie okazywać dawnych czasów zabytki. Rządca tych dóbr ekonomiczny poprowadził go ku pniom drzew ściętych, sadzonych za Jana III. Na ten widok monarcha rozgniewany podniół laskę, którą miał w ręku, na chwalącego się z tej psoty i nierozsądek urzędnika zgromił. W skutek dekretu gub, z 2 kwietnia 1790 r. wyłączono miasto J. z dóbr starostwa i dano mu nazwę królewskiego miasta. W tymże roku miasto do szczętu zgorzało. W skutek dekretu z r. 1797 winno było miasto spłacić cenę wykupna w sumie 26, 470 złr. 44 kr. , w 25 rocznych ratach, otrzymawszy za tę sumę prawo poboru rocznych czynszów od mieszczan, żydów i przedmieszczan, grunta Bukownia zwane 190 m. 706 kw. sążni ornego pola, 17 mr. 1170 kw. sążni łąk i cegielnię, prócz karczem dwóch na Koniecznej i Charchaliz, jeszcze jednę karczmę, prawo wolnego pędzenia i przedaży wódki. Od ceny wykupna odrachowano retencyą za prawo rybołówstwa przyznano gminie wyrokami sądu szlacheckiego lwowskiego z r. 1788 i sądu appelacyjnego z roku 1791. W administracyi rządowej pozostało 11 wyżej wymienionych wsi z wójtostwami nowymi i starym Jazowem, Cytuli i Czernilawie. Przyłączono i wieś Ozomla z ziemi przemyskiej, dzierżawę Tuczapy ze wsiami Mołoszkowice i Zbadyn, wieś Czarnokońce, w końcu dobra funduszu edukacyjnego, po zniesionem zgromadzeniu jezuitów zajęte, Mużelowice, Berdychów, Reczyczany, Laszki, Nowosiołki i Podłuby; utworzono osady Szumlan,

Jaworów