stoku płyną przoz wieś Bystre kilkoma strugami do potoku Jawornika, wody z płn. stoku do pot. Jasienka płynącego w Bandrowie. Na płn. wsch. od Jawornik leży krótkie pasmo górskie Żuków, na płd. zach. las Besida. Jawornitz niem. , ob. Jawornice. Jawornisty las w płd. stronie Zubrzycy, w pow. turczańskim. Przypiera on na płd. za chód do granicy Bachnowatego i w tej stronie łączy się z Minczołem Zubrzyckim 1108 m wys. , lasem Kiczerą i Prypirem 1068 m. ; na zach. łączy się z lasem Łabyciówka a na wsch. oddzielony jest doliną Rybnika zubrzyckiego od lesistych gór Medwedie 1069 m. i Rosochaczka 1044 m. Wody jego spływają w kilku strugach na płn. do Rybnika zubrzyckiego. Lu. Dz. Jaworów 1. wś, pow. warszawski, gm. Falenty, par. Raszyn. Leży na lewo od dro gi bitej warsz. radomsk. , o 2 w. od Raszyna. W 1827 r. było tu 10 dm. , 78 mk. 2. J, wś i folw. pow. nowoaleksandryjski, gm. i par. Źyżyn. W 1827 r. było tu 10 dm. , 85 mk. Jaworów, dobra w pow. wileńskim, nad rz. Wisińczą, w 5 okr. adm. gm. i par. Soleczniki, o 31 w. ku płd. od Wilna, liczą z folwarkami Polbarcie, Koryznówka i karczmą Kunkułką 253 dzies. ziemi uprawnej i 75 dzies. lasu. Mają także młyn i gonciarnię. Na schyłku zeszłego wieku J. należał do Jana Chodźki, szambelana JKM. , ojca Dominika znanego literata. Następnie przeszedł do Korzeniówskich, dziś należy do Wędziagolskich. Jaworów po rusku Jaworów, 1 miasto powiatowe w Galicyi, 48 km. na płn. zach. od Lwowa, 16 km. na płn. od najbliższej stacyi kolei Karola Ludwika w Sądowej Wiszni, między 40, 56 a 41, 6 wschodniej długości i 49, 54 a 49, 59 płn. szer. Na płn. od J. leży. Czerniława i Jarów stary, na wsch. Załuże i Olszanica, na płnwsch. Czołhynie i Przyłbice, na płd. Czerczyń i Rogoźno, na płdzach. Porudenko, na zach. Wólka rosnowska i Huki. Miasto leży na równinie. W stronie wschodniej, na granicy Załuzia i Olszanicy, leży Jaworowski staw ob. , utworzony przez Szkło. Potok wypływa ze stawu i płynie na zachód, przez południowy obszar miasta, łukiem lekko na płd. wygiętym, a przyjmuje w obrębie miasta kilka dopływów od lew. i praw. brz. , z których najznaczniejsze od lew. brz. pot. Rulów i Popowski potok, zwany w dolnym biegu Sklenarką. Wody z północnej krawędzi obszaru uprowadza potok płynący od płd. wsch. na płn. zach. do Retyczyna dopływu Szkła. Na zachodnim brzegu stawu leży miasto samo; na płd. zach. brzegu przedmieście małe, zaś na zach. od miasta ciągnie się wzdłuż praw. brz. Szkła najprzód przedmieście wielkie a potem Nakoneczne na przestrzeni 7 kil. W środku miasta znajduje się rynek obszerny, w czworobok zabudowany. Ulic jest 17 lwowska, królewska, jarosławska, farna, stawowa, szpitalna, młyńska, groblańska, wyższa i niższa żydowska, żydowskiej łaźni i synagogi, krzywa, garncarska, zawalna i wałowa. W mieście samem domy murowane, między niemi kilka piętrowych. W stronie połud, wschod. od miasta na lew. brz. Szkła leży pastwisko, piaskiem po większej części pokryte, i przypiera o las zwany Borkiem, należący do paraf, łacińskiej i obszaru dworskiego. Najwyższy szczyt tego lasn wznosi się do 273 m. Północną stronę obszaru zajmują pola orne, jak Kopaczka, Zakadkami i inne, wznoszące się wyższymi pagórkami do 248 i 268; najwyżej blisko płn. granicy do 281 m. , opadają zresztą do 239 m. Dolina Szkła opada w połowie drogi do 217. . Cały obszar wiejski liczy 9002 mor. ; z tego przypada na obszar dworski 328 roli or. , 380 łąk i ogr. , 21 pastw. , 546 lasu. , na własn. mniej. 4765 rol. or. , 1216 łąk i ogr. ; 1254. , 502 mor. lasu. Gleba piaszczysta, na pagórkach glinkowata, sprzyja najlepszej uprawie żyta i hreczki, także kartofli, prosa i ku, mniej uprawie pszenicy i jęczmienia. Wedle spisu z r. 1880 było 9072 mk. w gminie a 87 na obsz. dwor. Wedle obliczenia z roku 1857 było mk. 8585 5856 obr. gr. kat. , 844 rzym. kat, 12 wyzn ewang. , 1873 żydówj. Wedle szematyz, z r. 1881 mk. ob. rz. kat. 1047, gr. kat 5211. Przedmieszczanie noszą ubiór wiejski niebieskie sukmany i żupany z tą tylko różnicą, że używają kaszkietów czapek. Właściwością ruskiego języka tutejszych mieszkańców jest, że kobiety mówią, . ja budu robył zamiast, , robyła a w liczbie mnogiej my budem robył zamiast robyły Wszyscy mieszczanie i przeważna część przedmieszczan trudnią się rękodzielnictwem. Przedewszystkiem celują tutejsi stolarze, tokarze, rzeźbiarze, garncarze i rzeźnicy w przeważnej ilości; są też tkacze wyrabiający płótno grube i średnie lniane, kilku garbarzy, kuśnierzy, szewców i rozmaitych innych, którzy wszyscy niemal zbywają wyroby swoje na odwiedzanych tu licznie jarmarkach i targach, jakoteż i po cudzych jarmarkach. Szczególnie znane są po wszystkich jarmarkach w Galicyi tutejsze wyroby z drzewa lipowego, jaworowego i olechowego, jako to naczynia, fujarki, piszczałki, sita, przetaki, niemniej wy roby bednarskie; słynne są też tutejsze plecionki ze słomy, wikliny i rogóżki, dla których dostarczają obfitego materyału obszerne stawy i moczary w miejscu i okolicy. Okazy dość wytwornej roboty, jak koszyczki do robót damskich, na frukta, tacki, wazoniki i inne w prześliczne desenie plecione, otrzymały już kilkakrotnie pochwały na wystawach pu

Jawornitz

Jawornitz

Jawornisty

Jaworów