wie najokazalszem miastem w Galicyi, całe murowane miasto, wiele kamienic o dwu i trzech piętrach w około rynku i po ulicach, fabryki świec Jarzących i inne. Dnia 3 czerwca 1790 zgorzało prawie do szczętu. Około roku 1800 miało do 11 tys, mieszk. Nowy Dykcyonarz geogr. Wrocław 1813 przed r. 1842 tylko 8000 Berghaus Grundriss d. Geogr. 1842. W r. 1862 miał tylko 8800 mieszk. . Pozbawione szkół wyższych, zostało w rozwoju prześcignionem przez inne miasta i dopiero teraz się podnosi. Herb miasta wyobraża otwartą bramę, nad nią dwie baszty pod koroną. Mac. Miasto J. jest też zwane niekiedy w dokumentach Jarosławiec, np. w dokum, z r. 1425 rozgraniczającym Żurawicę od dóbr Przemyśla. Akta ziemskie i grodzkie t. 7 str. 70. W XVI w. budowano tu dubasy czyii dziubasy, t. j. statki do ładowania zboża. Stanowiły one przedmiot handlu rozgałęziony po całym kraju. Szkuty i komięgi tu budowane spławiano Sanem aż do Wisły. Już r. 1570 ustanowione było cło od tych statków a w r. 1650 zawiązało się towarzystwo pod nazwą konfraterni nowej, którego celem było budowanie kryp, szkut i komięg i spuszczanie ich wraz z zbożem do Wisły. Zyski tego towarzystwa wynosiły przeszło 6000 zł. czerw. W r. 1616 założył tu Jan Szeliga drukarnię. W XVI w. wieku był browar; w XVII w. były tkalnie, wyrabiano też zegarki, miecze i noże, kapelusze i sieci, była garbarnia, w ogóle w 1629 r. istniało 20 cechów, w V w. był także cech hultajów, dawniej szeroko rozgałęziony. W XVIII w. była fabryka świec jarzących, zwanych jarosławskimi, potwierdzono cech kotlarzy. Przy końcu w. . XVIII wyrabiał tu broń Bielogradzki, w tym czasie zaczęto także wyrabiać mundury austryackie. Z początkiem w. XIX blichowano w fabrykach Stawika i Wapińskiego po 400 do 500 cetn. wosku i wyrabiano zeń świece; także fabryka Schwarzmana mało im w tem ustępowała. Z początkiem tegoż wieku wyrabiano kafle, założono fabrykę sukna i sławną garbarnię. Opis miasta z ryciną w Przyj. ludu z r. 1844 str. 330 i 1846 str. 113. Kościół p. Maryi tamże, str. 202 i 203. Opis miasta w Rozmait. Lwow. , 1831 str. 30 i 1834, str. 167. Wiadomość histor. i statyst. o Jarosławiu p. Siarczynskiego, Lwów, 1826. Opis miasta p. Płoszczańskiego w Naukowym Sbornyku Matycy 1868 str. 177 inn. Kościół p. Maryi w J. , Kłosy, t. 18 str. 188. O drukarni w J. , Lwowianin, 1840 str. 16. Najświętsza Marya u dominikanów w J. p. Piątkowskiego, 1864. Erekcya kolegiaty jarosławskiej w znacznem skróceniu ob. Przyjaciel chrześc, prawdy 1835, zesz. I, str. 107, zesz. II, str. 109, Restauracya kościoła P. Maryi p. Kalinkę, Czas, 1880, nr. 66. Steinrelief an der Kirche w Mittheil der Commission zur Erhaltung der Baudenkmale, Neue Folge, Wien t. III, str. XV i t. IV str. XVI. Ueber Wachsbleichen in J. w Bemerkungen auf der Reise durch Galizien v. Rohrer, 1804 str. 202. Nawodziska na Sanie Gaz. lwowska, 1874 nr. 246. Krótki opis z ryciną u Stęczyńskiego, , Okolice Galicyi, O obrazach Stachowicza w tutejszych kościołach wspomina Rastawiecki w Słowniku malarzy i II str. 211. Przywilej z r. 1440 ob. Dod. Gaz. lwow. 1854 nr. 47 i 48. Rękopisy Kodeks papierowy zawierający rzeczy odnośne do klasztoru benedyktynek Jarosław skich w Bibl. Ossol. nr. 101. Catalogus tertius collegiorum provinciae Polonae S. J. zawiera także Jarosław tamże nr. 98. Liczne rękopisy odnośne przeważnie do dziejów kol. jezuitów w J. znajdują się we Lwowie w bibliotece uniwersyteckiej pod liczbami 5, 6, 15, 22, 33, 34, 57. Powiat jarosławski w Galicyi ma 1 miasto, 3 miasteczka, 97 gmin wiejskich, 38 zarządów obszarowych dworsk. , razem 139 jednostek administracyjnych. Rozległości 22. 6528 mil kw. austr. Ludności 90811. Miasto J. , miasteczka Pruchnik, Radymno, Sieniawa. W J. jest sąd śledczy dla sądów powiatowych w J. , Radymnie i Sieniawie. Jarosław, miasto gubernialne gubernii jąrosławskiej, leży przy ujściu rzeki Kotorosty do Wołgi, pod 57 37 szerokości północnej, 57 34 długości wschodniej; o 655, 75 wiorst od Petersburga, o 261 w. od Moskwy; 24311 mk. , w tem 312 katol. , 177 ewang. , 451 izr. 66 cerkwi, 2 monastery, 86 fabryk i zakładów przemysłowych, z których znaczniejsze 1 fabryka wyrobów bawełnianych, 1 tkanin jedwabnych, ludwisarnia i 3 wyrobów z surowcu i żelaza. Fabryka wyrobów bawełnianych zasługuje na uwagę dla swego urządzenia i starożytności; założona przed 130 laty, posiada szpital, szkółkę i cerkiew. Do rozwoju handlu i przemysłu tutejszego położenie miasta wiele się przyczynia; leży ono bowiem przy głównej wodnej komunikacyi, łączącej wody baltyckie z kaspijskiemi, gubernie środkowe z północnemi i wschodniemi, Europę z Azyą, prócz tego przechodzą przez miasto drogi lądowe z Petersburga do gubernij wschodnich i droga żelazna z Moskwy. Z zakładów publicznych znaczniejsze są liceum Demidowa, gimnazyum, teatr, 4 mosty murowano, pomnik Demidowa, założyciela liceum, bulwar wzdłuż nadbrzeża, tuż za miastem ogród publiczny i park. Prócz tego znajdują się tutaj Stacya pocztowa, stacya kolei żelaznej, przystań statków parowych. Miasto założone zostało za czasów Jarosława, wielkiego księcia kijowskiego, syna Włodzimierza I, i zależało pierwotnie od księstwa rostowskiego i włodzimier

Jarosław

Jarosław