Jonką, która. stąd nieopodal początek swój bierze, 1 milę od st. kolei żel. w Czerwińsku; a włośc, wś, obszaru liczy mr. 664, budynk, 66, dm. 27, kat. 277, ew, 23. W miejscu jest szkoła element, kat. ; poczta Czerwińsk. Kościół tu stary, istniał r. 1400, bo już wtedy wś ta od niego kościelną się nazywała w dok. Jene templi od początku był w mur założony ale jak się zdaje nie dokończony, tylko z drzewa albo w pruski mur w drugiej części stawiany. Dopiero około r. 1622 dziedzic tutejszy i patron Piotr Kosta ze Stembarku, podkomorzy chełmiński, i tę drugą część w cegłę, jak dziś jest, wystawił i budowy dokończył. Konsekrował potem ten kościół biskup Łubieński r. 1633 dnia 7 sierpnia. Dawniej było więcej patronów czyli kolatorów kościoła; zapewne ile wtedy istniało działów dóbr jańskich W czasie reformacyi wszyscy ci kolatorowie odpadli, Niemniej i lud cały przeszedł na nową wiarę. R. 1596 donosi wizytacya biskupa Rozrażewskiego, że 2 patronów nawróciło się, reszta trwa jeszcze w herezyi. Także i parafianie prawie wszyscy wrócili do katolickiej wiary. O parafii wyjmujemy z szematyzmu Parafia w J. liczy dusz 1338. Kościół tytułu św. Trójcy, patronatu prywatnego. O Piotrze Kostce, jakoby r. 1622 dopiero był fundował kościół, myli się szemat. Szpital przy kościele dla 5 ubogich. Wsie parafialne Kościelna Jania, Stara Jania, Leśna Jania, Słuchacz, Grabowiec, Komorze, Kownatka, Lichtenthal i Bobrowiec. Szkółka 1 istnieje w miejscu, dzieci kat. 100, nauczyc, zarazem organista; b folwark należący do Starej Jani, bud. liczy 13, dm. 5, kat. 92, ew. 5. Parafia szkoła i poczta jak wyżej. Gleba po największej części urodzajna i pszenna. Obie te posiadłości znajdowały się oddawna w ręku polskiem. Ponieważ wieś składała się w jednej części z czynszowników i ludzi szarwarkowych, z drugiej z nieznacznego tylko folwarku, państwo nigdy tu nie mieszkali, tylko cała ta wś należała do Jani starej czyliszlach. , gdzie był, jako i teraz jest, dwór dziedziców. O posiadaczach ob. Jania Stara. 2. J. staraniem. AltJahn, rycer, dobra, pow. kwidzyński, na bitym trakcie skurzeckoczerwińskim, małą milę od st. kolei żel. w Czerwińsku. Wraz z przyległościami folw. Kościelna Jania, Długoleszcz albo Długolas, lein. Komorze, obejmuje obszaru ziemi mr. 7319 incl, znacznego boru, budynk. 37, dm. 15, kat. 272, ew. 40, W miejscu znajduje się gorzelnia i cegielnia. Gleba po największej części urodzajna i pszenna. Parafia i szkoła Kościelna Jania, poczta Czerwińsk. Wieś Stara J. oddawna połączona była z Janią Kościelną, której imię także niekiedy nosiła. R. 1400 mistrz w. krzyżacki Konrad r, Jungingen dokumentem zeznaje, jako te dobra bona Jene Templi po wymarciu familii dawnego posiadacza Mikołaja przypadły prawem krzyżakom. Ów tedy Konrad mistrz darował je na dziedziczną własność dwu braciom, zapewne pokrewnym dalszym owego Mikołaja, Filipowi i Jerzemu, których też nazywa de Jenen. W przypadku oporów i procesów, jakieby mieć mogli ci nowi nabywcy, zastrzega sobie mistrz krzyżacki, że pod zadnym innym sądem, tylko jedynie przed zakonem odpowiadać i stawać mają, ktory im te dobra zapisał ob. archiwum w Peplinie. R. 1454 Jan z Jani razem z inną szlachtą pruską stawa po stronie polskiej naprzeciwko Krzyżakom dla czego nawet starostą pierwszym polskim w Gniewie mianowanym został, z oddziałem swoim walczył w nieszczęsnej bitwie pod Chojnicami, R. 1570 i później posiada Janię Jerzy Konopacki, o którym dodaje biskupi wizytator, że był katolikiem; zapewne jest to ów Jerzy Konopacki, starosta świecki i kasztelan chełmiński, który w r. 1604 klasztor oo. bernardynom w Nowem przywrócił, lutrom go odebrawszy, f 1604, pochowany w tymże klasztorze; za żonę miał Annę Kostczankę. R. 1590 piszą też akta kościelne, że posiadaczką dóbr jańskich była jakaś Kostkowa, a na innem miejscu zachodzi nawet Swarozińska Czapska, co nie wiadomo jakimby sposobem wytłumaczyć. R. 1622 Piotr Kostka, podkomorzy chełmiński, dziedzic na Jani, dobudowy wa reszty kościoła, przez co zapewne jedynym jego patronem został. Około roku 1640 Jan z LudinghausenWolf z dalekich Inflant przeniósł się do Prus i tu w Jani osiadł, pojąwszy za żonę Rembowską; trzymał przytem w dzierżawie dobra królewskie misterwałdzkie pod Piasecznem. Urodzony ich tu syn Aleksander Wolf był powiernikiem ulubionym króla Michła i Jana Sobieskiego, felińskim, piaseckim, obornickim, wasilijskim starostą, opatem peplińskim 1673 do 1679. R. 1670 zapewne już ojciec jego nie żył, bo J. należała wtedy do jego brata Wilhelma Wolfa. R. 1673 Jan Opaliński, wysłany od króla Michała na obiór nowego opata peplińskiego, bawił uwdowy brata Aleksandra w Jani, z czegoby wypadało wnosić, że to wspomniany powyżej Wilhélm wtedy nie żył, R. 1685 zachodzi inny Wilhelm de Ludinghaus baron Wolf oprócz Starej Jani posiadał Janię kościelną, Kopytkowo, Kamionki, Bobrowiec i Janiszewo; za małżonkę miał Maryą Sybille z domu Kosputów, która po jego śmierci poszła za hr. Ęberarda de Candallo. Spadkobiercą został brat jego Jan Wolf; żył jeszcze roku 1696. Roku 1700 należy Jania do Denhofów, ale per modum pignoris, jak piszą kościelne akta, trzymała tę wieś Maryanna Owianna Wolfowa, mieszkająca najczęściej w Gdańsku. lub Mis

Jania kościelna