no do Jampola, zkąd Dniestrem spławiano na galarach. W roku 1873 kompania rossyjkich statków parowych miała otworzyć żeglugę na Dniestrze i mieć swoją stacyę w Jampolu. Dla oczyszczenia rzeki naznaczona przez rząd znaczna summa. Herb m. Jampola na dany, w 1798 r. jest następujący w zielonem polu płynie srebrna rzeka, na której z prawej strony ukazują się progi a na brzegu budujące się statki z podporami. Do gminy jampolskiej należą wsie Jankulów, Dzygobród, Halszbijówka, Mirony i inne. Z dawnych pamiątek pozostał tylko nad Dniestrem dom murowany bardzo stary, zwany zamkiem, ściany którego dochodzą do 2 łokci szerokości, około tego domu mury i szczątki strzelnic. Powiat jampolski gub. podolskiej, graniczy na północ z pow. Winnickim, częścią pow. bracławskiego, na wschód z pow. bracławskim i olhopolskim; na południe z Dniestrem i Bessarabią, na zachód z pow. mohylewskim. Zawiera mil kw. 65. , s, czyli w. 3179, dzies. 392, 038. Ziemia po większej części czarna i tłusta, miejscami tylko nad Dniestrem piaszczysta i glinkowata. W czasie lata mokrego, zboże zbyt rośnie, przy umiarkowanym roku ziemia daje wielkie korzyści. Powierzchnia pagórkowata poprzerzynana rzeczkami płynącemi do Dniestru. Ludność powiatu męż. 82, 240, kobiet 81297 razem 163, 537; w tej liczbie prawosł. 132198, kat. . 15493, żydów 14254. Pod względem stanów szlachty męż. 697, kob. 721 razem 1418; duchownych męż. 906, kob. 818 razem 1723; mieszczan męż. 9207, kob. 9453 razem 18660; włościan męż. 66614, kob. 67539 razem 134043; różnych stanów męż. 5817, kobiet 2876 razem 7693. Na jedne milę kwadratową przypada 2, 615, mk. na wiorstę 55; na jednego mieszkańca wypada 2. , dzies. W 1878 r. zawarto ślubów w m. Jampolu 52 w pow. jampolskim 1946; urodziło się w mieście Jampolu męż. 163, kob. 113 razem 276; w powiecie jampolskim męż. 4439, kob. 4224 razem 8663; zmarło w m. Jampolu męż. 66, kobiet 60 razem 126; w pow. jampolskim męż. 3158, kob. 3055 razem 6213 ludzi; przewyżka więc w m. Jampolu jest 150, w pow. jampolskim 3156. Na 1000 więc mieszkańców wypada ślubów 13, 25 we wsiach, 9, 75 wmieście. Urodzeń 49, 84 we wsiach, 49, 25 w m. Smierci we wsiach 32, 88, w mieście 26, 00; Przybytek we wsiach 16, 96, w mieście 23, 25. Z ogólnej ilości ziemi, pod zabudowania, ogrddy, wygony i drogi jest ziemi 23371 dzies, pod polami 266327 dzies. , pod łąkami 48489 dzies. ; pod łąkami 56200 dzies. , pod wodą i błotami 19650. Ilość lasu jest w ogóle niewielką, w ostatnich latach jeszcze więce. się zmniejszyła, tak że rzadka jest wieś aby las był wystarczającym do gorzelni i fabryk Ubożsi mieszkańcy opalają burzanamij trzciną i tak nazwanym kirpiczem czyli nawozem. Koni w pow. jampolskim 28296, bydła 33063, owiec 98128, świń 56022. Fabryki świec 2 produkcya 350 rs. , zajmuje 2 lud. ; garbarnia 1 produkcya 300 rs. zajmuje 2 lud. ; sukna 1, produkcya 700 rs. , zajmuje 6 ludzi; cukrowni 7, produkcya 1, 270, 000 rs. zajmuje 2200 lud. ; browar. 2, produkcya 3900 rs. , zajmuje 3 lud. , octu 1 produkcya 200 rs. 1 cegielnia, 8, produkcya rs. 14200; wapniarek 9, prod. 12, 000 rs. zajmuje 90 ludz. ; młynów krupczat. 15 produkcya 59000 rs. zajmuje 80 lud. ; młynów parowych 5, produkcya 9200 rs. , zajmuje 20 ludzi; razem fabryk 51 z produkcyą 1, 369, 850 rs. , zajmują 2500 ludzi. Szkoła 2 klasowa jest tylko w Jampolu; przy gminach mają być szkółki wiejskie. Kolej żelazna odeskokjow ska przechodzi przez wschodnią część powiatu i na gruncie jego są następujące stacye Jaroszenka, Rachny lasowe, Jurkówka, Wapniarka. Trakt pocztowy prowadzi jeden do Bracławia, drugi do Mohylowa i Kamieńca. Wygodne przeprawy przez Dniestr w grani. cach ptu są w Jarudze, Michałówce, Jampolu, Cekinówce, Kośnicy. Cerkwi w pow. jest 34 murowanych, 92 drewnianych, synagog i meczetów 18. Pow. Jampolski tworzy oddzielny dekanat do którego należy 7 kościołów rzymskokatolickich, w Czernijowcach Dzygówce, Krasnem, Jampolu, Mołczanach, Morafie iTomaszpolu. Wjampolu są 2 szp. miejski na 2 łóż. , i więzienny na 12 łóż. w pow. zaś przy fabrykach cukru na kilka łóżek. Rzeki Dniestr oblewa południową część powiatu; niedaleko Jampola są znane Porohy Dniestrowe przeszkadzające żegludze. Do Dniestru wpadają w granicach powiatu następujące rzeczki Morafa, dawna granica województwa bracławskiego od podolskiego, płynie przez powiat jampolski, przyjmuje pod wsią Widły rzekę Łozowe i Baszę, małe rzeczki. Wołczyca wpada do Morafy pod Dzurynem, Moraszka, Rusawa biorą początek w powiecie jampolskim, Kraśnianka mała rzeczka wpada do Bohu. Markówka bierze początek w olhopolskim pow. przyjmuje Jełaniec i Olszankę wpada do Dniestru. Kałamanówka zaczyna się koło wsi Borówki. Miasteczek w pow. 13, wsi 130; powiat dzieli się na 3 okr. polic; ly w Babczyńcach, 24 w Murafie, 34 w Tomaszpolu. Gm. 12cie 1 Jampol, 2 Czernijowce, 3 Dzygówka, 4 Tymanówka, 5 Komargród, 6 Tomaszpol, 7 Klembówka, 8 Stara Murafa, 9 Rożniatówka, 10 Krasne, 11 Pańkówka, 12 Babczyńce. Dekanat jampolski dyecezyi. łucko żytomierskiej rozciąga się na pow. jampolski i obejmuje 7 parafij J. , Czerniowce, Dzygówka, Krasne, Mołczany, Morachwa iTomaszpol dawniej 8ma Komargród. Wiernych.

Jampol