Hartmannsdorf niem. luba Hrtzdorf, kilka wsi na Szląsku dolnym i średnim. Hartmanns Vorlage niem. , dobra w wieczystej dzierżawie, pow. elbląski, niegdyś wła sność m, Elbląga, założone r. 1782, liczy ob szaru 110 mr. , mk. katol. 7, ewang. 22, dom. 5. Par. i st. p. Elbląg o 3 8 mili. Kś F. Hartowlec al. Czartowiec, niem. Hartowitz, wś i dobra, pow. lubawski, nad jeziorem hartowieckienl, u stóp góry, 1 4 mili od bitego traktu lidzbarskolubawskiego. Obszaru liczy mr. 2968, budyn. 73, dm. 36, katol. 247, ew. 57. Parafia Zwiniarz, szkoła Jeglia, poczta Kiełpiny. Odległość od Lubawy półtorej mili. H. należał od początku do dóbr stołowych chełmińskich biskupów, którzy tę wieś bardzo polubili dla miłego położenia i rezydencyą swoją nazywali. Często tu także przebywali, W inwentarzu, sporządzonym dla biskupa Baiera r. 1759, znajduje się obszerny opis H. B. 1757 H. z przyległemi dobrami puszczony był w 3letnią dzierżawę Michałowi Leskiemu, chorążemu malborskiemu. Przywilej na całą wieś Hartowiec 40 włók wynoszącą r. 1535 dany był szlach. Wawrzyńcowi de curiis przez biskupa chełmińskiego Jana. R. 1762 biskup chełmiń. Bajer dobra hartowieckie jako to Hartowiec, Zwiniak, Jeglia, Rybno, Zarybinek, Gronowo, Grądy, Kopaniarze, Wery i Gostkowo wydał w 3letnią dzierżawę Piotrowi Lewalskiemu. Gorzałkę i piwo mógł warzyć i w całym kluczu lubawskim sprzedawać. Drzewo brał wolne na opał i potrzeby z hartowieckich lasów. Od ludzi poddanych czynszów zł. 2000 płużnego, od wsi szlacheckich żyta k. 100, jęczmienia 200 do dzierżawy ustępuje biskup. Jurysdykoyą nda ludźmi w sprawach potocznych i gospodarskich, aby się według wilkierzów i po gospodarsku rządzili, wykonywa burgrabia lubawski biskupi. Sprawy zaś ter minów i dokumentów prawnych wymagające należą do zamku. Dzierżawy płacili Lewalscy w 1szym roku zł. 6000, w 2im zł. 6400, w 3cim zł. 6500. Nadto corok na kuchnię pańską dawali wołów 4, wieprzów 4, na burgrabstwo wołu 1. A jeżeliby przypadek, jaki nieprzewidziany przypadł, bądź od ognia, piorunu, gradu albo nieprzyjaciela, sprawiedliwą defalkę uczyni się. Barcie w borach hartowieckich dla siebie Lewalscy mogą trzymać albo teź czynsz od bartnika pobierać. Budynki źefay zawczasu snopkiem, deską, gliną naprawili, a ooby nadto na rzemieślnika i materyał wydali, według rachunku zwróci się im. Pod bytność pańską żeby ludzie drwa na opał zwozili biskupowi w Hartowcu i na straży stali, jednak bez uszczerbku w gospodarstwie, wymawia się. Po okupacyi rząd pruski zabrawszy dobra te duchowne, wydał je na własność prywatną. Hartstein niem. , folw. , pow. prądnicki, pod miastem Białą Zülz, przed r, 1810 należał do klucza bialskiego. Hartwicli niem, folw, , pow. morąski, st. p. Libsztat. Hartwlchs niem. , dobra, pow. holądzki, st. p. Grünhagen. Hartwichsfelde niem. , os. , pow, sjgtumski, st. p. Pozylia, Hartwigowice, ob. Jastrzygowice. Hartwigsberg niem. , ob. Hartigsberg. Harubin, właściwie Charubin, nie zaś Cherubiny jak podał Słownik pod lit. C, wieś kurpiowska, pow. kolneński, gm. Czerwone, par. Kolno nad Pisną, w odległości 11 i pół w. od oKlna, 39 i pół od Łomży. W zeszłym stuleciu kurp Wawrzyniec Charubin miał nadane od królów polskich miejsce nad rz. Pisną i prawo założenia tam młyna wodnego. Młyn skasowano przy uspławnianiu Plsny w 1804 r, ; nadano za to 12 mr. magd. łąk; w tymże czasie odebrano potomkom Charubina prawo wolnego wrębu, W 1819 r. znajdujemy 6 osad rolnych, należących do rodziny Charubinów; czynszu cała wś opłacała za grunta 6 złp. 29 gr. 1 i pół szel. na św. Marcin do naddzierżawcy ekonomii Mały Płock; nadto każda osoba płaciła 1 złp. 6 gr. kanonu za nadane w 1804 r. łąki; oddawali dziesięcinę snopkową do prob. w Kolaie. Było wtedy 30 mk. Po oddaniu dóbr Mały Płock w donacyą, Ch. włączono do nomenklatury hypotecznej Kolno. Obecnie 205 mr. W 1827 r. było tu 6 dom. i 36 mieszk. Harusza, wś, pow. kowelski, gm. Lubitów, nad rz. Turyą, o 15 w. od Kowla, ma 22 dm. , 148 mk. . 546 dzies, ziemi włośc. Gleba piasek i rędzina. H. wchodzi w skład obszernych dóbr Turzysk, własność Orzeszków, dawniej Dolskich. A. Br. Harya, ob. Harrya. Haryak, karczma, pow. ostrzeszowski, należy do domin. Marszałki. Harych, pustkowie, pow. odolanowski, należy do gm. i wsi Hutta, 4 dm. , 20 mk. Ob. Hutta, Harychowce, Harykowce, węg. Harikosz, niem. Halmsdorf, Palmsdorf, Balmsdorf łac. Vilia Palmorum, starowęg. HariGocz, wieś w hr, spiskiem Węgry, w dystrykcie lewockiem, przy gościńcu z Lewoczy do Nowej Wsi, nad Lewookim potokiem, dopływem Hornadu, u stóp góry Kosarzyska. Kościół łac. p. wezw. Niepokalanego Poczęcia N. M. P. , zbudowany w r. 1787. Parafia łac. utworzona w miejsce pierwotnej kapelami r. 1809. Metryki pochodzą z r. 1789. Mk. 700 między nimi kat. łac. 606, kat. gr. 6, ewang. 12, nieunit. 68, żydów 8. Oprócz tego do obszaru tej gminy należy Dolny folwark lewocki z mk. 72 56 kat. , 16 żydów i Blaumontag z 5 mk. 2 kat. , 3 żyd. ; tak iż cała gmina liczy kat. łac. 664, kat. gr.

Hartmannsdorf

Hartmanns

Hartowlec

Hartstein

Hartwicli

Hartwlchs

Hartwichsfelde

Hartwigowice

Hartwigsberg

Harubin

Harusza

Harya

Haryak

Harych

Harychowce