Jest też tu fabryka odlewów żelaznych Baczkowskiego i filia parafii katol. Uszomierz. Jahodnica, potok w powiecie radomyskim, wpada do rz. Tali. Jahorłycka Słobódka, nad rz. Jahorłykiem, pow. bałcki, gm. Harmackie, par. Rybnica; 29 dom. X. M. O. Jahorłyckie, góry na Podola, odgraniczają zlew m. Czarnego od środkowego Bohu i Dniestru. Jahorłyk, małe miasteczko, pow. bałcki, przy ujściu rzeki Jahorłyku do Dniestru, w samym końcu klina, jaki tworzy gub. podolska między gub. bessarabską i chersońską. Parafia katolicka do Rybnicy, gm. Harmaki, od Bałty odległe o wiorst 83; mieszk. 350, dom. 83, szkoła wiejska, dom modlitwy żydowski, gorzelnia, targów 26, sklepów 9. Ziemi dwor. z częścią wsi Cybulówki 2538 dz. używalnej i 666 nieużytków. Ziemi włośc, 526 dz. Jahorłyk pierwotnie zwał się Orlik, Koniecpol, po tatarsku Kajnard; miasteczko miało niegdyś okopy i zameczek drewniany, obronny, zniszczony przez kozaków niżowców w 1583 roku. Ponieważ leżał on na samym końcu Polski, zjeżdżali się tu zwykle sędziowie dla sądów pogranicznych, godzenia krzywd między Polską i Turcyą, ze wzajemnych najazdów pochodzących; juryzdykcya takowa odbywała się jeszcze za Stanisława Augusta. Karłowickim traktatem w 1699 r. brzegiem Jahorłyku określona była granica Polski i Turcyi, i tu przy ujściu Jahorłyka do Dniestru, na 10 sążni od brzegu, postawiony był słup graniczny murowany, 1 1 2 sążnia wysoki, w dole 2 a u góry l 1 2 arsz. szeroki, z 2 stron miał wmurowaną tablicę, z napisem już dawno nieczytelnym, na jednej stronie od rz. Jahorłyku można było jeszcze w 1841 r. wyczytać granica Polski, od strony zaś Dniestru anno 1703, granica, koniec Polski, reszta nieczytelna. Według zaś podań ludu miało być napisano smotry Lasze, póki wasze. Pomnik ten, choć znacznie uszkodzony, przetrwał dotąd. Niedaleko od niego, na polach jahorłyokich, są nasypy ziemne, rodzaj bateryi, niewiadomo z jakich czasów. Góry jahorłyckie ciągną się po nad Dniestrem, na mil 7. Według Marczyńskiego w niektórych miejscach pokazują się ziemne tłustości węgiel kamienny. Jahorłyk należał do Zamojskich, do włości krasniańskiej, która zaczynała się pod Winnicą, a kończyła się na Jahorłyku, takim sposobem obejmowała całe 3 powiaty jampolski, olhopolski i bałcki. Barbara Joanna Zamolska wniosła go w dom Koniecpolskich, od których przeszedł do Lubomirskich; w ich posiadaniu J. tworzył oddzielny klucz, składający się z miasteczka i 27 wsi. Przy podziale majątku ks. Stanisława Lubomirskiego w 1776 r. między 4ma jego synami, dochód z m. Jahorłyka przynosił tylko 270 zł. , a z całego klucza 23300 zł. Następnie prze szedł we władanie Grabowskich, dziś należy do Ludwika Sikarda. Dr. M. Jahorłyk, mała rzeczka w pow. batckim, oddzielająca gub. podolską od chersońskiej, dawna granica Polski od Turcyi. Bierze początek około wsi Honoraty i Borszcze; kierunek jej południowy do wsi Kosy posiada bardzo mało wody, od wsi Flory tworzy już stawy, których w całym ciągu jest 18 i tyleż młynów. Woda cuchnąca, słonawa, pełna gadów; latem czasami wysycha. Przy ujściu do Dniestru szerokości ma do 2 sążni; na wiosnę szeroko rozlewa. Płynie obok wsi Lubomirki, Głęboczka, Koss, Flory, M. Okien, Toskołunga i poniżej M. Jahorłyka wpada do Dniestru. Pokłady skał w nadbrzeżach są te same co i nad Dniestrem, ale postępując w górę około wsi Kosy, skały kryją się głęboko. Jahorłyk przyjmuje z prawej strony rzeczkę Trościaniec pod wsią Dojban, zaczynającą się na polach wsi Kulnej, do niej zaś wpada strumień Mokra z prawej i Czarna z lewej strony. Był dawniej projekt połączenia rz. Jahorłyku z Kodymą, to jest Dniestru z Bohem, ale na przeszkodzie stały dość znaczne wzgórza i niespławność Bohu. patrz Andrzejewski str. 58. Stuckenberg zowie tę rzekę Jaurłyk. Jahostów, ob. Jahistów. . Jahubiec, duża wieś, pow. humański, par. Humań, nad rz. Udyczą, wpadającą do rz. Humańki, o 23 wiorsty od m. Humania, a 6 w od wioski Oradówki. Mieszkańców 1004 wyznania prawosł. , 8 katol. Cerkiew paraf. zbudowana w 1748 r. , w niej znajduje się duży dzwon odebrany przez pułkownika Ordyńskiego od hajdamaków. Ziemi wybornego czarnoziemu 2479 dzies. Własność ks. Trubeckiej, dawniej Markowskiego. J. pamiętny bitwą, którą tu stoczył Stefan Czarniecki d. 21 kwietnia 1653 r. ze zbuntowanem kozactwem dowodzonem przez Bohuna. J. wówczas posiadał zameczek, który został wzięty szturmem przez wojska polskie; zburzono go do szczętu, a załogę w pień wycięto; straty z obu stron wynosiły blisko 20000 ludzi list Czarnieckiego do króla Jana Kazimierza Pamiętniki południowo zachodniej Rusi, i III, str. 39. Jąjce, pasmo górskie, w Beskidzie lesistym w obr. gmin Lolina i Ilemni w pow. Dolina, rozsiadło się w dwóch grupach oderwanych. Jedna z nich większa legła między rzeką Świcą od zach. , jej prawym dopływem Sołotwiną od płd. zach. , Mszanką od płd. wsch. , Mszaną od wsch. i Grawiczem od płn. wsch. Dolina Mszany oddziela to górskie gniazdo od również potężnego działu górskiego, Gorganem ilemskim ob. zwanego, który legł nieco na płn. wschód, niemal równolegle do pasma Jaj Jahodnica Jahodnica Jahorłycka Jahorłyckie Jahorłyk Jahostów Jahubiec