dziedzictwo zamożnej rodziny Świętorzeckich, należały do klucza bohuszewickiego. W roku, 1863 uległy sekwastrowi i rozdane warunko wo urzędnikom Smolskiemu i Sałtykowowi. Scheda Smolskiego ma obszaru przeszło 1230 mr. , a scheda Sałtykowa ma przeszło 4180 mr. , tę ostatnią w roku 1880 nabył porządny gospodarz pan Edward Harting, co zwiastuje dla H. lepszą przyszłość. Zwierza dzikiego la sów i łąk obfitość. We wsi Hanucie znajduje się 17 osad włościańskich. Okr. policyjny III berezyński. St. St. i Al. Jel. Hanutka 1. folw. szlach. , pow, święciański, 4 okr. adm. , o 36 w. od Święcian, 1 dom, 3 mk. kat. 1866. 2. H. , wś mala i folwark w powiecie ihumeńskim, nad rzeczką tegoż nazwiska; dziedzictwo Okuliczów; folwark ma obszaru około 650 mr. , łąki wyborno, lasu do statecznie; wieś liczy 7 osad włościańskich. Okr. polio. III berezyński. Al. Jel. Hanutka, niewielka poleska, dość błotni sta rzeka w pow. ihumeńskim, bierze początek w lasach i bagnach okolic wsi Buda; najprzód ma kierunek prawie północny, od wsi Hanuty zwraca nią bardziej na wschód i poniżej wsi Kaługi w pobliżu wsi GłównaLada wpada do rzeki Uszy z prawej strony. Długość tej rz. od źródeł do ujścia około 2 mil, dość jest ry bną a brzegi w wielu miejscach obfitują w łąki, chociaż błotniste, jednak zdatne na karmę dla bydła. Al. Jel. Hanutowo, wieś i dobra, pow. siebieski, dawne dziedrictwo ks. Ogińskich, dziś księ cia Ferdynanda Ogińskiego. Jest tu kościół filialny, fundacyi Ogińskich. A. K. Ł. Hapanowicze, mała wioska, pow. radomyski nad rzdką Uszą, mieszkańców 331 wy znania prawod. ; należy do czarnobylskiej pa rafii; ziemi 1011 dziesięcin, powiększej części piaszczystej, należy do czarnobylskich dóbr hr. Chodkiewicza; zarząd gminny i policyjny w Czarnobylu. Kl. Przed. Hapanowo, folw. pryw. , pow, dzisieński, o 18 w. od Dzisny, 1 okr, adm. , 1 dom, 15 mk, katol Własność Mackiewicza. 1866. Hapkowce, ob. Habkowce. Haponki, wś, pow. orszański. Haponowa, wś, o 1 w. od traktu poczt. z Witebska do Suraża w gub. witebskiej. Hapsal, miasto portowe nadmorskie i powiatowe w powiecie wikskim, gub. estońskiej, 2203 mk. , 445 w. od Petersburga, a 99 od Rewla odlegle. Stacya pocztowa i przystań statków parowych. Powiat wikski z wyspą Dagoe i innemi 4128 w. kw. zajmuje. W Petersburga 1862 wyszło dzieło rosa. Miasto H. i jego histerya. Hapszlin, ob. Hajzlin. Haraba, Hrabie, Horaba, wś, pow, bałcki, gm. Mołokissą par. Rybnica, ma 634 mk. , 93 dm. , 1632 dzies. ziemi włościan do 1700 dz. dworskiej. Cerkiew posiada 48 dzies. ziemi. Grunt górzysty, gleba czarna, urodzajna. II. należała do Lubomirskich i przy podziale majątku 1776 r. między 4 synów księcia Stanisława, dochód z niej obliczono na 1658 złp. Dziś należy do Mikołaja Czarnomskiego Haraburdy, ob, Hałabudy. Haraburdziszki, mylnie Hałaburdziszki do bra pojezuickie w pow. wileńskim, o 30 w. w kierunku płd. wschod. od Wilna, w 5 okręgu admin. , gm. Ilińsk, przeszło 1000 dzies. ziemi, z których połowa mieszanego lasu, grunt gli niasty, łąk dostatek, H. były naprzód dzie dzictwem Sierzpińakich, Hrebmckich, Ważyńskioh, potem Rymaszewskich, dziś Prozorowa. R. 1866 miały 25 mk. J. W. Harachwosty, wś i folw. , pow. konitaatynowski, gm. i par. Huszlew. W 1827 roku było tu 11 dm. , 75 mk. , obecnie liczy 10 dm. , 117 mk. ; gruntu włośc, 198 mr, a folw. 513 mr. Do H. należy os. Kopiec, 26 mr. gruntu. Harachy, przys. Wyszenki. Haraczkowka, Horaczkówka, wielka wieś, powiatu olhopolskiego, oddawna była we władaniu rodziny Jaroszyńskich; obecnie właścicielką jest Konstancya z Pajewskich Jaroszyńska. H. graniczy z jednej strony ze Stawkami własność Zygmunta Jaroszyńskiego, z drugiej z Miastkówką własność Koczubeja, dawniej Jaroszyńskich. Odległa od Olhopola 6, Tulczyna 4, Jampola 4 i od Kamionki 3 mile od Krzyżopola 8 wiorst. Przy ostatniem z tych miast płynie rzeka Dniestr; za rzeką oiągną się okolice Besarabii. Od Kamieńca Podolskiego leży o mil 14. Ludność wiejska obojga płci wynosi około dwóch tysięcy, w tej liczbie i czynszownicy. Domów 406, wszyscy wiary prawosławnej. Cerkwie we wsi dwie. Obszar ziemi z lasami wynosi przeszło sześć tysięcy dziesięcin, z tych 2000 dzies, dostało się włościanom uwłaszczonym, reszta do właścicielki należy, Czarnoziem stanowi główną glebę ziemi i dla tego sieje się tu, prócz innego ziarna, najwięcej pszenicy i kukurydzy. Gdy nie ma posuchy, lub ciągłych deszczów, pszenica i kukurydza obficie rodzą. Ziemia nie potrzebuje nawozów; uprawia się za pomocą pługa według dawnego systamatu trzechpolowego. Łąk niema, siano po większej części leśne i trawy pastewne. Las, otaczający wieś i pola, dębowy; nieigdyś był obszerny, dziś starczy na potrzeby własne. Łącząc się z sąsiedniemi, obfituje w zwierzynę i trafie wyborne. Grunta po większej części górzyste. Góry zawierają w sobie wrapno. Wody niewiele, wszelako obfite źródta, sączące się z gór, zasilają wodą dwa stawy we wsi; na jednym z nich jest młyn, wiolną tylko w czasie większej wody przydatny, Zbyt wszelkiego zboża i in Hanutka Haraba Haraburdy Haraburdziszki Harachwosty Harachy Haraczkowka