dawniej i daleko szczęśliwiej tu uregulowane zostały niż w Inaflantach polskich. Emancypacya włościan miała ua już miejsce w r. 1819, a od r. 1848 pańszczyznę stopniowo zamieniano na czynsze, przy czem włościanie mogli nabywać na własność grunta i siedziby przez nich zamieszkiwane, w którym to cola założono w Rydze osobny bank włościański, znany pod nazwą Die livländische Bauerabank. Wszelako już w r. 1856 kolegium landratów poczęło ograniczać prawo nabywania ziemi przez włościan, tak iż odtąd, wielka ich część z nierównie większą trudnością docho dzić może. do posiadania gruntów na własność. Nowo ogłoszona cenna praca F. JungStillinga Ein Beitrag zur livländischen Agrarstatistik Riga 1881, wykazuje, iż dobra ziemskie w tym kraju zajmują ogółem 3402, 247 dziesięcin, z której to liczby już 1, 487, 785 dz. przez włościan wykupione zostały i stanowią tak zwane Bauerland. pozostała zaś ilość djiiesięcia 2, 114, 462 zatrzymała dotąd nazwę Hofsland. Że zaś porachowano tu w cyfrze ogólnej i nieużytki, więc jedynie bliższe zapoznanie się z cenną pracą pana Jungstillinga może dać czytelnikowi prawdziwy obraz tutejszej rolnej statystyki. Ciekawych przeto do powyżej cytowanej pracy wyczerpującej odsyłamy. Ogrodnictwo najbardziej jest rozwinięte w okolicach Rygi i Dorpatu. Myślistwo, jakkolwiek ogólnie rozpowszechnione, wszkże jedynie na wyspie Runo i półwyspie Szwarbe gałęź przemysłu stanowi. Na tym ostatniem mieiszkańcy wyłącznie się poświęcają polowaniu na psy morskie. Natomiast rybołówstwo przeważną w Inflantach szwedzkich odgrywa rolę. Na wybrzeżach odnogi ryskiej poławia się w nadzwyczajnej ilości ryba zwana Breitlinge stanowiąca ulubiony pokarm ludności miejscowej, a także flądry. Te ostatnie wędzone w dosyć znacznej ilości ztąd się wywożą. Co do rybołówstwa w jeziorach i rzekach, kwitnie ono prawdziwie w okolicach jeziora Pejpusu, w którym około stu tysięcy rybaków poławia przeważnie szczupaki, sigę, sumy, częstokroć do niezwykłych dochodzące rozmiarów, leszcze, rybę zwaną Weisslinge, sądaki, a w południowych częściach jeziora wielką ilość stynki, której Pejpus dostarcza corocznie do 150 tysięcy beczek. W jeziorze Würzjerw napotykamy też same gatunki ryb z wyjątkiem wszakże wyżej wspomnianych weisslingów. Rybołówstwem zajmują się również mieszkańcy okolic jeziora Burtneck tudzież rzek Dżwiny, inflanckiej Aa, Parnawy i Salis. Rzeki dostarczają przeważnie łososiów i minogów; jedne i drugie w wielkiej ilości ztąd się wywożą. Przemysł gorzelany i piwny niepospolicie tu jest rozwinięty. Prawo stawiania młynów służy wyłącznie szlachcie rycerskiej don Rittergutsbezitzern. W r. 1880 liczono ich tu 1916; z tej liczby 893 było na wyspie ezelskiej. Przemysł fabryczny również jest rozwiniętym. Największa ilość fabryk istnieje w Rydze i jej okolicach. Po szczegóły odsyłamy czytelników do artykułu Ryga. Wspomnimy tu tylko iż wedle wykazów oficyalnych, w roku 1880 liczono w Inflantach szwedzkich fabryk najrozmaitszych ogółem 705 i że te fabryki w tymże roku 1880 wyrobiły towarów najrozmaitszych na 32, 124, 517 rubli. Obok wygodnych wodnych komunikacyj, przeprowadzone w wielu kierunkach koleje żelazne oddziaływają korzystnie na wzrost przemysłu. Jest ich sześć, jeżeli zaliczymy gałęzie wiodące do Mühlgraben i Bolderaa, a mianowicie kolej ryskodyneburska, mająca w pobliżu Rygi gałąź RigaMühlgraben kolej mitawska tworząca od stacyi Thorensberg osobną galąź RigaBolderaa, kolej rysko tukumska i kolej dorpackotapska, wiodąca z Dorpatu po stacyi Taps położonej na kolei bałtyckiej; ztamtąd w kierunku lewym do Rewia a w prawym do Petersburga. Na kolei ryskotukumskiej leżą licznie uczęszczane miejsca kąpieli morskich Bilderlingshof 18 1 4 wiorst od Rygi, Majorenhof 21 3 4 w. Dubbeln 23 w. i Karlsbad 25 3 4 w. od Rygi. Koleje żelazne nie mało podniosły i tak już znaczny ruch handlowy inflancki. Do handlu zagranicznego służą oprócz kolei żelaznych porty ryski i parnawski na lądzie stałymi arensburski na wyspie ezelskiej Oesel. Według nader podejrzanych wskazówek Siemienowa w ciągu lat 1860 1864 dowóz z zagranicy do trzech portów inflanckich stanowił w przecięciu rocznie 5, 508, 964 rubli, wywóz zaś dochodził rocznie do 22. 460, 887 rubli. Według wykazów miejscowego biura statystycznego dowóz z zagranicy do Rygi kolejami żelaznemi w ciągu 1879 roku stanowił 160, 337 pudów, a w tymże roku dowieziono tam statkami towarów na 35, 869, 734 i pół rubli. Wywóz zaś towarów z Rygi kolejami żelaznemi w ciągu roku 1879 stanowi 228, 804 pudy a wodą w tymże roku wywieziono ich na 62, 809, 916 i pół rubli. W Parnawie w roku 1880 obrachowano wywóz towarów na 8, 220, 421 rubli 69 kop. , dowóz zas do tego portu tak dalece jest nioznaczącym, że zdaniem biura statystycznego wcale nie zasługuje na uwzględnienie. Przedmiotem handlu wywozowego w Inflantach są przedewszystkiem len i siemię lniane a także konopie, powrozy i liny konopne; drugorzędne zaś stanowisko zajmuje w tutejszym handlu wywozowym zboże, drzewo i wyroby drewniane. Według wykazów komór celnych stosunkowo najwięcej wywożą z Inflant jęczmienia i owsa, mniej Słownik GeograficznyZeszyt 28, Tom III 19

Inflanty