zarząd gminny w tejże wsi, policyjny w m. 1 Kalnibłotach. Kl. Przed. Husakówka, lesiste wzgórze ze szczytem 309 m. wysokim, w płn. zach. stronie Obroszyna, pow. gródecki. Husakowo, wś włośc, nad jez. Siedlarowo, pow. wilejski, 3 okr. adm. , o 90 w. od Wilejki, 4 dm. , 76 mk. , z tego 66 prawosł. , 10 katol. 1866. Husarka, karczma w przysioł. Koropiecki, pow. tłumacki, należy do Tłumacza. Huschau niem. , ob. Hussów. Husiaczy, potok łączny, podgórski, w obr. gm. Urycza, w pow. stryjskim, wpada w tej że wsi z lewego brzegu do Urycza, dopływu Stryja. Br. G. Husiaków, powiat konecki, attyn. dóbr Bliżyn. Husiatyn lub Usiatyn, miasto po obu stronach Zbrucza; połowa więc należy do gubernii podolskiej do pow. kamiemeckiego, a druga połowa do Galicyi ob. niżej. W części położonej w pow. kamienieckim, gminie Olchowiec, jest zarząd policyjny, urząd pocztowy, telegraf, komora pograniczna r. 1876 wywieziono tędy za granicę towarów na 910402 rs. , przywieziono za 515334 rs. z Austryą par. katolicka w Kutkowcach. Miasteczko nędzne, błotne, źle zabudowane, ludności do 1000; jest tu szkoła wiejska, rzemieślników 24, sklepów 4, domów 240, młyny, apteka, ziemi włośc. 523 dz. , dworskiej w części Żelskich z Józefówką 937 dzies. ; Moderowskich a dziś Anny Chlebowskiej 165 dz. Przed kilku laty pobudowana cerkiew pod wezwaniem św. Kosmy i Damiana liczy 1282 paraf. i 28 dzies. ziemi. H. był pierwotnie wsią, należącą do dóbr królewskich. Królowa Bona, dla zaokrąglenia starostwa swego barskiego, weszła w dobrowolną umowę z posiadaczem wsi Manikowce, graniczącej z témże starostwem, Janem Świerczem z Olchowiec, dając mu w zamian Husiatyn. Zygmunt August pozwolił w 1559, aby Jan Świercz z Olchowiec wieś swą dziedziczną Wsiathin przeistoczył na miasto i obdarzył go prawem magdeburskiem i jarmarkami na Nowy rok, Zielone Świątki i Sty Mateusz. Pod zarządem Świercza musiało miasto prędko wzrastać i dojść do dobrobytu, gdyż wzbudziło to zawiść, zaczęto powstawać na unieważnienie zamiany, tak że oparło się to o króla, który dał następny wyrok w 1567 r Dał król JM. nieboszczyk Zygmunt, za żądaniem królowej Bony, Husiatyn i wieś Kutkowce Świerczowi niejakiemu, za wieś Manikowce pow. lityński, która przyległa do zamku barskiego. Dawają sprawę rewizorowie, że przedtem Manikowce. kiedy się stał frymark, były osiedlejsze niżli teraz i przechodziły pożytkami Husiatyn i Kutkowce, i sama królowa nioboszka u Swiercza starała się o ten frymark, któraby się nigdy nie starała, by był miał być ze szkodą. Jakoż Swiercz niebardzo go rad uczynił, a teraz iż H. osiedlejszy i pożyteczniejszy, stało się to pilnem staraniem i nakładem nieboszczyka Swiercza; jako też iż Manikowce spustoszały albo mniejszy pożytek czynią, niczem się innem nie dzieje, jedno niedbałością starostów. Przeto frymark ten J. K. M. za długiemi liberacyami zostawić raczył. Airchiwum główne, Acta revisionis Nr. 18, fol. 71. Następnie H. należał do Kalinowskich. W 1594 r. watażka kozacki Semen Nalewaj ko, urodzony w Husiatynie, mszcząc się na Kalinowskim za śmierć ojca, uderza na Husiatyn, zdobywa zamek, miasto na łup oddaje i pali go zupełnie Encyklopedya większa, str. 19. Po wygaśnięciu linii męzkiej Strusiów na Stanisławie poległym w rastawieckiej potrzebie, Kalinowscy ich sukcesorowie Walenty, Aleksander ożeniony z Elżbietą a Adam Kalinowski z Katarzyną Strusiówną zebrali się w H. 20 października 1623 r. dla zawarcia umowy i podzielenia się ojcowizną. Adam wziął Tulczyn Nestewar, Grzegorz Humań a Marcin Husiatyn. Wkrótce dwaj pierwsi zmarli bezdzietnie 1639, 1633; cała więc ogromna fortuna Strusiów i Kalinowskich dostała się Marcinowi hetmanowi w. kor. Rozrzucona ona była aż w 4 województwach niskiem, podolskiem, wołyńskiem i bracławskiem; do samej Humańszczyzny należało 8 kluczów, prócz tego klucz brahiłowski 2 miasta i 25 wsi późniejsza scheda Jerzego Szczęsnego Potockiego klucz mohylowski, kalinowski, bakaczowski, trościaniecki Adamgrod, czerepaszczyniecki, wierzchowacki, baraczyński, hulowski, tustaniecki, nemejski, bohopolski i inne miasta Janów, Pietniczany, Zwaniec, Husiatyn i inne. Wkrótce Marcin Kalinowski ginie wraz z synem Samuelem pod Batohem 2 czerwca 1652, zostaje tylko syn Samuela i Urszuli z Ossolińskich Marcin, starosta gniewkowski, którego córka Helena, wychodząc za Jakuba Morsztyna wojew. sandomierskiego, wniosła i całą tę fortunę kolosalną do jego domu. Ostatnia ta ze świetnego rodu Kalinowskich, umiera także bezdzietnie, robiąc spadkobiercą krewnego swego Stanisława Potockiego, wojewodę bełzkiego w 1729 r. , lecz i ten po 6 latach władania, nie mając dzieci, przekazuje ją synowcowi swemu Franciszkowi Salezemu Potockiemu. Akt donacyi, sporządzony w 1732 r. , oblatowany w grodzie latyczowskim, a wniesiony do akt w Bracławiu. Tak więc cała fortuna Strusiów, Kalinowskich dostała się Potockim, a Franciszek Salezy, ożeniony z Anną Potocką, spadkobierczynią także wielkiej fortuny Łaszczów, mógł się nazywać prawdziwym królikiem Rusi. Z Kalinowskich, Marcin hetman w Husakówka Husakówka Husakowo Husarka Huschau Husiaczy Husiaków Husiatyn