tem nie wspominają zostało tylko o tem podanie ludowe z nazwą góry tatarskiej. Ponieważ dochody katedry chełmskiej tak upadły, że nie wystarczały na utrzymanie kapituły a zatem konstytucyą sejmu koronacyjnego z r. 1676 probostwo hrubieszowskie do tejże katedry przyłączone zostało, W skutek skargi mieszczan zjechał z ramienia starosty hrubieszowskiego do zamku Jan Bełchacki łow. rus. i słuchał rachunków Szajewicza burmistrza z summy 1618 złotych, przyjął wydatek zł. 1006 na postawienie upustu miejskiego, resztę 612 zł. zalecił zwrócić ratami, nakazując tę kwotę obrócić na postawienie ratusza mieiskiego. Szajewicza z urzędu burmistrza zrzucił. Jan III z Żółkwi dnia 23 listopada 1693 roku na wstawienie się Marka Matczyńskiego woj. zam. rusk. i na prośbę mieszczan r. g. . utrzymując przy wszystkich prawach i przynależytościach jakie posiadała cerkiew św. Mikołaja, funduje szpital, dodając proboszczowi polo na dębinie za Sławęcinem położone i ogród z wałem, bractwu zaś łan pola Tarczyński zwany na Uszowej dolinie, z ogrodem i sadami za basztą. Szpitalowi pół łana pola przy drodze sokalskiej i ogród. W 1709 r. trapiło miasto morowe powietrze; potem walki Sieniawskiego hetmana ze stronnikami Leszczyńskiego i Karola I znowu zniszczyły miasto, tak że już me mogło dojść do tego stanu i zamożności w jakim było przed 1639 rokiem. Kościoły i cerkwie były jednakże odbudowane, jak świadczą wizyty biskupów chełmskich Krzysztofa Szembeka 16 października 1714 r. i Józefa Lewickiego 21 lipca 1721 roku. Dominikanie zaś zaczęli murować kościół i klasztor i przy pomocy Kuropatnickich i Kurdwanowskich skończyli; groby obydwóch tych familij są w lochach kościelnych. August II dnia 23 listopada 1722 roku potwierdził miastu wszyskie przywileje dane przez swych poprzedników. Starostwo hrubieszowskie od 5 marca 1705 roku było w posiadaniu Stanisława Potockiego str. litew. , który w 1727 r. odstąpił takowe w grodzie bełzkim Franciszkowi Salezemu Potockiemu, co było zatwierdzone przez króla 22 czerwca 1727 r. Lustracya z 1765 r. taki stan miasta przedstawia domów żydowskich 135, domów chrześciańskich 26, na ulicy wójtowskiej domów 13, na sokalskiaj 24, na zamojskiej 25, domów należących do kościoła, farnego 17, do klasztoru dominikanów 8, do cerkwi św. Mikołaja 5, na przedmieściu Sławęcinie 101, razem 375 dm. Dochód z propinacyi z porękawicznem 27575 złotych, staw który się napuszcza przynosił 700 złotych. Daniny Huszcza od żydów 133 zł. ; tejże od chrześcian 465 zł. Czynszu z pól pustych od mieszczan 66 zł20 gr. Czynszu z cechów piekarskiego, szewckiego i z browaru od żydów 18 zł. Goździowego i łojowego od żydów 432 zł. Rybackiego od chrześcian i żydów 100 zł. ; od rzeźników chrześcian 100 zł. Parkannego od katolików i żydów 40 zł. Legunu od chrześcian 324 zł. ; od żydów 282 zł. Ogół dochodu ze starostwa razem z m. Opalinem, Huszczą i Jastrzębną Wolą 60045 zł, gr. W skutek pierwszego rozbioru kraju H. przeszedł pod panowanie austryjackie. Po śmierci Franciszka Salezego Potockiego, ostatniego starosty, rząd austryjacki miasto H. ze wsiami do niego należącemi objął w swoje posiadanie a następnie z Ignacym hrabią Cetnerom wojewodą bełzkim na dobra solne zamienił. Przy zamianie dóbr to jest przy pierwotnych umowach o tę zamianę sporządzony został przez rząd austryjacki dnia 7 marca 1788 roku inwentarz, według którego miasto obowiązane było płacić 1 Huszczy daniny pieniężnej, którą mieszczanie hrubieszowscy zamiast odwózki zboża do wsi Huszczy obowiązani byli płacić, 457 zł. 2 Z wygonu obok cmentarza ku wsi Grudek ciągnącego się 58 zł. 20 gr. 3 Rybackiego 58 zł. 20 gr. 4 Czynszu od rzeźników katolików 100 zł. 5 od piekarzy i szewców 6 zł. 6 Huszczy od żydów 135 zł. 7 Rybackie od żydów 33 zł. 10 gr. 8 Łojowe od żydów 216 zł. 9 Browarne od żydow 12 zł. 10 Gwoździowe od żydów 136 zł. 11 Parkanne 40 zł. Czynsze te płacone były do 1866 roku; w tym roku przy uwłaszczeniu miast zostały zniesione bez żadnego wynagrodzenia. Egzystował jeszcze wtedy w m. H. dwór, składający się z 12 pokoi i sieni, oficyny z 6 izb z sienią i piekarnią, śpichrz, stajnie, wozownia z oddzielną stajnią, obory, wszystko z drzewa, szlachtuz za dworem nad rzeką, młyn jeden o 4 kamieniach i tartak o 1 pile. Summa czystej intraty wyrachowana na 20, 010 zł. 20 gr. Zamiana dóbr hrubieszowskich dokonaną została układom komplanacyjnym z dnia 7 grudnia 1799 roku pomiędzy skarbem cesarskim a Ignacym Cetnerem a przez dekret cesarski z dnia lutego 1802 roku zatwierdzonym. Wskutek czego hrabia Cetner wojewoda bełzki wedle dekretu fori nobilium lwowskiego z dnia 20 maja 1803 roku do tabuli jako właściciel wpisany został. Nim jednak akt zamiany uzyskał najwyższe zatwierdzenie, Ignacy Cetner wraz z córką swą Anną Potocką, późniejszą ks. lotaryńską, z dóbr dawniej starostwo hrubieszowskie składających miasto H. z wójtowstwem i Podzamczem, wsie Pobereżany, Czerniczyn, Borodycę, Dyakonów, część Szpikołos Starościńską zwana, Jarosławice, Busienia i część Putnowic za kontraktem prywatnym z dnia 30 marca 1800 r. we Lwowie spisanym Aleksandrowi i Annie z Zamojskich ks. Sapiehom za summę szacunkową 700000 zł. sprze

Hrubieszów