dów 200 dusz. męz. , włościan prawosławnych; w miasteczku i słobodach 700 dusz męz. Handel zbożowy. Dwa parodniowe jarmarki na rok. Mko należy do trzech właścicieli Araszkiewicz, Sykstel i Władysław Sianożęcki. Ten ostatni ma część z całą słobodą. E. E. Horodziej 1 mylnie Horodzieja, stacya kolei żel. moskiewskobrzeskiej, czwarta z rzędu od Mińska, między Pogorzelcami a Stołbcami, o 229 w. od Brześcia st. poczt. przy trakcie z Nieświeża do Nowogródka o 2 w. od st. drogi żel. , ma znaczenie bardzo ważne dla miejscowości, ponieważ leży w żyznej stronie powiatu nowogródzkiego. Stała się punktem środkowym handlu produktami rolniczymi i siedzibą kupców zbożowych; nawet Warszawa ma swe agentury w Horodzieju. Oprócz dr. żelaznej przechodzi tędy trakt pocztowy, łączący Słuck przez Nieśwież i Mir z Nowogródkiem; to wszystko sprzyja wzrostowi osady, jakoż zaludnia się i zabudowywa coraz więcej ta miejscowość, a przyszłość musi mieć świetną. Do stacyi przylegają grunta ziemianina Marcinkiewicza, który bardzo zdolnie potrafił wyzyskać położenie, przyspasabiając różne dogodności dla przyjezdnych interesantów. 2. H, wś i dobra w pow. nowogródzkim o wiorst kilka od stacyi tego nazwiska, na kolei żelaz nej moskiewskobrzeskiej, nieopodal traktu pocztowego, wiodącego z Nieświeża do Nowogródka. W glebie wybornej, dawne dziedzi ctwo Brochockich. Przed laty trzydziestu słynne tu było gospodarstwo pułkownika Adama Brochockiego, który opiekując się po ojcowsku ludem poddańczym, wyjątkowo urządzał gminę i folwarki Dębowski wspomina o nim z uznaniem. Syrokomla zaś w r. 1852 zwiedzając te miejsca, był zachwycony widokiem moralnym i materyalnym Horodzieja i w Wędrówkach swoich uczcił pamięć znakomitego obywatela ziemianina, dodał jednakże iż Horodziej był prawdziwą w onczas oazą. Folwark posiada przeszło 2000 mr. Hoduje się tu piękne bydło rasy szwajcarskiej. Tu wyrabiają się sławne sery na sposób holenderski, mające odbyt nawet w stolicach państwa. Dziś gospodarstwo w Horodzieju nie odznacza się postępem, ale ogrodownictwo zasługuje na uwagę. Gmina horodziejska składa się z 6 starostw wiejskich, z 44 wiosek i 3453 włościan płci męzkiej. Syrokomla, opierając się zdaniu Zoryana Chodakowskiego, powiada iż nazwa Ho rodziej może być waryantem nazwy Horody szcze co bardzo prawdopodobne Obacz Wędrówki, str. 74. 3. H. , niewielki lecz piękny folwark w powiecie nowogródzkim w pobliżu stacyi moskiewskobrzeskiej drogi żelaznej tegoż nazwania, dziedzictwo Marcinkiewiczów, w glebie wybornej; ma obszaru przeszło 350 mr. ; jest tu młyn wodny; folwark z powodu bliskości stacyi, ważnej niezmiernie pod względem składów zbożowych i ruchu handlowego, ma najpiękniejszą przyszłość. 4. H. , folwark we wschodniopółnocnej stronie pow. nowogrodzkiego, w znakomitej glebie, nieopo dal drogi żelaznej brzeskomoskiewskiej, ma obszaru 420 mr. , młyny wodne, hotel dla pa sażerów przynoszący przeszło 600 rubli do chodu. Dziedzictwo rodziny Niesłuohowskich. 5. H. dolny, folw. w. pow. nowogrodzkim; dziedzictwo Bołtuciów, w glebie wybornej; ma obszaru przeszło 550 mr. Młyn wodny przy nosi przeszło 300 rubli. Z powodu bliskości kolei źelaznej, miejscowość bardzo wygodna, do zbytu. Al. Jel. Horodzieniec, wieś. pow. lepelski, nad rz. Ulanką, o 15 w. od Lepla, własność Niemirów; 1073 dzies. ziemi. Stąd o 1 wiorstę leży druga wieś H. , własność niegdyś Pakoszów, potem Kuścińskich, dziś Spasowskich. Na gruntach tej wsi znajdują się ślady obronnego zamku nad pot. Tołpianką. Na tom miejscu, według latopisców ruskich, książę litewski Mingajłło stoczył bitwę z Połowcami i po otrzymanem zwycięztwie 1190 r. wcielił księstwo połockie do Litwy. M. K. Horodziłów, folw. szlach. nad rzeką Bereziną, pow. oszmiański, 2 okr. adm. , 61 w. od Oszmiany, 4 domy, 53 mieszk. kat. 1866. W r. 1721 własność Michała Kazimierza Koziełła podskarbiego litewskiego. Od niego przeszły do syna jego Kazimierza i Barbary z Chomińskich Koziełłów, dziś własność Tadeusza Pazyny. Był tu paraf. kościół katol. dekanatu Wiszniewskiego. Horodziłowicze, wieś rządowa, pow. wilejski o 17 w. od m. Wilejki, 2 okr. adm. , 9 dm. . 68 mk. 1866. Horodziłówka, niewielki lecz piękny folw. w pow. nowogródzkim, dziedzictwo Kiersnowskich, ma obszaru w glebie dobrej przeszło 445 mórg. Horodzk, Horodok, duża wś, pow. radomyski, nad rz. Teterowem, o 2 w. odl od wsi Kozijówki, a o 7 w. od m. Korystyszowa; mk. 649 wyzn. prawosławnego; szkółka, cerkiew paraf. zbudowana w r. 1777; ziemi 8018 dzies. , należy do korystyszowskiego majątku hr. Olizara. Horodzk był w starożytnej Rusi dużem miastem i nazywał się Horodek Opisanie mogił Fundukleja str. 41. Dziś pozostało jeszcze trochę wyżej od wsi przy ujściu rzeczki Buża do Teterowa dwa starożytne horodyszcza, opasane wałami i fosami, jedno mające 254 sążni obwodu. półokrągłe, mająca wchód od północy; drugie 173 sążni obwodu, nazwane niewiadomo dlaczego Ryżym Ryżyrudy zarząd gminny i policyjny w m. Korystyszowie. Horodźki, wieś, pow, oszmiański, nad strumieniem bez nazwy, wpadającym dc Berezyny. Horodziej Horodziej Horodzieniec Horodziłów Horodziłowicze Horodziłówka Horodzk Horodźki