poczyna się rozdzielać wspólne wyniesienie litych mas na pojedyńcze cypliska, czuby, szczyty i grzbiety alpejskie, czyli kraina hal przechodzi w krainę turni. Hale cechują się fauną i florą po części sobie właściwą, szczególnie tem, że miejsce drzew wyniosłego pnia zajmują tutaj niskie krzewy, i to tylko u dolnej granicy tej krainy. Na zachodzie obszaru gór karpackich wystrzeliły Tatry, a w Beskidzie jedne tylko cypliska Babiej Góry i Pilska nad górną granicą lasów w krainę hal. Ku wschodowi zaś obniża się Beskid znacznie i dopiero od ziemi sanockiej na dorzeczu Wietlinki poczyna, się kraina hal czyli połonin od wsi Smereka i ciągnie się odtąd aż do Czarnohory. Krainę tę podzielić można na dwie pomniejsze części, t. j. krainę kosodrzewu i krainę grzbietu. Kraina kosodrzewu jest to część niższa krainy halskiej, która okryła się ciemnym pasem kosodrzewu Pinus Mughus, rosnącego w ogóle bardzo gęsto i tworzącego miejscami nieprzebyte zarośla, a na Czarnohorze żerepem zwanego. Na zachodzie gór karpackich wzniosły się do wysokości kosodrzewu Tatry, a w Beskidzie zachodnim tylko Babia Góra i Pilsko. We wschodnim zaś Beskidzie dopiero od wsi Smereka poczyna się kraina hal a pasmem Pietrosów na górnym obszarze Świcy kraina kosodrzewu, która ciągnie się odtąd grzbietem granicznym Galicyi i Węgier aż do Czarnohory; stąd przechodzi ku południu równym grzb. ku granicznemu rozdzielu Rozrogiem zwanemu. W Tatrach powstaje górna granica kosodrzewu na wys. 1675 m. ; pojedyńcze krzaki sięgają według Fuchsa wysokości 1923 m. , dolna zaś granica obniża się w krainę regli do 1330 m. Właściwy pas kosodrzewiny sięgając od 1500 do 1675 m. , zajmuje 175 m. pionowego zasiągu. Z Beskidu nie ma dotąd pomiarów w tej mierze. W Tatrach w krainie hal i na górnej granicy lasów leży największa część stawów tatrzańskich; tu też i w reglach przy polanach skupia się koło szałasów w przeciągu krótkiego lata życie pasterskie, najweselsze w czasie sianokosów, jeżeli pogoda sprzyja. Z krzewów szpilkowych rośnie na tym pasie Juniperus nana aż do 1820 m. npm. , z liściastych Salix silesiaca, tu i owdzie Ribes alpinum, Sorbus aucuparia i Sorbus Chamaeomespilus. Z roślin charakterystycznych w pośrodku tego pasa nieliczne znachodzą się gatunki. Najważniejsze z nich należą do szczawiów Rumex i tojadów Aconitum. Miejsca nieporosłe kosodrzewiną pokrywają się pod wpływem korzystnych, okoliczności bujną roślinnością tworząc albo polany albo charakterystyczne tłoczki halskie. Zarost ten powstaje głównie z roślin trawiastych Carex, Festuca, Poa; przetykają go zaś halskie gatunki należące do rodzin Alsineae, Compositae, Cruciferae, Gentianeae, Papilionaceae, Umbelliferae. W pełni atoli kupi się życie ro ślinne tutaj koło stawów i potoków. Fauna pasa kosodrzewu zawiera także właściwe ga tunki, zwłaszcza owady, których życie ściśle się wiąże z życiem roślin. Na Czarnohorze wśród pasu kosodrzewu, w dolnej połowie tej krainy, gdzie kosodrzew najpotężniej się rozkrzacza, śród nader bujnej roślinności halnej, tworzy jeszcze Alnus viridis gęste zarośla z Sorbus aucuparia. Tu i owdzie wspaniała kedra czyli limba wznosi się pojedynkiem ponad ścielącą się kosodrzewiną i wielką olszą, a jej konary zwrócone ku płd. wsch. są żywą skazówką średniego kierunku wiatrów połoninskich. Powyżej liczb ostatnich jednostajnieje roślinność kosodrzewu i przechodzi w górnej połowie w bujne trawniki, suto zaścielające nagle obszary grzbietów. Tu pojawiają się pośród skarłowaciałego kosodrzewu kępki różanecznika Rhododendron ferrugineum i liliowego bryndusia Croccus bannaticus. Fau nę chrabąszczniczą tej krainy odznaczają rów nież gatunki tylko połoninom właściwe. Ze zwierząt spotkać się tutaj można z Lacerta crocea, Rana temporaria i Vipera praester. Druga kraina t. j. kraina grzbietu jest to wyższa część krainy hal czyli połonin, tworzy właściwe ha le, która powyżej kosodrzewu sięga głównego grzbietu. W Tatrach spina się grzbiet miej scami dość wolno od 1675 do 2110 m. npm. Przypada więc nań zasiąg pionowy 435 m. Pas ten uboższy w rośliny wyższego ustroju jest uprzywilejowanem siedliskiem nader roz licznych porostów halskich, jak Cetraria islandica, nivalis, cucullata, Bryopogon ochroleucus, Cladonia cornuta, vermicularis. Miejsca połogie, opatrzone większym zasobem wugoci i mniej na działanie słońca wystawione, pokry wają się bujnym murawnikiem Calamagrestis, Luzula, Carex, Juncus, śród którego poja wiają się rośliny odznaczające się wielkimi kwiatami, jak Aronicum Clusii, Cacalia alpińaj Gentiana punctata, Hieracium alpinum, i inne. Ze zwierząt halskich wymienić należy świstaki Arctomys marmotta, norniki Hypudaeus, myszy i łaski Mustela Tulgaris Z ptaków ukrywa się w kosodrzewinie cietrzew Tetrao tetrix, następnie uwagi godnym jest siwarnik Anthus spinoletta, wróbel skalny Accentor alpinus i gerda szałuśny Łusciola titys. Z niższych zwierząt posiadają hale liczne gatunki sobie właściwo, jak np. z much Leptis Janotae Now. , Ptiolina Wodziokii Fld. , Penthina Żebrawskii Now. , Gelechia Dzieduszyckii Now. itd. W stawach żyją gąsienice sieciówek Phryganeidae i skorupiaczek Cyclopeina castor, z płazów żaba Rana temporaria. Por. Połoniny. Ob. artykuł Tatry. Br. G. Halastó węg. , ob, Czarny staw nad Rybiem.

Halas-tó

Halas