szkołę początkową, urząd gminny. fabrykę wódek słodkich z produkcyą roczną na 3560 rs. H. jest przystanią dla statków płynących po Bugu i dość ożywionym punktem dla han dlu zbożowego. W 1827 r. liczono tu 278 dm. i 1479 mk. , w 1861 r. było 208 dm. i 1635 mk. ; obecnie liczy 280 dm. , 2300 mk. Domy wszystkie drewniane, ulice niebrukowane. Sądząc z brzmienia nazwy tego grodu czyli horodu, można wnosić, iż osada ruska dała mu początek. H. przechodziło przez ręce różnych władców Lubart, książe litewski, udział swój na Wołyniu mający, zawierając ugodę z Kazimierzem Wielkim 1366 r. ustąpił Koronie powiat horodelski; dla załatwiania zaś zachodzących między poddanymi kłótni, ustanowieni sędziowie graniczni zjeżdżać mieli do Horodła dla sądzenia i karania Polaków polskiem, a Rusinów ruskiem prawem, Zdaje się, iż wkrótce potem otrzymał Jerzy Narymuntowicz, księże litewski, z ziemią bełzką i powiat horodelski lennem prawem; lecz gdy po zgonie monarchy, najeżdżać począł kraje koronne, wyprawiony 1377 r. Sędziwój z Szubina, stasosta krakowski, zdobył zamek tutejszy. Korzystając z zamieszek po śmierci króla Ludwika 1382 r. , dowódzca załogi rodem Węgier, zaprzedał zamek Lubartowi, księciu łuckiemu. Niedługo wszakże utrzymał się książę przy nieprawym nabytku; Jagiełło bowiem, wydając siostrę Aleksandrę za Ziemowita, księcia mazowieckiego, ustąpił mu 1388 r. w posagu ziemię bełzką, w której obrębie znajdowało się i Horodło. W dziejach szczególniej stało się pamiętne zjazdem w dniu 2 października 1413 r. , zwołanym przez króla Władysława Jagiełłę. Zobowiązali się wówczas przedstawiciele Polski i Litwy do wzajemnej względem siebie wierności. Był to jedyny w dziejach przykład dobrowolnego zjednoczenia się nieprzyjaznych przez wieki ludów, któremu historya jeszcze ściślejszego miała udzielić spoju. Dla utrwalenia związku Witold wybrał 47u najprzedniejszych, jako najgodniejszych szlachectwa, a tyleż różnoklejnotnych panów koronnych przyjęło ich do tyluż herbów. Spisano o tem dokument, którym szlachta koronna poświadcza przypuszczenie Litwy do swoich klejnotów, a który w głównej części opiewa jak następuje W Imię Pańskie Amen. Ku wieczystej pamięci. Nie doznać nikomu łaski zbawienia, kogo nie wesprze miłość, gdyż ona jedna nie działa marnie, lecz sama sobą świecąc kładzie koniec niezgodom, uśmierza swary, ukróca nienawiści, łagodzi waśnie, użycza wszystkim pokoju, skupia co się rozpierzchło, podźwiga co upadło, wygładza rzeczy szorstkie, prostuje krzywe, wszystkim pomaga, nikogo nie obraża, kocha każdego, a ktokolwiek schroni się pod jej skrzydła, ten znajdzie bezpieczeństwo wy zwany Horodeński, idący z Kołomyi na Gwoździec, Horodenkę do Tłustego; od zacho du ku wschodowi przecina ten powiat krajowa droga sieleckozaleszczycka idąca od Sielca przez Jezupol, Pobereże, Strzychańce, Rożniów, Miłowanie, Taborzyska, Słobódkę, Tłu macz, Jeziorzany, Niezwisko, Woronów, Horodenkę, Serafińce ku granicy Bukowiny, a od północnego zachodu ku południowemu wschodowi krajowy gościniec horodeńskośniatyński; równolegle z tym przecina połudn. zachodnią kończynę tego powiatu gościniec powiatowy jezierzańsko zabłotowski, oddzie lający się obok Jezierzan od sieleckozaleszyc kiej drogi krajowej i przechodzący przez Chocimierz, Obertyn, Bałahorówkę, Winograd, Gwoździec, tu przecina rządowy gościniec horodeński i idzie przez Buczaczki do Zabłotowa, gdzie się łączy z głównym gościńcem rządowym Biała, Stryj, Sniatyn. Gościńców bitych ma ten powiat pod dostatkiem; kolei żelaznej nie posiada ani kawałka, lecz kolej czerniowiecka przebiega wzdłuż jego połu dniowej granicy od Stanisławowa przez Koło myję, Zabłotów, Śniatyn ku Czerniowcom; naj bliższe stacye kolejowe licząc od Horodenki są Kołomyja 38 kil. , Zabłotów 28 kil, Śnia tyn 22 kil. Handel ogranicza się głównie na wywozie płodów surowych, mianowicie zboża wszelkiego gatunku, okowity, wołów tucz nych i na przywozie wszelkich artykułów przemysłowych. Dniestr. stanowiący północną granicę powiatu a będący w tych okolicach rzeką znacznej szerokości i głębokości mógłby być bardzo wygodną drogą na wschód, szcze gólniej do Odesy i morza Czarnego; obecnie podniesiono znów myśl urządzenia parowej żeglugi na Dniestrze; dotychczas takowa je dnakże urzeczywistnioną nie została. Histo ryczne i archeologiczne notatki umieszczone są przy pojedyńczych miejscowościach, tu tylko nadmienię, że w tym powiecie leży miasteczko Obertyn, pamiętne w dziejach klęską Petryły wojewody Multan, którego 36, 000 wojsko 22 sierpnia 1531 roku Jan Tar nowski hetman wielki koronny w 6000 ry cerstwa pobił zupełnie. B. R. Horodenka, rz. , właściwie Horodnia ob. . Horodesko, ob. Bug. Horodki, ob. Horodźki. Horodków las w pow. turczańskim, na płn. od Jasionki steciowej, na lewym brz. po toku Jasienica. Lu. Dz. Horodło, osada, przedtem miasto nad Bugiem, pow. hrubieszowski, gm. i par. Horodło. Odl. od Warszawy 270 w. , od Lublina 129 w. , od Hrubieszowa 18 w. , leży przy trakcie pocztowym z Lublina do Uściługa. Posiada kościół par. murowany, cerkiew z r. 1836, wzniósł ją kolator Wieniawski i parafianie, Horodenka Horodenka Horodesko Horodki Horodków Horodło