trafia się na cegłę z fundamentu dawniejszego zamku, nie tkniętą jednak pomimo swej doskonałości z powodu odstraszającego zabobonny lud miejscowego podania, przepowiadającego każdemu amatorowi tego materyału niechybną śmierć w łanach wzgórza, następnie zalanie wodą miasteczka jeżeliby się ośmielił wynieść choć jedną cegiełkę z podziemia, strzeżonego przez duchów wygasłych właścicieli. Paweł, biskup wileński, ostatni z ks. holazańskich, zapisał Zygmuntowi Augustowi w r. 1551 między innemi dobrami i H. z przyległościami. Nie stało się jednak zadość woli testatora, gdyż jego synowica Anna, zaślubiona Bohdanowi Sapieże, wdzie. wileńskiemu, wniosła w ten dom H, Ten Bohdan czy syn jego Paweł, podkanclerzy W, Lit. , wzniósł tui za miasteczkiem kwadratowy mur. zamek trzypiętrowy, opuściwszy warownię Algimoutowiczów. Połowa tego zamku utrzymuje sie dotąd w stanie mieszkalnym, ale już niema 3 piętra, kaplicę obrócono na skład różnych rupieci, tylko w kilku pokojach pozostały ślady malowideł na płótnie w sufitach; parę dawnych widoków nade drzwiami; wreszcie portret któregoś z Sapiehów i stół marmurowy dopełniają szczupłej garstki niemych świadków przeszłości sapieżyńskiego zamku. W XV1 w. był w H. znakomity zbór kalwiński, skasowany przez Pawła Sapiehę, który w r. 1618 fundował ogromny tutejszy kościół w stylu romańskim bez wież i osadził przy nim dnia 6 sierpnia tegoż roku franciszkanów, wzniosłszy dla nich wielki mur. klasztor, obrócony w ostatnich czasach na wojskowe koszary. Z dawniejszych pamiątek pozostał w tutejszym kościele granitowy sarkofag jednego z Sapiehów z 3 żonami; leżące figury dobrej są roboty, tylko samego Sapiehy nieco uszkodzona. Piękny ołtarz marmurowy został rozebrany przez zakonników, którzy mieli go przenieść na inne miejsce; zamiar ten jednak nie doszedł do skutku i marmury poszły napomnik dla Jeremiego Chreptowicza w Warszawie. W r. 1642 drogą eksdywizyi, pierwszej na Litwie, połowa dóbr H. rozdrobniona została pomiędzy kilkunastu innych właścicieli, rozydencya z drugą połową pozostały w posiadaniu Sapiehów. Pierwsza ta eksdywizya odznaczyła się prawnem pokrzywdzeniem wierzycieli, ponieważ prezydujący w niej, oszmiański starosta sądowy S. , rozpoczął dekret od wydzielenia sobie i geometrze Narkiewiczowi za pracę po najlepszym folwarku. W XVIII w. z rąk Sapiehów H. przeszły w posiadanie Zabów, od których w lej ćwierci b. stulecia także przez eksdywizyą oderwali kredytorowie kilka folwarków. Tak obszarpana sapieżyńska połowa H. z miasteczkiem przeszła do Korsaków, a od nich przed kilku laty nabył ją Gorbuniów. Baliński StarożPolska. Suryn Listy z po dróży po kraju w 6 tomie seryi 3 Tygodnika Illustr. J. W. Holszewki, wś, nad rz. Świeczanką, w gub. witebskiej. Holszłynek, ob. Olsztynek Holunderei niem. ob. Grabomno. Holunki, wś, pow. starokonstantynowski, par. Starokonstantynów. W r. 1867 było 103 dm X. M. O. Holusowice, ob. Holoschviz. Holzort niem. , smolarnie w pow. kościerskim, ob. Drzewin. Hoładolina, wś w pow. sokolskim gub. grodz. , o 28 w. od Sokółki. Hotbica rz. , dopływ rz. Dzisny ob. , przyjmuje rz. Łosicę. Hołbin, po niem. Taubenheim, wieś niemiecka na saskich Łużycach. Hołcowice niem. , Hillersdorf dwie wsie na Szlązku Austr. H. dolne mają par. kat. , par ewang. , szk. lud. , szk. pryw. ewang. , st. poczt. , straź ogu. ochot. , poster, żandarmski, tstwo polit. Fortschritt; a H. górne szk. ew. prywat. Par. ewan. H. istnieje od 1782, kościół od 1804; wiernych 6000; w H. 1500 ewang. Hołdanów, AltAnthait i NeuAnhalt, kolonia niemiecka w pow. pszczyńskim. Hołdów, dawniej Ołdowo, dobra ziemskie w powiecie lidzkim na trakcie lelwiańskim. Cerkiew parafialna unicka fundacyi Tryznów, obecnie prawosławna. Dom modrzewiowy. Od ks. Wiszniowieckich w 1581 r. nabyty przez Tryznę kasztelana sanockiego; w 1622 roku dziedziczy Jan Niewiarowski starosta bukowiecki, w 1718 roku. Franciszek Więckowicz podwojewoda trocki; 1762 r. przechodzi wianom na Antoniego SkarbkaWażyńskiego skarbnego W. X. Lit. i dotąd w dziedzictwie Ważyńskich zostaje. R. 1866 H. miał 21 dm. , 247 mk. Hołdowice czyli Hołodowice także Hołtowice, wieś, pow. Bóbrka, oddalona o 16 kil. na południe od Bóbrki, nad rzeczką Łuk i wierzchowinami stawu w Łuczanach, przestrzeń pos. wiek. 141, włośc. 382 m. Ludn. 243 w tem rzym, kat. 12 należących do parafii w oddalonym o 12. 3 kilm. na południe Chodorowie, reszta gr. kat. mających parafia w miejscu, należącą do dekanatu Chodorowskiego dyecezyi lwówsklej i obejmują z filiami w Zuszkowoach i Znaczanach razem 762 par. Sąd pow. , notar. urząd poczt. i telegraficzny i stacya kolei żelaznej Iwowskoczerniowieckiej w Chodorowie. Właściciel większej posiad. każdoczesny rzym. kat. proboszcz w Chodorowie. Hotdowicze, wś i dobra w dawnem województwie nowogródzkiem, dziś w pow. słuckim, w okolicach historycznego miasteczka Holszewki Holszewki Holszłynek Holunder Holunki Holusowice Holzort Hoładolina Hołbin Hołcowice Hołdanów Hołdów Hołdowice