szkoła etatowa 4klasowa męzka, apteka, 3 doktorów medycyny i 5 akuszerek. Stan czynny majątku gminnego wynosi 209, 612 zł. , bierny 933, 121. . W r. 1879 było dochodu 18, 461 zł. Istnieje tu fundusz pożyczkowy i dla przemysłowców i rękodzielników, , założony przez gminę miejską w r. 1864. Majątek zakładowy wynosi 2079 zł. , dochodu było w r. 1879 9221 zł. Fundusz szpitalny zał. z legatu dra Teofila Witoszyńskiego, Paraszkiewicza i z kar policyjnych liczy majątku zakładowego 4520 zł. a w r. 1879 przyniósł dochodu 342 zł. Przemysł słabo rozwinięty. Jest warzelnia soli, potażarnia, tartak wodny i cegielnia pospolita. Handel spoczywa przeważnie w rękach żydów a do rozwoju jego przyczynia się znacznie kolej żelazna arcyksięcia Albrechta, wiodąca w jednym kierunku na Bolechów do Stryja, w drugim na Kałusz do Stanisławowa, a mająca w D. swą stacyą, o 112 kil. ode Lwowa. W tym samym kierunku co kolej prowadzi także gościniec rządowy. Targi tygodniowe odbywają się każdego czwartku na ziemiopłody; jarmarki roczne uprzywilejowane na kożuchy i bydło 2 stycznia, 11 lutego, i maja, 5 lipca, 3 sierpnia i w poniedziałek po. pierwszej niedzieli we wrześ. Zygmunt I, ponawiając miastu 1825 r. prawo magdeburskie, ustanawia jarmarki. Tego roku dozwolił król mieszczanom i wójtowi robić sól w kształcie i wymiarach takich jak w Kołomyi, pod nazwaniem Korczeska, i sól tę tołpiastą w tych już kształtach sprzedawać. Palenie gorzałki pozwolone 1557 r. pod obowiązkiem naprawiania wałów miejskich. Lustratorowie stwa dolinskiego 1662 r. wyrażają zamek na górze był, który nie jest od wroga zniesiony, ale per negligentiam przeszłych dzierżawców w niwecz obrócony i de piano spustoszony Lustracya z r. 1765 zamieszcza dochód z żupy, gdzie wywarzano solankę w cerynach czyli cerunach, t. j. panwiach mniejszych albo kociołkach. Ostatni posiadacz stwa Wacław Rzewuski, wojewoda krakowski, hetman p. k. , opłacał 1772 r. kwarty zł. 12, 425 gr. 25 den. 3. Baliński Star. Polska. Do rady państwa wybiera to miasto wspólnie z gminami wiejskiemi powiatów Kałusz, Dolina, Bóbrka jednego deputowanego; do sejmu krajowego wspólnie z gminami wiejskiemi powiatu Dolina 1go posła. Pierwotna fundacya rzymskokatolickiej parafii tutejszej niepewna; okazuje się jednakże z odnowienia dotacyi przez Kazimierza króla w 1469 roku, że ta parafia już dawno przedtem istniała. Od roku 1579 do 1781 była przyłączoną do kapituły przemyskiej. Kościół murowany, poświęcony w 1838 roku pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Panny Maryi, Prawo patronatu wykonywa cesarz austryacki w imieniu funduszu kameralnego. Do parafii tej należą następujące miejscowości Dolina miasto z 2678; wsie Grabów o 1 milę od Doliny z 4, Hoffaungsau o 1 m. z 128; Jaworów, 1 milę z 26, Łopianka o 1 milę z 6, Nadziejów o 1 milę z 68, Nowosielica o 1 milę z 11, Bachynia o 3 4 mili z 231, Raków o 1 i pół mili z 64, Słoboda o 1 milę z 19, Sułków o 1 milę z 40, Trościaniec 0 1 milę z 31, Turza zgniła o pół mili z 12 du szami rzymsko kat. obrządku. Ogólna licz ba mieszkańców tej parafii katolików 3318, akatoL 480, izraelitów 2570. W obrębie tej parafii znajduje się jedna szkoła główna, trzy i trywialne i 6 parafialnych. Do dekanatu do linskiego należą oprócz Doliny następujące pa rafie Bolechów obejmująca 31 miejscowości z 2013, Bakaczowce obejm. 9 miejsc, z 530, Kałusz obejmuje 47 miejsc, z 3498, Marfcynów nowy obejm. 9 miejsc, z 910, Bożniatów obej. 28 miej. z 1260, Wojniłów obej. 29 miejsc. z 1548, Wełdzirz obej. 17 miejsc, z 1374 i Żu rów obejmująca 12 miejscowości z 562 parafia nami rzym. kat. obrządku. W całym dekanacie znajduje się katolików 15013, akatolików 2650, izraelitów 16204. Gr. katolicka parafia w Dolinie należy do dekanatu perehińskiego; cerkiew jest poświęcona pod wezwaniem Naro dzenia Najśw. Panny Maryi. Prawo patrona tu wykonywa gmina Dolina. Do tej cerkwi razem z filialnymi cerkwiami świętego Michała i świętego Mikołaja należy 1637 parafian; do filii Bachynia z cerkwią śgo Eliasza 729; do filii Turza gniła z cerkwią pod wezwaniem Naj. Pan. Maryi 239; razem 2605 parafian greckokatolickiego obrządku. Warzelnia soli w Dolinie produkowała w 1866 roku soli ku chennej 58337, soli bydlęcej 7957; w 1867 ro ku soli kuchennej 63955, soli bydlęcej 8806; w 1868 r. soli kuchen. 67626, soli bydi 5145; w 1869 r. soli kuch. 69489; w 1870 roku soli kuchennej 87412 wiedeńskich centnarów; W tych 2 ostatnich latach 1869 i 1870 nie warzono już soli bydlęcej. W 1870 roku sprze dano 86005 cetnarów 50 funt. wied. soli ku chennej po 5 złr. a. w. za cetnar, W 1870 roku służył za motora w tej warzelni kierat paro konny. O salinach tutejszych pisał Kreil w Boczniku Geologicznym 1852 r. Powiat doliński graniczy na wschód z pow. kałuskim, na płn. z pow. źydaczowskim i stryjskimj na zachód z pow. stryjskim, na płd. zach. z Wę grami. Na granicy powiatu dolinskiego i stryjskiego rozróżniamy następujące góry od płn. ku płd. Boztoczki ze szczytem 586 m. wyso kim, Hraniczne ze szczytem 629 m. wys. , Popcowe 746 m. , Tyrcza, Sukiel 900 m. , Czudyłów, Semkin Werch, Prebiczka 819 m. ; 1 na pewnej przestrzeni pasmo górskie Zelemianika a mianowicie szczyty jego Neuchudy 1 1261 m. , Na Benki 1233 m. , Za Zyroka 1267 nu, Czarna góra 1215 m. , Ubicz 889 m. , Matachin 1220 m. , Bukowiec 1171 m. , następnie Magura czyli Lisak 1365 ul, Menczel 1175 m. , Czyrak w paśmie Sekul 1283 m. , Olszanowec 1043 m. , i Bajtyna 948 m. . Wzdłuż granicy węgierskiej wznoszą się Badaczin Kiczera 1144 m. , Czorni Werch, Załom 1291 m. , Gorgan wiezkowski 1443 mu, Tersa 1031 m. , Jaworowa Kiczera 1115 m. , Heczka 1161 mu, Kruhła Młaka 1261 ni. , Perechrestje 1199 m. , Strunga, Bołośniak 1138 m. , Bisowatyj Dił 1288 m. , Werch Czornej rieki ze szczytem 1279 m. wys. , Popadia 1742 ni, Werch Guretwyna 1595 m. i pasmo graniczne Preluka ze szczytami 1258, 1215, 1195 i 1204 m. wys. Obszar powiatu wynosi 2, 517. 65 kil kw. 45. 72 m. kw. i pod tym względem zajmuje powiat pierwsze miejsce w Galicyi Nawodnienie powiatu bardzo obfite a wszystkie wody uchodzą do Dniestru za pośrednictwem Żyżawy, Bereźnicy, Świcy, Siwki i Łomnicy. Żyżawa powstaje w płn. zach. kończynie powiatu, a przyjąwszy od praw. brz. Żyżawkę, uchodzi do Stryja poza granicą powiatu. Na wschód od Żyżawy płynie Bereźnica ob. a uchodzi również po za obrębem powiatu jednem ramieniem do Stryja, a dmgiem do Dniestru. Świca bierze początek w pow. dolińskim przy granicy węgierskiej, płynie w kierunku płn. a od Ludwikówki w płn. wsch. , dzieląc powiat na dwie równe prawie połowy, i opuszcza go w obrębie gminy Wola Zaderewacka, wchodząc do pow. stryjskiego, do gminy Dzieduszyce małe. Spławną jest od ujścia Mizuńki. Dolina Swicy jest otoczona wysokiemi górami, posiada grunt skalisty i małe wodospady. Między Teresówką a Nowosielicą rozszerza się i tworzy kotlinę wełdziską, podobną z kształtu do synowndzkiej, przez Stryj utworzonej. Z praw. brz. przyjmuje Świca w pow. dol. małe tylko dopływy, gdyż wszystkie większe z tej strony uchodzą do Łomnicy Są to potoki Sołotwina, Tysowiec, Prawicz, Łukowice, Sokołowiec, Sandrowiec, Jasienowiec, Sadzawa, .Łuszczawa i uchodzące do Swicy poza granicami powiatu Hłuszawa i Turzanka Trościaóczykiem i Dryżyną od lew. brz. Od lew. brz. przyjmuje Świca potoki Czorna Boztoka, Jałowe, Bahonka, Unica z Brzezińcem od lew. brz. , pot. Łuszecki, Mizuńka, Łuźanka, czyli Witwica i Sukiel uchodzący po za granicą pow. Mizuńka wypływa na płd. zach. granicy pow. a zataczając łuk wygięty ku płn. , uchodzi do Świcy w obwodzie gminy Wygoda, Dolina jej dzika, lesista i bezludna na całej przestrzeni, prawie aż do Mizunia. Od praw. brz. uchodzą do Miz. potoki Sidinowiec, Boztoka, Strimba, Jałowy, Sapolej, Sokolin, Pionka z Trojanem od lew. brz. , i Dziadyoz; od lew. brz. potoki Bagna, Słowiański potok, Magura i Sobolica, Hłyboki, Bystry, Krajna. Łużanka przyjmuje od lew. brz. pot. Cerkowniański i Sychlowaty, od praw brz Boztokę i Putnę. Sukiel wypływa na zach. granicy pow. a płynąc w kierunku płn. wsch. opuszcza jego granice w obwodzie gminy Wola Zaderewacka i uchodzi do pow. stryjskiego, do Dzieduszyc wielkich. Dopływy jego od praw. brz. są Brzaza, Żydowice, Dołźka, Gerynia; od lew. brz. Ozera i Beniów. Siwka wypływa na płn. wsch, od Doliny a opuszcza pow. poniżej Hołynia, płynąc na wschód. W obrębie powiatu przyjmuje od praw. brzegu Czaczawę. W płd. wsch. kończynie pow. wypływają jeszoze potoki Siwka i Wełyki, z których powstaje Bołochówka dopływ Siwki, tudzież dopływy Bołochówki Hłuboki z Kamiennym od praw. brz. a Żydów i Zbora od lew. brzegu. Łomnica wypływa w pobliżu granicy węgierskiej a wijąc się ciągle prawie wzdłuż wsch. granicy pow. , doliną dziką, bezludną, wodami poszarpaną, od Angelowa dopiero rozszerzającą się cokolwiek i lepiej zaludnioną, zabiera z pow. dolinskiego liczne dopływy, wpadające do niej od lew. brz. , a mianowicie Darów z pot. Guretwyna od lew. brz. , Pietros z pot. Parenki, Mołoda z dopływami od praw. brz. Haninec z Popadią od praw. brz. , Kotelec; od lew. brz. Hesza i Mszana z Mszanką od praw. brz. , Todor, Sokół, Świnny, Czuta, Badowa i Czeczwa. Czeozwa bierze początek w pow. doi, na płn. wsch. stoczystości pasma górskiego Arszyca, płynąc w kierunku płn. zatacza się poniżej Strutyna wyższego na płn. wschód a poniżej Broszniowa opuszcza granicę powiatu. Jej znaczniejsze dopływy są od praw. brz. Męczywka, Melecinka z pot. Powolny od praw. brz, Syhły i Duba z dopływami od lew. brz. Ceniawka i Jasieniowiec ze Smereką. Od lew. brz. uchodzą do Czeczwy Suchodół, pot. Berdeżyski, Ilemka utworzona z potoków Lisna i Poharecki, Maniawka z pot. Krzywa od lew. brz. Przeważna część powiatu jest górzysta, Połowę prawie, a mianowicie część jego płd. zach. , zajmuje Beskid lesisty; w drugiej północno wschod, połowie wznoszą się podgórza Beskidu, a pomiędzy niemi wiją się doliny rzek, rozszerzające się ku płn. wsch. tak, że na samym krańcu płn. wsch. rozściela się rozległa dolina nad Świcą i Łomnicą, wzniesiona n. p. m. do przeciętnej wysokości 350 do 400 m. , opadająca miejscami o kilkanaście metrów poniżej 350, miejscami zaś wznosząca się o tyleż metrów ponad 400 metr. Góry składają się z krótkich, wysokich grzbietów, połączonych wysokiemi łęgami i przełęczami a poprzerzynanych głębokimi parowami. Obszerniejsze doliny nie potworzyły się tutaj, i dlatego jest ta część Karpat dzika i słabo zaludniona. Słownik GeograficznyZeszyt XIV, Tom II.

Dolina