kroki, żeby włóki oddać, ale potom wojny wy1 buchty i przeszkodziły, Zato kościół nowy został wzniesiony, cały murowany, daleko teraz obszerniejszy, koszta ponosili królewscy eko1 nomowie rogozińscy. R. 1765 donosi lustracya ekonomii rogozińskiej, jako w Gr. folw. się znajduje, przy nim chat 10 i karczma, w której piwo z Rogoźna szynkują. R. 1766 wymieniają się wybrańcy czyli lemani Wojciech Deozyński, Andrzej Mierzwioki, Paweł Klucznik, Wawrzyniec Papalski i szlachcic Walenty Zgłnicki; ostatni 2 są zapewne sołtysi ówcześni, gdyż tu lemanów tylko 3 było. R. 1776 założył król pruski Fryderyk II szkołę w Gr. , w której jak pisze wizyta z r. 1786, uczyli po niemiecku, po polsku, nieco łaciny i rachunków. R. 1784 rząd pruski wydał obszerny folw. tutejszy do król. ekonomii rogozińskiej przedtem należący w wieczystą dzierżaw amtmanowi Janowi Gotlib Mullerowi. Włók li czono 115 pierwotnie wcale żadnego folw. nie było w Gr. , dopiero gdy w skutek wojen i innych niepowodzeń gospodarstwa włościan podupadły, grunta obracano na folwarczne, gospodarstwo nazywają teraz w wysokim stopniu zaniedbane. R. 1787 Ksawery Pawłowski trzyma tutejsze sołectwo. R. 1802 odkupił to sołectwo kupiec Chomse z Grudziądza, który przyłączył je za zezwoleniem rządu do swoich dóbr rycer. w Orlu, gdzie familijny t. zw. fideikomis ustanowił. R. J. 855 pozwolił rząd, aby to sołectwo mały folwarczek nosiło przezwę Bergaua. Roku 1830 Andrzej Piszora i spółtowarzysze, którzy razem na włókach 32 osiedli byli za szarwarkiem i czynszem, otrzymali od rządu pruskiego prawa własności. R. 1833 nastąpiła separacya gruntów włościańskich we wsi Gr. Dwie włoki wspólnych pastwisk, które także trzeba było podzielić, porosły we większej części drzewem i krzewami. Porównaj Frolich, Geschichte des Graudenzer Kreises 157. Kościół i parafia grucha, w jakim jest stanie, wyjmujemy z dyecezalnego t. zw. szematyzmu. Parafia Gruta, dekanatu radzyńskiego; kościół tytułu Wniebowzięcia P. M. , patronatu król. O fundacyi i konsekracyi jego nie wiadomo choć powyżej niektóre szczegóły podane. Dusz 1800; szpital zdawna istnieje dla 4 ubogich. Wsie parafialne Gruta wś, Gruta folw. , Słupy, Orle, Hansfelde, Annaberg, Ramutki i Petershof. Szkoły istnieją 2 w parafii w Grucie dzieci około 100 i w Słupaoh tyleż; 20 dzieci odwiedza szkołę luterską w Orlu. Dawniej znajdowały się 2 kościoły w parafii, które zaginęły jeden we wsi Słupach, gdzie Bolesław Chrobry pamiątkę zwycięztw swoich i panowania zostawił; włók kościelnych było 6, istniał r. 1444, podupadł zapewne w następnych wojnach, gdyż później żadnej nie ma o nim wzmianki. Nawe to kościelnych włókach zapomniano. Aż dopiero r. 1648 kanonik kruświcki i prób. grucki Stanisław Mysłkowski napowrót je odzyskał drogą prawną. Dru gi kościół znajdował się w Orlu, cały muro wany z wieżą. R. 1667 donosi wizytacya, że go oddawna zabrali lutrzy, za których posia dania zupełnie podupadł. Tegoż r. 1667 mury tylko stały, dach zapadł, drzwi otwarte; znaki konsekracyi widać jeszcze było na ścianach. R. 1700 zostały i te szczątki rozebrane. Mi chał Mełdzyński, kasztelan rypiński, wywiózł cegłę na reperacyą kościoła w Błędowie; resz tę wzięli ubodzy ludzie. Patrz ks. Fankidejski, Utracone kościoły 85 86. Kś. F. Gruta, jez. w płd. zach. części pow. trockiego, o 2 w. na płd. od Niemna, 3 w. dh w kierunku południka, pół wiorsty szerokie. Grutcziltz, ob. Grudzice. I Grittscheit Jurgę, lub Saulen, wś, powiat I tylżycki, st. p. Coadjuthen. Griitschen, lub Wingerupchen niem. , wś, wś, pow. piłkalski, st. p. Malwiszki. Grutschno niem. , ob. Gniezno. Grutta niem. , pow grudziąski, ob. Gruta, Griitzeiken niem. , dobra, pow. kłajpedzki, st. p. Karlsberg. Griitzken niem. , ob. Gruschken. Gru wina, jez. w pow. nowoaleksandrowskim gub. kowieńskiej. J. . Gruz, lub Grzybowy gaj, uroczysko we wsi Szlachtowszczyzna, pow. lidzku Giuzdowo 1. wś włość, pow. wilejski, o 30 w. od Wilejki, 1 okr. adm. , przy b. drodze pocztowej z Wilna do Mińska, 15 dm. , 158 mk. 2. G. , wś i karczma nad rz. Bladką, pow. wilejski, o 64 w. od Wilejki, 3 okr. adm. , przy b. drodze poczt, połockiej, 14 dra. , 155 mk. , cerkiew praw. murowana, paraf, szkółka i zarząd gminy liczącej 267 dra. , 3698 dusz. 3. G, wś, pow. oszmiański, 2 okr. adm. , o 68 w. od Oszmiany, 3 domy, 52 mk. , z tego 18 prawosł. , 34 katol. Kościół drewn. prawosławny. 1866. GruzdoH s r yzna, wś rząd. , pow. wileński, 4 okr. adm. , o 51 w. od Wilna, 3 dm. , 27 mk. kat. 1866. Gruzdtipie, ob. Mirgłon. Gruziuo, st. poczt, pow. nowogrodzki gub. nowogrodzkiej, w obrębie większych stacyj Czudowo i Tychwiń. Gruzowice, ob. Hruzoivicc. Gruzskąja ross. , st. dr. żel. donieckiej w gub. ekaterynosławskiej. Gruzskoje ross. , st. dr. żel, kurskokijow skiej w gub. kurskiej. Gruzy, niem. Gruhsen, wś, pow. jańsborski; ludność polska ewangelicka. Gruidzie, mko pryw. w pow. szawelskim, o 24 w. od Szawel, o 14 od st. dr. żel. Omole, okr. adm. janiski. Paraf, kościół katol. św. Trójcy, drewn. , z r. 1759, fundacyi ks. Ra dziwiłła. Na cmentarzu kaplica. W mku szpij tal Parafia katol. G. dekanatu Janiszki dusz 7183. Filia w Szypilach. Kaplica w Górach. Dobra obszerne G. i Nowe Żagory w parafii grużdziewskiej, meszkujekiej, janiskiej, szakinowskioj i nowożagorskicj mają 1380 włók po uwłaszczeniu włościan. Lasów 583 wł. , ziemi ornej i łąk 720 włók. Folwarków jest dwadzieścia kilka, znaczniejsze z nich Berźany, Uurbie, Paupery, Piktujże, Jodzie, Rudysrfri, Gawenajcie. Meszkujcie, Mecedy. Augucie, Werbuny, Minajcie, .Wiłojki w ekonomii grużdziewskiej. O folwarkach do ekonomii zagórskiej należących powio się przy opisie Żagor. Bobra te były stołowemi dobrami królów polskich, potem dostały się za zasługi księoiu Zubowowi, a jego sukcesor hrabia Zubow sprzedał za trzecią część wartości P, Naryszkinowi, i dziś jest własnością syna jego Aleksandra Naryszkina. Główny zarząd dóbr jest we dworze Gruździach, gdzie wszystkie budynki murowane i kaplica z wieżą, bogato dekorowana przez Majkowskiego, ostatniego rządcy Zubowa. W dobrach Naryszkinów są 3 parafialne kościoły i 2 filialne Skajzgiry i Rudyszki, tudzież kilka kaplic. W miasteczku G. dusz 103 uwłaszczonych ziemią 363 dziesięcin; reszta ludności placownicy, opłacający czynsz. Grużrizienica, fol. szlach. , pow. święciański, 2 okr. adm. , o 83 w. od Święcian, 1 dm, 19 mk. , z tego 7 praw. , 12 kat. Gruździeiiicta, fol. szlach. , e pow. święcian ski, 4 okr. adm. , o 83 w. od Święcian, 1 dm, 19 mk. , z tego 7 prawosł. , 12 katol. Gniździszki, ws, pow. Wiłkomirski. Roku 1788 własność Joachima Siemaszki. Gruże, dwór w pow. poniewieskim, o 44 w od Poniewieża, okr. adm. poswolski, miał 1859 r. 14 mk. , gorzelnię i młyn. Jest tu słynna spółka zaliczkowa konstantynowska, której sprawozdanie z roku 1879 zawiera następne cyfry Uczestników z końcem roku było 1, 109, w tej liczbie szlachty i urzędników 304, włościan 647, starozakonnych 158. Udziałów rs. 64, 241. lokowanych i pożyczonych pieniędzy 174, 542 rs. , pożyczonych do banku rządowego rs. 42, 700. Wypożyczono uczestnikom w ciągu r. 1879 rs. 351, 341, pobierano od nich 9 procent. Dywidendy uczestnikom wypłacono 1657 proc. Czystego zysku na nowy rok 1880 było 19 531 rs. ; summę tę przeznaczono jak następuje do kapitału żelaznego rs. 974, na dywidendę roku 1879 rs. 5, 293, na wynagrodzenie zarządu rs. 4185, na procenta od zaciągniętych pożyczek i lokat 5599, wreszcie na budowę gmachu dla gimnazyura realnego w Poniewieżu rubli sreb. 3478. Obrót ogólny w roku 1879 to jest suma przyohodu i rozchodu kasowego, wynosił 1461741 rs, wyraźnie przeszło milion czterysta tysięcy rubli. Gruzele, wś, pow. rossiemki, par. kielmeńska. Gruzin edzie, wś, pow. rossieński, par. kielmeńska. Gry. .. , por. One. .. , Grue. niem. . Gryb. .. , por. Grzyb. .. Grybanosowszczyzna, zaśc. pryw. , pow. lidzki, 3 okr. adm. , o 30 w. od Szczuczyna, 3 dm. , 23 mk. 1866. Grybcle, wś, pow. wiłkomierski, par. Uciany, o 2 w. od Ucian, przy samej szosie warszaw. pet. , należała do dóbr uciańskich; dusz rewiz. 86, ziemi nadanej 246 dzios. Grybeliszki, folw. , pow. nowoaleksandrowski, par. dryświacka, 769 dzies. rozl. Była własność Zygm. Szczepowskiego. A. K. Ł. Grybiszki, folw. szl. , pow. wileński, 6 okr. adm. , o 1 w. od Wilna, 6 dm. , 90 mk. katol. 1866. Grybły, wś, pow. dzisieński, o 89 w. od Dzisny, 2 okr, adm. , 14 dm. , 53 mk. prawosł. 1866. f Grybów 1. miasto powiatowe w Galicy i, pod 39 dł. a 49 szerok. , położone o 22. 7 kil. na wschód od Nowego Sącza, nad rzeką Białą, częścią w dolinie, częścią na wzgórzu; obszar gminy 700 hkt. t. j. 1175 mr. austr. w płaszczyznach po nad rzeką i pagórkach. Ziemia dosyć urodzajna. Mieszkańców jest obecnie ogółem 2300, mianowicie mężczyzn 1100, kobiet 1200; z tej liczby rz. kat. 1660, izraelitów 640. Miasto zwane pierwotnie Grynberg założone zostało w roku 1340 za przywilejem króla Kazimierza Wielkiego na prawie magdeburskiem, przez Antoniego mieszczanina sądeckiego. Nieruchomy majątek miasta, składający się z 200 hektarów lasu i dwóch kamienic. , przedstawia wartość mniej więcej złr. 50000 w. a, nadto miasto pobiera z prawa propinacyi i targowego około 4000 złr. w. a. rocznego dochodu. Grybów jest siedzibą c. k. starostwa, sądu powiatowego, urzędu podatkowego, komisyi szacunkowej, katastralnej, oddziału straży skarbowej, posterunku żandarmeryi, notaryatu, urzędu pocztowego i telegraficznego, wydziału rady powiatowej, magistratu z porządnem archiwum i urzędu parafialnego rz. katolickiego. Parafia ma w mieście i 6 sąsied. gminach wiejskich, tudzież w 10 należących do niej wsiach ruskich, wiernych 6331, gr. kat. 75, ewang. 32 i żydów 710. Szkoła normalna czteroklasowa. Towarzystwo zaliczkowe, ogólny obrót kasowy około 40000 złr. Miasto przerżnięte jest dwn gościńcami, państwowym podkarpackim, wiodącym od wschodu na zachód, powiatowym od północy na południe ku granicy węgierskiej. Nadto miasto leży przy kolei żelaznej państwo Słownik GeograficznyZesayt XXIV, Tom II gg

Gruta