cach. 2. G gt; prywatny i rządowy, dwie wsie I z folw. i pow. miechowski, gm. Gruszów, par. Brzesko nowe, w stronie północnowschodniej tegoż, o wiorst 4; zarząd gminny w miejscu. R. 1827 G. prywatny liczył 179 mk. , domów 20, a G. rządowy 70 mk, , 12 dm. ; dziś obie te wsie mają ludności 252 głów; w pierwszej z nich domów drewnianych 19; osad włość. 18; gruntów dworskich mg. 381 pr. 56 i włość. mg. 64 pr. 137; a w drugiej, domów muro wany 1, drewnianych 18; osad włościańskich 19, gruntów dworskich mg. 194 i włościań skich mg. 71 pr. 208. W czasach przedhi storycznych miejsce to było zamieszkanem, jak przekonywamy się z odkrytych tu mogił z wielu kamieni; w mogiłach tych, pod stosami polnych kamieni, osobliwszym ułożonych sposo bem, w jednej znaleziono kości ludzkie niepalone i kilka urn z gliny szarej wypalanej, lek kich, pięknego kształtu rysunek ich w Pa miętnikach towarzystwa przyjaciół Nauk tom IX. W drugiej były same kości ludzkie, w trzeciej końskie i ludzkie, a przy nich siekiery kamienne z zielonawego porfiru porfiro verdo Kraszewski Sztuka u Słowian, Wilno 1858 r. str. 27. Wieś należała w części do klasztoru norbertanów w Hebdowie. R. 1331 Wład. Łokietek pozwala przenieść G na pra wo niemieckie. R. 1361 Marek haeres de Wilków sprzedaje część G. za 48 grzywien Mikołajowi archidyakonowi krakowskiemu. Widzimy w przywileju Kazimierza IV, że r. 1449 G. rządził się prawem magdeburskiem. W owym czasie było tu 9 łanów kmiecych, z których płacili do klasztoru po pół grzywny czynszu, oddawali po 30 jaj, 2 kapłony i 2 se ry, odrabiali jeden dzień tygodniowo, jakoteź powaby i dawali osep. Miał tu klasztor karcz mę z obszernem polem i dwóch zagrodników posiadających rolę za czynsz; folwarku klasz tornego tu nie było. Druga część wsi Gruszo wa należała do Urbana Łapka; w niej były dwa łany kmiece. Trzecia zaś część stanowi ła własność Piątka Pyanthkam, który miał tu tylko folwark; tu także było pole kmiece zwane Szadek Schadek, w polach klasztor nych położone Lib. benefic. tom III, 78. Taki podział na dwie tylko części utrzymał się do ostatnich czasów, i gdy w r. 1818 na stąpiła kasacya klasztoru norbertanów w Hebdowie, część będąca ich własnością prze szła na skarb, i ztąd otrzymała nazwę G. rzą dowy, należący obecnie do dóbr donacyjnych generałalejtnanta Semeki. Druga zaś część, nazwana prywatny, jest dziś w posiadaniu Władysława Morsztyna. Gmina G. należy do b gm. okr. VI w os. Brzesko Nowe, gdzie też i st. pooz. , łiczy 6136 mg. obszaru i 3198 mk. 3. G. , wś, pow. chełmski, gm. Rejowiec, par. Pawłów, Mar. Gruszów, ob. Hrttszów, Gruszów 1. z Wieżą, wśnadStradomką, dopływem Raby, w okolicy pagórkowatej pokrytej świerkowymi lasami, w pow. wielickim, ma parafią rzyra. kat. i należy do urzędu poczt w Gdowie, skąd jest 10 kim. odległą. Kościół drew. pochodzi z przed r. 1440. kons. 1780 p. t. Rozpr. śś. A. p. Par. G dek. dobczyckiego ma 1004 kat. , 14 izr. ; akta od r. 1618. Za Długosza Lib. bon. III, 276 dziedzictwo Jana Czarnkowskiego h. Półkozic. Mieszk, 564 wyzn. rz. kat. Większa pos. wynosi 461 m. n. a. roli, 46 m. łąk. i ogr, , 36 m, pastw, i 441 m. lasu; mniej. pos. 330 m. roli, 79 mg. łąki ogr. , 40 m. pastwisk i 41 mórg lasu. 2. G z Godu8zą i wś w okolicy górzystej pow. limanowskiego, należy częścią do par. rz, kat. i w Szczyrzycu, częścią do par. rz. kat. w Skrzydlnej, ma 270 mieszk. rz. kat. wyznania Większa pos. konwent oo. cystersów wynosi 92 m. n. a roli, li m. łąk i ogr. , 3 m. past. i 322 mg. lasu; mniej pos. 192 m. roli, 54 mg. łąk i ogr. , 33 m. pastw, i 53 m. lasu. 3. G. mały i wielki z Suikowem, wś w pow. dąbrowskim, należy do p. rz. kat. , sądu pow. i urzędu poczt, w Dąbrowy. Gr. mały liczy 258, Gr. W. z Sutkowem 1075 mk. rz. kat. wyzn. Obszaru liczą razem Większa pos. 711 m. n. a. roli, 90 mg. łąk i ogr. , 90 mg. past. i 196 m. lasu; mn. pos. 1490 m. roli, 363 m. łąk i og. ,231 ra. pas. i 85 m. lasu. Za Długosza należał G. do Piotra Rozemberskiego Lib. benef. II, 432. 4, G. , przys. Jazowska, pow. sądecki. Mac. Gruszów, niem. Hruschau, wś, pow, bogumiński na Szląsku austr. , rozl. mg. 677, ludn. 1278. Jest tu filia par. kat. Ostrawa Polska. Kopalnie węgla kamiennego. Fabryka przetwo rów chemicznych. F, S. Gruszówek, przys. Gruszowa, pow wie Hcki. Mac. Gruszowiec, wieś w okolicy górzystej, pokrytej lasami świerkowemi, w pow limanowskim, przy gość. wiodącym z Mszany dolnej do Tymbarku. Pobliska góra Snieżnica ma 1006 metr. wysokości bezwzględnej. Gr. należy do par. rz kat. w Dobry i ma 407 mk. Mn. pos. wynosi 271 m. n. a. roli, 47 m. łąk i ogr. , 208 m. past. i 324 mg. lasu. Kasa poż. gminna ma 106 złotych kapitału. Gruszówka IX wieś i b. st. pocztowa przy dawnej szosie ze Smoleńska do Witebska, o 44 w. od Smoleńska. 2. G, ob. Hruszówka. 3. G, , wś nad rz. Zamczyk, pow. bracławski, pa rafia Niemirów. X, M. O. Gruszówka lub Gruszewska Stannica, os. i kopalnia węgla kamiennego, w okr. czerkaskim, ziemi wojska dońskiego, nad rz. Gruszówką 50 wiorst długą, dopływem Donu, 10180 mieszk. , 1681 wiorst od Petersburga a 39 od U, Czerkaska odległa. Staoya pooztowa i staeya kolei żelaznej gruszewskorostowskiej, Pan Subbotin w swym kursie przemysłowej ekonomii, powiada Że kopalnie gruszowskie rozciągają się na 1500 wiorst kwadratowych i zawierają w sobie zapas 3322 miliardów pudów. Wypada więc z tego, że nad Donem, koło jednej GruszówkL skoncentrowany jest prawie taki zapas opału mineralnego, jaki Anglia posiada. A jednak Anglia produkuje rocznie 49 proc. masy węgla, zużywanego w całym świecie, gdy w RossyJ, bogatszej od niej pokładami, produkuje się ledwie pół proc. tej proporcyi. Czyli innemi słowy Anglia, posiadając 1, 5 milion, dziesiatyn pokładów węglowych, sprodukowała w r. 1877 węgla kamiennego 8, 246, 000, 000 pudów, gdy Rossya, posiadając w całem państwie z górą 2, 5 milionów dziesiatyn pokładów węglowych, dziś już. choć wprawdzie bardzo licho eksploatowanych, sprodukowała w tymże roku 1877 ledwie 43 milionów pudów, Eksploatacya antracytu odbywa się w Gruszówce zapomocą kołowrotów, obracanych końmi lub wołmi. Brak kapitału obrotowego jest tu największą przeszkodą; z 200stu właścicieli kopalń, ledwie ośmiu lub dziesięciu jest takich, którzy tego braku nie czują. Zapomocą maszyn parowych, pud antracytu wypada od 5 do 5 i pół kopiejek; dobyty zaś ręczną pracą, zapomocą kołowrotów, wyj pada z górą 8 i pół kopiejek. Konkurencya pomiędzy jednym a drugim systemem prawie niemożebna; dotąd cała Gruszówka posiada ledwie 68 maszyn parowych o sile 1007 koni. I Należą one przeważnie do głównego Towarzystwa rossyjskiego i do kilku bogatszych właścicieli. Oni więc stanowią ceny antracytu, do których drobni spekulanci stosować się muszą i z porządku rzeczy kończą na bankructwie. Grusztele, wś rząd. , pow. wileński, 1 okr. adra. , o 32 w. od Wilna, 5 dm. , 30 mk. katol. 1866. Gruta, wieś rząd. nad jez. Gruta, pow. trocki, 4 okr. adin. , o 99 w. od Trok, 8 domów, 85 mk. katol. 1866. Gruta, niem. Gnttta, 3 miejscowości, pow. grudziąski, nad znacznem jeziorem, zwanera w dokumentach Lome, pół mili od bitego traktu grudziąskoradzyńskiego, fi mili od stacyi noj wej kolei żelaznej jabłonowsko grudziąskiej w Mielnie, 1 i pół mili od Grudziądza. 1 Gr. ,j wieś kościelna parafialna, obszaru mr. 4431, budyń. 220, dom. mieszk. 110, katol. 775, ew. j 42. Parafia, szkoła w miejscu, poczta i stacya kolei żel Mielno. 2 Gr. , folw. , r. 1866 przezwany Frankenhain, ma obszaru ziemi mórg 2627, budyń. 20, dm. mieszk. 8, kat. 149, ew. 34. Parafia, szkoła i poczta jak wyżej. 3 Gr. , dawniej wolne sołectwo, teraz folw. do dóbr rycer. Orle, r. 1855 przezwany Bergaus, nad jezior. , zaraz za wsią kościelną Gr. , budynków 3, dom. mieszk. 1, katol. 14, ewang. 6. Pierwotnie stanowiła Gr. jedne całość. Istniała jak się zdaje od najdawniejszych czasów, tylko wiadomości dostatecznych nie mamy. Roku 1222 wspominają w dokumencie las Grutb, darowany biskupowi Chrystyanowi, nie wiadomo jednak czyby się znajdował gdzie teraz wieś Gruta. Pierwsza pewna wiadomość pochodzi z r. 1282 mistrz w. krzyżacki Mangold von Sternberg wydaje tego roku wieś, którą zowią Frankenheyn. Z dokumentu wynika, że już przedtem wieś tu istniała; wspomina bowiem wyraźnie mistrz krzyżacki o pewnych 2 włókach, gdzie dawniejsza wieś stała; mówi także, iż jego poprzednik Ludwik von Q, ueden 1249 1252 wieś tę oył wydał Hermanowi von Meiningen, żeby ją osadził włościanami. Włók znajdowało się tyle co i teraz 108, po nad jeziorem Lome. Obsadzenia jednak nie można było uskutecznić, bo Prusacy całą tę okolicę napadli i spustoszyli. Tak teraz on dopiero, Mangold yon Sternberg, daje Konradowi v. Lewitz przywilej na te włóki. R. 1315 mistrz w. krzyżacki Karol Beffart pozwolił mieszkańcom ryby łowić w jeziorze Lome. R. 1414 podają strat poniesionych w wojnie krzyżaków z polakami na m. 2000. Pomimo to liczy Gr. roku 1435 włók uprawionych 148; z tych sołtys ma teraz wolnych tylko 8, proboszcz 4, inne 136 czynszowały do rogozinskiego zamku. Karczem było nadzwyczaj wiele, bo aż 7 we wsi. Ze staropolska nazwa Gruta także za krzyżaków znaną i używaną była, wynika z przywileju, który mistrz w. Paweł von Russdorf nadał miastu Radzynowi r. 1438. R. 1667 kanonik Strzesz w wizytacyi pisze, jako kościół tutejszy po krzyżakach piękne ma położenie na wzgórzu, ponad jeziorem, zkąd piękny widok osobliwie z wieży na okolicę i pobliskie lasy. O szkole donosi, że tu istniała dawniej, ale teraz podupadła; ogród szkolny zabrał starosta. Z r. 1677 jest nowy przez Jana Sobieskiego potwierdzony regulamin o t. zw. wybrańcach czyli lemanach, których na wieś Grr. trzech przeznaczono. R. 1726 nazywają się włościanie w Gr. Jakób Kędziorka, Paweł Piszorek, Michał Buczek, Paweł Klucznik, Jakób Czajkowski, Stanisław Uszler, Maryan Pilarski i inni; ci otrzymali tegoż roku nowy przywilej od Ja aa Gruszczyńskiego, podczaszego król. i administratora ekonomii rogozińskiej. R. 1743 pisze wizytacya biskupia, jako tutejszy kościół pokrzyżacki, aczkolwiek murowany, jest bardzo szczupły i nieproporcyonalny. O szkole ubolewa, że jej tu jeszcze nie ma ob nimiam negligentiam et ruditatem parewtum, którzy dzieci nie przysyłają. R. 1747 wyszedł mandat królewski, żeby włóki piernotne proboszczowi przywrócić było ich 8 i kościół nowy pobudować. Czyniono ju przedwstępne Gruszów Gruszów Gruszów Gruszów Gruszówek Gruszowiec Gruszówka Gruszówka Grusztele Gruta Gruta