wiadome. Dzisiejszy kościół kosztem Ale1 ksandra Kożuchowskiego, podczaszego ka1 liskiego, roku 1746 wybudowany, tytuł dawnego zachowuje kościoła, mianowicie św. Andrzeja ap. Wizyta z r. 1766 wspomina o 3 ołtarzach niekształtnych z dawniejszego kościoła wziętych i o figurze N. M. P. w czwartym wielkim wystawionym w r. 1634, która według głosu ludu za cudowną była uważana. Wsie do parafii należały tylko 3 tj. Grodziec, Jamno, Mokre. Par. G. liczy dusz 1835. Czyt. ŁasM, Lib. ben. I, 231. Gmina G. należy do sądu gminnego okr. IV w Zagórowie, liczy 15192 mr. obszaru i 6221 mk. Dobra G. składają się z folwarków amp; ., Janów, Łagiewniki, Królików, Lądek, Lipice; osad leśnych na Wielołące, Wiórach, osady młynarskiej Młyn stary i wsi niżej wymienionych; od Rychwała w. 7. Nabyte w r. 1872 przez Mieczysława hr. Kwileckiego za rs. 163, 000. Rozl. wynosi mr. 8658; folw. Grodziec grunta orne i ogrody mr. 722, łąk mr. 631, pastwisk mr. 80, lasu mr. 2238, nieużytki i place mr. 193, razem mr. 3864; płodozmian 12, 7 i 6polowy. Bud. mur. 35, drew. 15. Eolw. Janów grunta orne i ogrody mr. 298, łąk mr. 99, pastwisk mr. 14, nieużytki i place mr. 20, razem mr. 431, płodozmian 12, 7 i 6polowy. Bud. mur. 5. Eolw Łagiewniki grunta orne i ogrody mórg. 303, łąk mr. 26, pastwisk mr. 6, lasu mr. 435, nieużytki i place mr. 18, razem mr. 788, płodozmian 12, 7 i 6polowy. Budów. mur. 3, drew. 5. Eolw. Królików grunta orne i ogrody mr. 641, łąk mr. 57, pastwisk mr. 53, lasu mr. 1912, nieużytki i place mórg. 75, razem mórg. 2738, płodozmian 12, 7 i 6polowy. Budowli mur. 12, drewn. 8. Eolw. Lądek grunta orne i ogrody mr. 316, łąk mr. 48, nieużytki i place mr. 13, razem mr. 377, płodozmian 7polowy. Bud. mur. 6, drewn. 2. Folw. Lipice grunta orne i ogrody mr. 157, łąk mr. 17, pastwisk mr. 17, nieużytki i place mr. 8, razem mr. 198 płodozmian 7polowy. Bud. mur. 3; drawn. 2. Gorzelnia parowa przerabiająca rocznie około 20, 000 korcy kartofli, browar wyrabiający rozmaitych gatunków piwa około 50000 garncy, cegielnia wyrabiająca około 200000 sztuk cegły i dachówki, młyn parowy urządzony przy gorzelni, młyn wodny i wiatrak, pokłady torfu i gliny. Płyną strugi bez nazwy i odnogi od rzeki Warty pod nazwą Żaba i Czarna. Wieś Biała osad 57, z gruntem mr. 201; wś Dziewień osad 19, gruntu mr. 493; wieś Białebłota osad 146, gruntu mr. 1876; wieś Orliny małe osad 28, gruntu mr. 403; wś Grodziec osad 105, gruntu mr. 397; wś Łagiewniki osad 37, gruntu mr. 139; wś Borowiec nowy osad 24, gruntu mr. 623; wś Wielołęka osad 76, gruntu mr. 882; wś Grądy stare osad 56, gruntu mr. 779; wś Cieświca nowa osad I poczt, i stać. kolei w Felsztynie. W r. 1448 nadał Piotr, biskup przemyski, kanonikom kapituły przemyskiej dziesięcinę w Grodowicach ok Akta gr. i ziem. t. VIII, str. 122, Grodschen niem. , ob. Grodzie. Grodtken niem. , ob. Gródki. Grodyc, ob. Groeditzberg. Grodysławice, wieś, pow. tomaszowski, gmina i par. Rachanie, o mil 3 od Tomaszowa, a 1 i pół od pasu granicznego galicyjskiego; w tej wsi jest cerkiew, dawniej unicka, drewniana, która powstała z przeniesienia kościoła parafialnego ze wsi Rachań w roku 1787 i na cerkiew unicką przeznaczona, a jednocześnie w Rachaniach, na jego miejscu, wymurowano kościół parafialny. Dwór murowany z obszernym ogrodem, przed 40 laty założonym; folw. własność hrabiego Fredro, gruntu or. dwór. i 579 mr. , 186 mr. łąk, 630 mr. lasu; dymów włość, i dworskich 90. Włościanie mają gruntu ornego 717 mr, , 994 mr. łąk, 100 mr. lasu. Ludność 615 dusz, w tej liczbie 112 rz. katol. Oprócz zajmujących się uprawą roli włościan. A jest stolarzy 2, kołodziej 1, cieśli 3, kowali 2, tkaczy 2, mechanik 1. Ziemia borowina, urodzajna. Kościół na cerkiew przeznaczony wybudowany był 1744 r. przez Annę Rostkowską, dziedziczkę dóbr Rachań, Grrodysławic i Michałowa, erygowany 1695 przez Czarnowskiego dziedzica Rachań. Była par. unicka GL należała do dek. tyszowiecMego dyec. chełmskiej i miała filią w Werechaniach. X. 8. 8. Grodź, pow. warszawski, gm. Cząstków, par. Łomna. Grodzanowice, ob. Grodzonowice. Grodzany, wś, pow. lubelski, gm. i parafia Bychawa. W 1827 r. było tu 8 dm. , 64 mk. Grodzeń, ob. Grodzień. Grodzianka, rzeka v. Czeohówha ob. . Grodziczno, wś, pow. pułtuski, gm. i par. Lubiel. W 1827 r. było tu 15 dm. , 159 mk. Grodziczno, wś kościelna parafialna, pow. lubawski, nad strugą Katlewką, do Welu uchodzącą, położenie nieco górzyste, blisko bitego traktu lidzbarskolubawskiego, około 1 m. od Lubawy. Rozróżniają się 2 gminy 1 Gr. , wieś rycerska, budyń. 36, dom. mieszk. 17, katol. 221, ewang. 66. 2 Gr. , wieś włość, budynk. 54, dom. mieszk. 31, katol. 249, ewang. 10; obszaru ziemi liczą obie wsie razem morgów 7364. Parafia i szkoła w miejscu, poczta Lubawa. Posiadacz folwarku niemiec. R. 1876 założono tu nowe wybudow. czyli folw, zwany po niem Johannathal. O parafii podaje dyecezyalny szematyzm z roku 1767 dusz 2107, kościół tyt. św. ap. Piotra i Pawła, patronatu prywatnego, o fundacyi i konsekracyi nic nie, wiadomo. Wsie parafialne Grodziczno, Iwanki, Lorki, Zamczysko, Katarzynki, Ostaszewo, Wosołowo, Katlewo, Białobłoto, MontowoJ Linowiec i Wólka. Szkółki katol. 2; w Gro dzicznie dzieci 199, w Wólce dzieci 88. W XVII wieku posiadali Gr. Bystramowie, jak np. Krzysztof Bystram, sędzia ziemski michałowski; po nim Jerzy Grotthausen, starosta czorsztyński, był luteraninem, ale nawrócił się; r. 1672 była tu jego żona, wdowa. Grodzie, ob. Grudzie. Grodzie 1. wieś rząd. , pow. wileński, 1 I okr. adm. , o 30 w. od Wilna, 1 dom, 7 mk. katol. 2. G. , wś rząd. , pow. wileński, 4 okr. adm. , o 53 w. od Wilna, 11 dm. , 74 mk. , z tego 67 kat. , 7 żydów. 3. G. , okol. szlach. , pow. oszmiański, 1 okr. adm. , o 12 w. od Oszmiany, 8 dm. , 133 mk. kat. 4. G. , zaśc. szlach. , pow. oszmiański, 1 okr. , adm. , o 12 w. od Oszmiany, 1 dom, 9 mk. katol. 5. G. , wś rząd. nad jez. Jankiszki, pow. święciański, 3 okr. adm. , o 29 w. od Swięcian, 18 dm. , 102 mk. katol. 1866. Grodzie, niem. Grodschen, wieś, pow. jańsborsM, ludność mazurskopolska. Stać. poczt. Dłotowo. Grodziec, dziś Grójec ob. . Grodziec 1, wieś i folw. nad rz. Brynicą, pow. będziński, gm. Gzichów, par. Grodziec. Leży na samej granicy od Szlązka pruskiego, przy drodze z Będzina do Bobrownik, o 3 w. od Będzina, o 8 od Dąbrowy tu projektowana dr. żel. , około 14 w. od Mysłowic, Katowic i Bytomia. Posiada kościół katol. mur. , dom schronienia dla starców i kalek, kościół ewan gielicki par. murowany, szkołę ewangielicką, kopalnię węgla kamiennego, fabrykę cementu angielskiego, browar. W 1827 r. było tu 99 dm. i 652 mk. , obecnie liczy 122 osad, 197 dm. , 1500 mk. , 1785 mr. ziemi włość, 1103 mr. ziemi dworsk. Do G. rodzica, należą osady Bory, Jasień, Jazowe i Studzienice. Folw. Gr. wraz z browarem, kopalniami węgla, oborą zarodową i fabryką cementu stanowią własność Władysława i Stanisława Ciechanowskich. Cement tu wyrabiany od 1857 roku zyskał sobie szerokie uznanie i rozległy bar dzo odbyt. Roczna produkeya przedstawia do 1120000 rs. wartości. Kopalnia węgla Barbara wydała w 1877 roku 725, 000 pudów i zajmowała 136 robotników. Istniała tu huta cynkowa około 1842 r. G. stanowił w XV wieku posiadłość klasztoru zwierzynieckiego; istniał wtedy kościół par. drewniany św. Katarzyny Długosz II, 197 i HI, 68. Rząd pruski nadał był dobra G. majorowi Wierzbickiemu. Par. G. dek. będzińskiego daw. siewierskiego liczy 3021 dusz i ma jeszcze jeden kościółek pod G. na górze zwanej Dorotą, wystawiony 1653 roku. 2. G. , wieś i folwark, powiat słupecki, gmina i parafia Grodziec, ma parafią katolicką i ewangielickoaugsburską. Kościół katolicki drewniany, którego ustanowienie nie119, gruntu mr. 327; wś Cieświca stara osad 150, gruntu mr. 597; wś Konary osad 35, gruntu mr. 506; wś Lipice osad 14, gruntu mr. 18; wś Borowiec stary osad 91, gruntu mr. 1463; wś Grądy nowe osad 49, gruntu mr. 535; wś Huta stara osad 7, gruntu mr. 107; wś Zagórnica osad 18, gruntu mr. 287; wś Królików osad 66, gruntu mr. 301; wś Lądek osad 50, gruntu mr. 190; wś Jonno osad 41, gruntu mr. 687. Dobra G. i Góry hr. Kwileckiego mają 11351 mr. rozl. , w tern 5000 mr. lasu. 3. G. , folw. i wieś, pow. płoński, gm. Wychodź, par. Grodziec, o 18 w. od Płońska. Jest tu kościół par. drewniany z r. 1858, erekcyi niewiadomej, 10 dm. , 206 mk. , 512 mr. gruntu. Par. G. dek. płońskiego, dawniej zakroczymskiego, 1951 dusz liczy. Folwark G. według Tow. Kred. Ziem. od rzeki Wisły w. 5, rozległość wynosi mor. 475, grunta orne i ogrody mor. 294, łąk mr. 33, pastwisk mr. 115, lasu mr. 17, nieużytki i place mr. 16. Bud. drewn, 10. Wieś Grodziec osad 19, z gruntem mr. 89. Grodziec, pow. kobryński, ob. Horodec. Grodziec, niem. Grodzietz, wieś, pow. sko czowski na Szlązku austr. , rozl. mórg. 1691, ludn. 632, stary zamek, szkoła ludowa, parafia katol. dek. skoczowskiego ma 2360 kat. , 424 ewang. , 23 izr. . Należy do parafii ewang. Jaworze. F. 8. Grodzieczyzna, folw. , powiat wieluński, gm. i par. Praszka. Grodzień, wieś i kol, , pow. lipnowski, gm. i par. Kikół, liczy 763 mr. ziemi, w tej liczbie 749 mr. ornej. Wś G. liczy 45 dm. , 302 mk. W 1827 r, było tu 41 dm. i 308 mk. Jest tu kaplica katol. Grodzieńska gubernia, ob. Grodno. Grodzieńska Waka, karczma i ogród szL, nad rzeką Waką, pow. trocki, 1 okr. adm. , 14 w. od Trok, 3 domy, 16 mk. żydów 1866. I Grodzik, zaśc. pryw. , pow. dzisieński, o 37 I w. od Dzisny, 1 okr. adm. , 2 dm. , 12 mk. kat. 1866. Grodzisk 1. wieś, pow. warszawski, gm. Brudno, par. Praga; graniczy na wschód z wsią rządową Marki, na południe z wsią Brudno, na zachód z wsią szlachecką Białołęka, na północ z wsią szlachecką Kąty grodziskie. G. stanowił niegdyś część klucza skaryszewskiego, do kapituły płockiej należącego, obecnie należy do dóbr rządowych pod nazwą Ekonomia Warszawa. XX. Bernardyni warszawscy posiadali w tej wsi, przez nadanie Zygmunta III, znaczną część łąk i gruntów. W r. 1820 dobra te, podług pomiarów rządowych, obejmowały powierzchni mr. magd. 1238 i posiadały 12 gospodarzy i 4 chałupników, oraz 3 kolonie; grunta są piaszczyste i sapowate. Obecnie Grodzisk liczy dymów 25. Starożytna I to bardzo osada posiadała odwieczny modrze

Groschen

Grodschen

Grodtken

Grodyc

Grodysławice

Grodź

Grodzanowice

Grodzany

Grodzeń

Grodzianka

Grodziczno

Grodzie

Grodziec

Grodzieczyzna

Grodzień

Grodzieńska gubernia

Grodzieńska Waka

Grodzik

Grodzisk