wedle spisu z r. 1869 osób 1371, licząc przed1 siębierców, urzędników i robotników. Z ważniejszych fabryk jest tylko fabryka papieru w Czerlanach. Zresztą wymieniamy prócz fabryk podanych przy opisie Gródka młyn parowy w Rodatyczach; browary pospolite w Dobrostanach, Karaczynowie, Kiernicy, Lubieniu wielkim, Stradczu i Zuszycach; gorzelnie w Bratkowicach, Czuniowie, Leśniowicach, Lubieniu wielkim, Uhercach niezabitowskich i Zawidowicach; huty wapna w Janowie, Łozinie, Malczycach, Wereszycach, Zielowie; tartaki wodne w Dobrostanach i Majdanie; mydlarnię w Janowie i cegielnię pospolitą w Brozdowicach. Handlem zajmowało się osób 925, licząc w to przedsiębiorców i ich pomocników. Środki komunikacyjne odpowiadają potrzebom dostatecznie. Kolej żelazna Karola Ludwika dzieli powiat na dwie, prawie równe połowy, północną i południową. Wchodzi ona w granice powiatu od wsch. z Zimnej wody w pow. lwowskim i idzie w kierunku zach. do Mszany stacya, stąd na Cuniów do Kamienobrodu stacya, tutaj skręca na płd. do Gródka stacya a stąd znowu na zach. przez Rodatycze stacya ku zach. granicy do powiatu mościskiego. Droga państwowa wchodzi w tern sa mem prawie miejscu co i kolej w obręb powiatu i prowadzi w kierunku zachodnim do Gródka, oddalając się od drogi kolejowej. Od Gródka począwszy idzie równolegle z drogą kolejową i tuż obok niej aż do granic powiatu. Druga linia drogi państwowej wchodzi do powiatu także od wsch. z pow. lwowskiego i prowadzi na półn. zach. przez Karaczynów do Janowa a stąd w kierunku zachodnim ku granicy powiatu jaworowskiego do Jaworowa. Z Gródka idzie gościniec na płd. przez Ozerlany i Zawidowice do Zaszkowic. Droga krajowa prowadzi z Gródka na płd. przez Lubień w kierunku płd. zach. do Hoszan w pow. rudeckim; droga powiatowa zaś z Mszany na płn. zach. do Janowa. Długość dróg państwowych czyni 56. 352 kil. 15 29, krajowych 23. 8 kil. 646 0, powiatowych 15 328 kil. 4 16 U gminnych 273094 kil. 74 09 0. Razem jest dróg wszystkich 368 574 kil. Na 100 kil. kw. przestrzeni przypada dróg państwowych 7 148, krajowych 3 019, powiatowych 1 944, gminnych 34 639 kil. , razem 46 750 kil. Ogół podatków bezpośrednich czynił w 1878 roku 141 543 zł. , a zatem wypadało 141 zł. na kil. kw. a 2 07 zł. na głowę. Liczba szkół ludowych w powiecie wynosi 27, liczba uczniów 2093. Na jedne szkołę przypada 77 uczniów, na 2000 mieszkańców jedna szkoła, na 25 mioszk. jeden uczeń, na 2 5 gmin jedna szkoła. Gródecki dekanat greckokatolicki należy do archidyecezyi lwowskiej a obejmuje następujących 22 parafij Dąbrowica, Dobrostany, Domaźyr, Gródek, Haliczanów, Janów, Kiernica, Kurniki, Lubień wielki, Łozina, Malczyce, Małkowice, Mszana, Powitno, Starzyska w pow. jaworowskim, Stradcz, Wereszyce, Wielkopole, Wiszenka mała w pow. jaworowskim, Wiszenka wielka w pow. jaworowskim, Wroców i Zawidowice. Gródecki dekanat rzym. kat. należy również do archidyecezyi lwowskiej a obejmuje następujących 7 parafij Gródek, Janów, Powitno, Rodatycze, Rzęsna polska w pow. lwowskim, Zimnawoda w pow. lwowskim i Weissenberg. Starostwo gródeckie w dawnej ziemi lwowskiej a województwie ruskiem, było jednem z największych na Rusi Czerwonej. Od r. 1757 było ono w posiadaniu Izabeli z Humieckich Małachowskiej, kanclerzyny w. kor. , na mocy przywileju Augusta III z dnia 14 grudnia 1757 r. Do starostwa należało miasto Gródek ft. j. Stary Gródek, czyli miasto katolickie, z przedmieściami lwowskiem, czerlańskiem i zastawskiem, Grain, miasto żydowskie, i wioska Podgaje i wsie Kiernica al. Krynica, Małkowice, Stodółki, Ozerlany, Zawidowice, Porzecze wielkie i małe, Zaszkowice, Kołbajowice, Rodatycze, Haliczanów, Drozdowice, Starzyska, Starzyska wola, Kurniki, Wereszyce, Lelechówka, Wiszenka wyzna i niźna, Dobrostany i Wola Dobrostańska. Ostatni posiadacz Jacek Małachowski, referendarz koronny, opłacał po zajęciu kraju w r. 1772 rządowi austryackiemu 24613 złp. 28 Igr. W skutek dekretu gubernialnego z 16 sierpnia 1785 r. zajął starostwo rząd austryacki a od 1 kwietnia 1787 liczono dochody dla Teodora hr. Potockiego, któremu miano I oddaó starostwo w zamian za jego dobra dziedziczne Peczeniżyn, Młodiatyn, Markówkę, Rungnrę, Słobodę rungurską i Kluczów niźny, zajęte dla salin. Jednak w skutek dekretu z r. 1792 zatrzymano starostwo w administracyi rządowej, wypłaciwszy Potockiemu gotówką kapitał 286419 złr. 15 kr. a tytułem procentów zaległych od tej sumy kupna 70399 złr. 46 kr. Miasto Gródek z przyległościami wyłączono z zarządu. Do zarządu dóbr gródeckich przyłączono wsie Artasów, Czuniów, i Kamienobród, tudzież wójtostwa w starostwie, na których osiedlono obcokrajowców. Ostatecznie sprzedano wsie wszystkie. Przy licytacyi 1824 r. nabył Rodatycze z wójtostwem i Haliczanów Jan Machan za 54265 zł. m. k. ; wsie Kiernicę, Małkowice, Artasów i osadę Brunsdorf i Vorderberg 1826 r. Karol Miller de Neckarsfeld za 26740 zł. m. k. ; wsie Zawidowice, Zaszkowice, Porzecze, Czerlany z wójtostwem, Stodółki i osadę Ebenau 1826 roku Stanisław Weissmann i Piotr Kotkowski za 55555 zł. m. k, ; wsie Cuniów i Kamienobród, Drozdowice, Dobrostany i Wolę Dobrostańska, osady Burgthal i Weissenberg 1832 r. Helena I księżna Ponińska za 170115 zł. m. k. ; wieś Lelechówkę 1832 r. Kajetan br. Karnicki za 42070 zł. m. k. ; Wereszyce z Majdanem 1832 r. Karnicki za 40. 104 zł. m. k. ; wsie Starzyska, Starzyska Wolę i Kurniki 1832 r. Antoni de Kriegshuber za 79. 000 zł. m. k. ; Wiszenkę wyżną i niźną i osadę Waidsdorf 1832 r. Jan Stanek za 66. 010 zł. m. k. 2. G. nad Dunajcem, obszar dworski, w pow. sądeckim, gm. Kobyle, par. podolskiej, dek. bobowskim, na Podgórzu, otrzymał nazwę od warownego gródka pierwotnie drewnianego, później zmurowanego na zamek, który tu niegdyś stał na górze zwanej Grodzisko, wznoszącej się w kształcie odosobnionego kopca, w pośrodku uroczej, lesistemi górami okolonej naddunajeckiej doliny, a z którego dziś nie pozostało już nic, krom nazwy i zwalisk, pokrytych pięciowiekową warstwą ziemi, na 12 mr. rozl. Zniszczenie zamku przypada pomiędzy r gt; 1390 a 1410. Bartosz Paprocki wprowadził w błąd czerpiących z niego, nie wyłączając i Szczęsnego Morawskiego, przytoczeniem w H. R. P. przy Rożnach, .zapewne z zachowanego, jego czasu, rodzinnego podania Rożnów, pięknej ale jak widać z Długosza, z Monumentów a. j. p. Z. A. Helcia i z Wyciągów t. z. aktów bernardyńskich lwówskich, co do czasu, miejsca i osób, mylnej legendy, i o insygniach koronnych i oddaniu ich królowi polskiemu, z czem wiąże się rzekome posiadanie Gródka przez Rożnów, w którym niebyli. Odległość 17 kil. od m. No wego Sącza gościńcem krajowym sądeckotar nowskim, z którym krzyżują się tu drogi gm. Poczta w miejscu. Rozległość obszaru dworsk. wraz z folw. Wiesiołka 226 mr. roli ornej, 14 łąk i ogr. , 24 pastw. , 38 lasu; ludności na obsarze dworskim 73; gleba w równinie głęboki nadrzeczny namuł ze spodem przepuszczalnym, w pagórkach rodna glinka. Jest tu siarczane źródło i ruda żelazna, nie wy zyskiwane. Ludność ogółem 256 wyznania rzym. kat. Między nazwiskami włościan okolicznych są częstemi Hajduk, Masztalerz, Foryś, Strzelec, Pancerz i t. p. Dunajec, płynąc bystrym nurtem i kręto pomiędzy urodzajne pola; domaga się gwałtownie regulacyi koryta. Do włości gródeckiej należą oprócz Gródka inne wsie i folwarki, o których niżej. Zachowała się autentyczna wiadomość całej kolei zmian dziedziczących tu rodów, począwszy od XIV wieku, kiedy na Gródku z przyległościami dziedziczyła rodzina pisząca się ze Słupska deSlupsca, jak świadczy zapis karczmy we wsi Posadowy plebanowi w Przedanicy dan na zamku Gródku in arce Gródek dnia 27 września 1300 r. przez Stańczego Stanisława, Jędrzeja i Jana braci de Słupsca, a dziedziców na Gródku, gwoli zbawienia dusz rodziców i dziadków dawno już pomarłyoh, niegdyś poprzednich dziedziców na Gródku Oryginał tego dokumentu jest w archiwum dyec. w Tarnowie, a odpis w skarbcu kościoła w Przedanicy. Ciź sami bracia ze Słupska sprzedali 25 5 1410 r. Gródek z 11ma przyległemi wsiami, ale już bez zamku, za 2000 grzywien szer. prag. groszy, Piotrowi z Kurowa Monumenta antiąui juris poloni Z. A. Helcia, t. II, pag. 184, num. 1250, nabywcy po Rożnach sąsiedniego zamku rożnowskiego, który, połączywszy tym sposobem posiadłości gródeckie z kupionemi dla niego rokiem pierwej przez stryja Mikołaja z Kurowa arcybiskupa gniezn. także za 2000 grz. sz. pr. gr pos. roźnowskiemi, w jeden wielki klucz, sprzedał go 23 3 1425 r. Zawiszy Czarnemu z Garbowa star. lubo wolskiemu spiskiemu za 1000 grz. sz. pr. gr. Monumenta a. j. p. Z. A. Helca. t. II, pag. 294, num. 2010, et pag. 306, num. 2087. Tego wnuka Barbara, córka poległego pod Chojnicami Jana Zawiszyca z Rożnowa, ststy. solec. 1 voto Tęczyńska 2 voto Tarnowska, wniosła klucz ten w dom Tarnowskich. Od tych przeszedł za Zofią Tarnowską, żoną ks. Konstantego Wasyla Ostrogskiego wdy kijowskiego, wraz z hrabstwem tarnowskiem k. r. 1560 w dom Ostrogskicli; a od nich znowu za Katarzyną córk Aleksandra ks. na Ostrogu, zaślubioną Tomaszowi Zamojskiemu kanc. kor. , k, r. 1620 do Zamojskich. R. 1657 zastawił Jan Zamojski woje w. sęd klucz Rożnów z Gródkiem Eelicyanowi Laskowskiemu za 10000 zł. pol. a wykupiwszy sprzedał je 36 3 1658 r. Janowi z Pieskowej Skały Wielopolskiemu wojewodzie krak. , za 40000 zł. pol. Z Sumaryusza dawnego archiwum rożnowskiego; a tegoż wnuk Hieronim w. kon. kor. sprzedał 34 j 1745 r. Piotrowi Stadnickiemu za 260000 zł. pol. ; tego zaś wnuk Franciszek hr. Stadnicki starosta ostrzeszowski 21 1 1796 r. Stanisławowi Badeniemu rejentowi kanc. kor. za 850000 zł. pol. Po podziale d. klucza rożn. r. 1817 pomiędzy rodzeństwo Badenich, wziął syn rejenta, Kazimierz Badeni, d. Gródek z przyległ. wś Wiesiołka, Bartkowa, Posadowa, Bębny, Nowawieś i Bujne z 3ma fol. za 248715 zł. , pol. Księga hipot. d. Rożnów z przyl. , a córka Apolonia z Badeniów hr. Stadnicka d. Kobyle z przyl. wsiami Stany, Załęże i Tabaszowa z 2ma folw. za 139216 zł. pol. Księga hipofc. d. Gródek i Kobyle z przyl. ; poczem Józef Kirchner z Kamienicy, kupiwszy od nich 23 4 roku 1825 schedę gródecką za 25000 z. reńsk. m. k. , a 3 ys t. r. schedę kobylską za 20500 z. ren. m. k. , złączył napo wrót włość gródecką tak jak była w XIV wieku. Jego córka Józefina, zaślubiona Marcelemu Żukowi SkarszewskieI mu z Przyszowy, wniosła 26 9 1845 roku tę

Gródek