oszmiański, 1 okr. adM o 7 w. od Oszmiany, 11 dm. , 23 mk. kat. 1866 3. G. f ok. szlach. w po w. lidzkim, 4 okr. adm. , od Lidy odl. w. 31, od Wasiliszek w. 14, dm. 1, mk. 21 wyzn. rz. kat. r. 1866. Graduszowice, niem. Graduschwitz lub Graschwitz, w r. 1352 Grodisehow, wś, po w. oławski, par. Brość. Słynna uprawa lnu. Grady, ob. Głuchowo. Gradyżsk, m. nadetatowe, pow. kremień czucki, gub. połtawskiej, st. p. w obrębie więj kszych stacyj Zołotonosza iKremieńczug. Mia sto leży nad Girmanem, ma 7854 mk. , 1332 w. od Petersburga, a 146 od miasta gubern. odległe. Por. tom II str. 321. I Gradzanowo 1. kościelne, wś, pow. sierpecki, gm. i par. Gradzanowo, odl. o 31 w. od Sierpca, ma kościół, 2 wiatraki, karczmę, liczy 65 dm. , 429 mk. , 1757 mr. gruntu. Kościół drewniany, erygowany z parafią 1680 r. Pa rafia dek. sierpeckiego, dawniej bieżunskiego, liczy dusz 2876. Folw. G. kościelne, podług opisu z r. 1867 ma rozl. mr. 1526, gr. orne i ogr. mr. 548, łąk mr. 127, pastwisk mr. 5, lasu mr. 821, nieużytki i place mr. 25. Wś G. kościelne osad 26, mr. 183. Gmina G. na leży do s. gm. okr. III w Raciążu, liczy 3765 mk. i 13083 mr. obszaru, w tern 6300 włość. i 7008 mr. folw. Do gminy tej należą następ. wsie włość Budy Siemiątkowskie, Gradzanowo kościeine, Dzieczewo, Siemiany, Łaszewo, Nowawieś, Pijawnia, SiemiątkowoRogalne. Dąbki, Suwaki, Sokołowy, Kąt, Smólnia, Sie miątkowoPańskie, Koziebrodzkie, Chomęc, Julianowo, Wojciechowo i Ossowa; oraz folw. oprócz powyższych nazw Aleksandrowo, Antoniewo, Łopacin, Kowopole i SiemiątkowoRechty. W gminie istnieją 3 szkoły, 1 ko ściół, 4 domy modlitwy ewang. , 9 wiatraków, 4 karczmy, 1 cegielnia i kasa zaliczkowowkładowa. 2. G. 2 ąskie, wś, pow. mławski, gm. Ratowo, par. Gradzanowo, odl. o 30 w. od Mławy, ma wiatrak, liczy 48 dm. , 352 mk. , 1772 mr. gr. dobrego, 79 nieużytków. Według Tow. Kred. Ziems. folwark G. Zbą skie ze wsią G. Zbąskie i Budy Woliń skie, rozl. wynosi mr. 2023; grunta orne i ogr. mr. 633, łąkmr. 216, pastwisk mr. 6, lasu mr. 1142, zarośli mr. 2, nieużytki i place mr. 24 Bud. mur. 1, drewn. 16. Wś G. Zbą skie os. 39, gr. mr. 100; wś Budy Wolińskie, os. 6, gr. mr. 116. A, Pal Gradzanowskiebaraki, pow. Bierpecki, gm. i par. Gradzanowo. Gradziszkas, ob. GrodziszH. Grae. .. niem. , ob. Gre. .. , Groe, . niem. . Graeben niem. , ob. Grebin. Graebenswalde niem. J, dobra, pow. giordawski, st p. Muldszen. Graeberberg niem. J, os. leśna, pov suski, bŁ p. Susz. Graebllne niem. , ob. Greblin. Graeditz niem. , 1. , w r. 1371 Grodis, wś i dom. , pow. grotkowski na Szląsku, o 4m. od Grotkowa, o 5 kil. od Odmachowa, par. Odmacbów. Dom. należało 1854 63 r. do p. Emi la von Bimultowsky. Wś ma 16 osad, 407 mr, rozl. , młyn wodny. 2. G. Gross, w r. 1302 Grotiscz, wś, pow. głogowski na Szląsku, r. 1497 otrzymała prawa miejskie, par, Hochkirch. 3. G. Kapitel, także Groeditz, r. 1288 Grodis, wś, pow. świdnicki, ma kościół paraf, katol. 4. G. Klein, także Graetz, r. 1318 Grodis, wś, pow. głogowski, par. Rapocina. 5. G. Nieder, wś, pow. świdnicki, par. Kapitel G. 6. G. Ober, wś i kol. , pow. świ dnicki, tamże z kościołem paraf, ewang. od r. 1742. R. 1840 własność Hermana von Dresky. 7. G. , ob. Groeditz. F. S. Graefenberg niem. , wś niedaleko Freiwaldau na Szląsku austr. , u źródeł rz. Starzycy, sławna jako kolebka bydropatyi, którą tu Priessnitz, syn mieszczanina z Frei waldau, uro dzony 1799 r. , już koło 1820 r. skutecznie sto sował. Od 1829 drukowano Kurliste. Po zgonie Priessnitza 1851 dr. Schindler objął kie runek wodolecznicy i dotąd nią kieruje. Gr. po wstał około 1760 70 r. , podniósł się dzięki zakładowi leczniczemu, ale dotąd ma zaledwie 17 dm. wiejskich prócz budynków do zakładu należących i wparkujrozmieszczonych. Wspa niałe przechadzki w lesie i na pobłizkie góry IKoppe, Kappenburg, Hochschar, Altvater. Wle sie mnóstwo źródeł czystej wody. Jedno z nich zwane polskiem ma płytę marmurową z obra zem M. B. Częstochowskiej. F. S. Graefenhain niem. , wś, pow. żegański na Szląsku, ma 2 kościoły paraf. , kat. i ewang. Graefenort niem. , kol. , pow. opolski, par. Groszowice, o 1. 2 mil od Opola, przy trakcie z Opola do Krapkowic i przy drodze żel. górnoszląskiej; r. 1771 założona, przez niemców za siedlona, ma 607 mr. rozl. , 26 osad, szkołę ewang. F. S. Graeferei niem, wś kameralna, pow. nissanski na Górnym Szląsku nad 8issą, niedale ko Maehrengasse, par. Nissa, ma 30 os. , 719 m, żyznego gruntu gliniastego. Folw. G. należał do hrabiów na Rozrażewie, r. 1607 kupiło go miasto Nissa, a od 1848 cząstkowo wypuszcza Iw dzierżawę. F. S. Graenowitz niem. , w r. 1360 Grenewkz, wś, pow. lignioki, par. Kuhnern, ma kościół ewang. i szkołę. F. amp; Graenz. niem. , por. Grenz. .. niem. Graenzdorf niemj, kol, przy wsi Ornontowice, pow. pszczyński. Graeuze niem. , h amp; . JBrańca ob. Graenzhof niem. Idw. Meżwujza wś w Kurlandyi i parafia t. n. , w której znaczniejsze wsie Schnikkern v. Bukkesmujża, Auzhóf, Wilzen, Hofzumberge v. Kalnamujża, Gemauerthof v. Murumujża i w. i 2. G. , dobra, pow. tukumski, par. Neuenburg. Graenzthal niem. , dobra, pow. iłłukszciański w Kurlandyi, par. Ueberlauz. Graetz niem 1. , ob. Grodzisk, miasto, pow. bukowski. 2. G. , ob. Grodzisk, wś, pow. wschowski. 3. G. an der Weichsel, olędry, ob. Przy łubie niemieckie Przylubiedeutsch nad Wisłą, pow bydgoski. Graetz niem. , ob. Graeditz niem. Graevensbruch niem. , os. leśna, pow. iławski Pr. Eylau, st. p. Tharau. Graewenswalde niem. , wś, pow. wystrucki, st. p. Berschkallen. Grafenmargen niem. , folw, , pow. braniewski, st. p. Braniewo. Grafenort, kol. , pow. piotrkowski, gm. Kluki, par. Kasze wice. W 1827 r. było tu 8 dm. , 85 mk. Grafenort niem. , niegdyś Amoldsdorf lub Arnsdorf, wś, pow. bystrzycki, nad Nissą, z pięknym zamkiem hr. Herbersteinów, w którym teatralne przedstawienia przez 8 miesięcy w roku po 3 razy tygodniowo bywały. Kąpiele parowe. Kościół paraf, katol. i kaplica św. Antoniego na górze t. n. , 1053 st. n. p. m. Prześliczne położenie. Wapielnia, młyny, cegielnia, 6 folwarków; Moschenhof, E ot8chinhof, Wasserhof, Niederhof, GlasendorferHof. F. S. Grafenthal niem. , dobra w Kurlandyi, pow. i par. Bausk. Grafska, st. dr. żel. kozłowskoworone skiej, w gub. woroneskiej. Graft, rz. , uchodzi do Fryszhafu na wschód od Bachnau; nad nią leży miasto S. Siekierka. Grahit Gracil, szczyt znaczny, w Beski dzie lesistym, w dziale Czarnego lasu, wznosi się na granicy trzech gmin Kosmacza, Brustur i Żabiego w pow. kossowskim. Wznosi się do wys. 1471 m. npm. TJ stóp jego wytryska wie le źródeł, dających początek potokom spływa jącym stąd na wszystkie strony świata. Od północy Kosmacz i Stawnik, od wschodu Andomir, od południa Kicia i Pistynka. Br. G. Grajewo 1. , os. , pow. szczuczynski, gm. Bogusze, par. Grajewo. Leży na samej granicy Królestwa Polskiego od Prus, przy dawnym trakcie poczt, z Warszawy do Kowna, o 29 mil od Warszawy, o 198 w. od Brześcia lit. , o 78 w. od Białegostoku, o 202 kil. od Królewca, o 120 kil. od Korschen. Kościół kat. i parafią erygował tu 1479 r. Jan de Białowieża, kuchmistrz królewski. Kościół drewniany, po r. 1723 zbudowany, spłonął, 1878 r. Staraniem ks. Karola Wyżykowskiego, stanął potem nowy, murowany, w stylu i gotyckim, o jednej wieży. Ma też Gr. cerkiew i prawosławną, synagogę, stacyą pograniczną dr. żel. brzeskograjewskiej, komorę celną I klasy, urząd gminny, dwie szkółki początko we, st. pocztową i telegraficzną. Liczy 176 dm. , 3828 mk. i 3810 mr. ziemi. Przez komo rę tutejszą wywieziono w 1876 r. za 8, 579, 224 rs. , przywieziono za 13, 536, 471. Dochód z cła wynosił 1879 r. 1, 280, 117 rub. metalicznych i 841, 156 rub. kredyt. Przedmiotem wywozu jest głównie zboże idące do Niemiec, którego w 1877 r. wywieziono 16, 438, 000 pudów. Par. G. dek. szczuczyńskiego, dawniej wąso skiego, 4442 dusz liczy. 2 G. , folw. , pow. szczuczynski, gm. Bogusze, par. Grajewo. Bo bra G. składają się z folwarku G. , Konopki; nomenklatur Sokoły, Tatary, Kosiorowo, Da nio wko, Uścianki, osady młynarskiej Cuder i wsi niżej wymienionych; od Szczuczyna wiorst 14, graniczą z Prusami. Bozi. wynosi mr. 4362; folw. G. grunta orne i ogrody mr. 884, łąk mr. 182, pastwisk mr. 145, wody mr. 134, lasu mr. 2336, zarośli mr. 16, nieużytki i pla ce mr. 81, pod cegielnią mr. 8, razem mr. 3777. Bud. mur. 13, drewn. 3. Folw. Konopki gr. orne i ogr. mr. 281, łąk mr. 105. pastwisk mr. 11, wędy mr. 31, zarośli mr. 22, nieużytki i place mr. 7, pod cegielnią mr. 4, razem mr. 461. Bud. mur. 1, drewn. 3. nomenklatura Sokoły, łąk mr. 60; nom. Tatary, łąk mr. 40; nom. Kosiorowo, łąk mr. 24; nom. Danówko, gr. mr. 1, bud. drewn. 2; nom. Aleksandrowo bud. mur. 1, drewn. 3; nom. Uścianki, bud. mur. 4. Młyn wodny, tartak parowy, cegielnia o 12 piecach, piec wapienny, pokłady torfu i wapna; osada Grajewo, os. 242, z gruntem mr. 643; wś Mirucie os. 31, z gruntem mr. 582; wś Konopki os. 37, z gruntem mr. 546; wś Wilczewo os. 5, z gruntem mr. 33; osada Kosiorowo os. 2, z gruntem mr. 21; os. Wiktorowo, os. 3, z gr. mr. 17; os. Aleksandrów 1, z gruntem mr. 11; os. Chmielnik 1, z gruntem mr. 1 Br. Ch. Grajewo, ob. Grajwo. Graj ów z Żabową, wś w pow. wielickim, w okolicy pagórkowatej, lesistej, należy do parafii rzymskokat. w Wieliczce i ma 331 mieszk. Większa pos. wynosi 180 m. n. a. roli, 13 m. ogr. i łąk, 14 m. pastw, i 227 mr. lasu; mniejs. pos. 323 m. roli, 60 m. łąk i ogr. , 222 mr. pastw, i 27 mr. lasu. Czyi Lib. ben. Dług. I, 142 i II, 233. Graj wo, zapewne Grajewo, niem. Grraywen, wś, pow. lecki, przy trakcie bitym orzyskoleckim, nad jez. Ńiewocinem Loewentin See, o mile od miasta i stacyi koi. żel. w Lecu. Grąjworoo, miasto pow. w gub. kurskiej, nad rz. Worskłą, 5160 mieszk. , 1331 w. od Petersburga, a 205 od miasta gubernialnego. Bank, stacyą pocztowa. Grakowska albo Malinowska, amp; t. poczt. , pow. Graduszowice Graduschwitz Graschwitz Głuchowo Gradzanowskie GrodziszH Gre Grebin Graebenswalde Graeberberg Greblin Graefenhain Grenz Graenzdorf Idw Graenzthal Grodzisk Grodzisk an der Graeditz Graevensbruch Graewenswalde Grafenmargen Grafenort Amoldsdorf Arnsdorf Grafenthal Grafska Graft Grajwo Grajewo Grraywen Grąjworoo Malinowska